Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν απειλήσει να διακόψουν την ανταλλαγή πληροφοριών και την παροχή όπλων προς την Ουκρανία, προκειμένου να την πιέσουν να συμφωνήσει στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με μεσολάβηση των ΗΠΑ, δήλωσαν στο Reuters δύο πηγές με γνώση του θέματος.
Η Ουάσιγκτον έχει παρουσιάσει στην Ουκρανία ένα σχέδιο 28 σημείων, το οποίο αποδέχεται ορισμένα από τα βασικά αιτήματα της Ρωσίας στον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένου του να παραχωρήσει το Κίεβο επιπλέον εδάφη, να περιορίσει το μέγεθος των ενόπλων δυνάμεών του και να αποκλειστεί από την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Οι πηγές, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσαν ότι το Κίεβο δέχεται μεγαλύτερη πίεση από την Ουάσιγκτον σε σχέση με οποιαδήποτε προηγούμενη ειρηνευτική συζήτηση και ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν η Ουκρανία να υπογράψει το πλαίσιο της συμφωνίας έως την επόμενη Πέμπτη.
Μια αντιπροσωπεία ανώτερων Αμερικανών στρατιωτικών αξιωματούχων συναντήθηκε την Πέμπτη με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο. Η πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία και ο επικεφαλής δημοσίων σχέσεων του αμερικανικού στρατού που ταξίδευαν με την αντιπροσωπεία χαρακτήρισαν τη συνάντηση επιτυχή και δήλωσαν ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει ένα «επιθετικό χρονοδιάγραμμα» για την υπογραφή ενός εγγράφου μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι, ο οποίος πραγματοποίησε τηλεφωνική επικοινωνία την Παρασκευή με τους ηγέτες των συμμάχων Βρετανίας, Γερμανίας και Γαλλίας, εμφανίστηκε προσεκτικός, ώστε να μην απορρίψει το αμερικανικό σχέδιο ή να προσβάλει τους Αμερικανούς.
«Εκτιμούμε τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών, του προέδρου Τραμπ και της ομάδας του, που στοχεύουν στον τερματισμό αυτού του πολέμου. Εργαζόμαστε πάνω στο έγγραφο που έχει ετοιμάσει η αμερικανική πλευρά. Πρέπει να είναι ένα σχέδιο που να διασφαλίζει μια πραγματική και αξιοπρεπή ειρήνη», δήλωσε.
Σχέδιο δύο σημείων από την Ευρώπη
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που δεν είχαν ενημερωθεί για το σχέδιο των 28 σημείων, εξέφρασαν την έντονη υποστήριξή τους προς το Κίεβο. Το ευρωπαϊκό σχέδιο αποτελείται από δύο σημεία, δήλωσε η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας: αποδυνάμωση της Ρωσίας και υποστήριξη της Ουκρανίας.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ, υπερασπιζόμενοι το σχέδιό τους, ανέφεραν ότι αυτό καταρτίστηκε έπειτα από διαβουλεύσεις με τον Ρουστέμ Ουμέροφ, γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και Άμυνας της Ουκρανίας, στενό σύμμαχο του Ζελένσκι, ο οποίος υπηρέτησε ως υπουργός Άμυνας μέχρι τον Ιούλιο.
«Το σχέδιο αυτό καταρτίστηκε αμέσως μετά τις συζητήσεις με ένα από τα πιο υψηλόβαθμα μέλη της διοίκησης του προέδρου Ζελένσκι, τον Ρουστέμ Ουμέροφ, ο οποίος συμφώνησε με το μεγαλύτερο μέρος του σχεδίου, αφού έκανε αρκετές τροποποιήσεις, και το παρουσίασε στον πρόεδρο Ζελένσκι», δήλωσε την Πέμπτη ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος.
Ωστόσο, ο Ουμέροφ δήλωσε την Παρασκευή ότι δεν είχε συζητήσει τους όρους του σχεδίου, πόσο μάλλον ότι τους είχε εγκρίνει. «Κατά την επίσκεψή μου στις ΗΠΑ, ο ρόλος μου ήταν τεχνικός -η οργάνωση συναντήσεων και η προετοιμασία του διαλόγου. Δεν παρείχα καμία εκτίμηση ή, ακόμη περισσότερο, καμία έγκριση οποιωνδήποτε σημείων. Αυτό δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητές μου και δεν αντιστοιχεί στη διαδικασία», έγραψε στο Telegram.
