Η νέα προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ για μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία επιταχύνεται σήμερα, καθώς Αμερικανοί απεσταλμένοι είναι στη Γενεύη για να συναντηθούν με τον Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Παρά τον έντονο προβληματισμό, αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι οι συνομιλίες θα αποτελέσουν μια ευέλικτη διαπραγμάτευση και όχι ένα τελεσίγραφο προς το Κίεβο.
Αξιωματούχοι των ΗΠΑ που συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση υποστήριξαν στη Washington Post το Σάββατο ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει πως «οι εγγυήσεις ασφαλείας δεν είναι ακόμη αρκετά ισχυρές» στο 28-σημείο ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ.
Για παράδειγμα, ο Τραμπ μπορεί να αυξήσει ή να καταργήσει τον προτεινόμενο περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σε 600.000 προσωπικό. Και για την ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας μετά τον πόλεμο, αξιωματούχοι εξετάζουν το ενδεχόμενο να προμηθεύσουν την Ουκρανία με πυραύλους Tomahawk, εφόσον επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία.
«Η κυριαρχία της Ουκρανίας δεν μπορεί ποτέ να τεθεί σε διαπραγμάτευση. Αυτό θα άνοιγε τους ασκούς του Αιόλου στην Ευρώπη», δήλωσε ένας βασικός αξιωματούχος το Σάββατο. «Δεν θέλουμε να δούμε την κατάρρευση της Ουκρανίας», πρόσθεσε, περιγράφοντας ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως «τη δεύτερη έλευση της Γιουγκοσλαβίας», της οποίας η διάλυση το 1991 πυροδότησε μια δεκαετία περιφερειακών συγκρούσεων. Οι επικριτές της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας του Τραμπ υποστηρίζουν ότι θα επιβράβευε τη Μόσχα και θα υπονόμευε την ουκρανική κυριαρχία με ακριβώς τον τρόπο που οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι θέλουν να αποφύγουν.
Ο αξιωματούχος σημείωσε ότι, αντίθετα με ορισμένες αναφορές, η κυβέρνηση Τραμπ είναι «100%» δεσμευμένη στη συνέχιση της αμερικανικής υποστήριξης πληροφοριών προς την Ουκρανία. Το 28 σημείων σχέδιο είναι «φιλόδοξο» και ανοιχτό σε διαπραγματεύσεις, υποστήριξε. Οι δημόσιες δηλώσεις του Τραμπ δεν ήταν τόσο καθησυχαστικές. Μίλησε την Παρασκευή