Μετά από συνάντηση με αμερικανική αντιπροσωπεία την Παρασκευή, ο Ουμέροφ δήλωσε ότι το Κίεβο δεν θα αποδεχθεί σχέδιο που παραβιάζει την κυριαρχία του. Το Κρεμλίνο υποστήριξε ότι η Ρωσία δεν έχει λάβει τίποτε επίσημο από τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με ένα ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων για την Ουκρανία.
Ξεκάθαρες ρωσικές απαιτήσεις
Το σχέδιο, αντίγραφο του οποίου είδε το Reuters, περιλαμβάνει όρους που Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν στο παρελθόν απορρίψει ως ισοδύναμους με συνθηκολόγηση. Απαιτεί από την Ουκρανία να αποσυρθεί από εδάφη που εξακολουθεί να ελέγχει σε ανατολικές επαρχίες που η Ρωσία ισχυρίζεται ότι έχει προσαρτήσει, ενώ η Ρωσία να επιστρέψει μικρότερες περιοχές που έχει καταλάβει σε άλλες ζώνες.
Η Ουκρανία θα αποκλειόταν μόνιμα από την ένταξη στο ΝΑΤΟ και οι ένοπλες δυνάμεις της θα περιορίζονταν σε 600.000 στρατιώτες. Το ΝΑΤΟ θα συμφωνούσε να μη σταθμεύσει ποτέ στρατεύματα εκεί.
Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα αίρονταν σταδιακά, η Μόσχα θα προσκαλούνταν να επιστρέψει στην ομάδα των G8 και τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα συγκεντρώνονταν σε επενδυτικό ταμείο, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν μέρος των κερδών.
Ένα από τα βασικά ουκρανικά αιτήματα -οι δεσμευτικές εγγυήσεις ασφαλείας, αντίστοιχες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ για την αποτροπή νέας ρωσικής επίθεσης- αντιμετωπίζεται σε μία μόνο γραμμή, χωρίς λεπτομέρειες: «Η Ουκρανία θα λάβει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας».
Ο Τραμπ, ο οποίος επέστρεψε φέτος στο αξίωμα με την υπόσχεση να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο, έχει αποδεχθεί ορισμένες από τις ρωσικές δικαιολογίες για την εισβολή του 2022, ενώ έχει εκφράσει και κάποια δυσφορία προς τη Μόσχα.
Τον περασμένο μήνα ακύρωσε μια προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και επέβαλε κυρώσεις στις δύο μεγαλύτερες ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες, που αναμένεται να τεθούν πλήρως σε ισχύ σήμερα. Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε σε ενημέρωση ότι ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ εργάζονταν αθόρυβα στο σχέδιο για περίπου ένα μήνα.
«Το σχέδιο αυτό καταρτίστηκε ώστε να αντικατοπτρίζει τις πραγματικότητες της κατάστασης, έπειτα από πέντε χρόνια ενός καταστροφικού πολέμου, προκειμένου να βρεθεί το καλύτερο win-win σενάριο, όπου και οι δύο πλευρές κερδίζουν περισσότερα απ’ όσα πρέπει να δώσουν», είπε.
Η κίνηση της αμερικανικής διπλωματίας έρχεται σε μια περίοδο όπου οι ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στο πεδίο της μάχης και η κυβέρνηση Ζελένσκι έχει υπονομευθεί από σκάνδαλο διαφθοράς. Το κοινοβούλιο απέλυσε δύο υπουργούς την Τετάρτη.
Με τον τέταρτο χειμώνα του πολέμου να πλησιάζει, τα ρωσικά στρατεύματα έχουν καταλάβει σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας και προελαύνουν αργά κατά μήκος ενός μετώπου 1.200 χιλιομέτρων.
Η Ρωσία λέει ότι έχει θέσει υπό τον έλεγχό της την πόλη Κουπιάνσκ στη βορειοανατολική Ουκρανία και το μεγαλύτερο τμήμα της Ποκρόβσκ στα ανατολικά, τα πρώτα σημαντικά εδαφικά κέρδη της σχεδόν δύο ετών. Το Κίεβο αρνείται ότι έχει χάσει τον έλεγχο των πόλεων αυτών, αλλά έχει αναγνωρίσει ότι η Ρωσία προελαύνει.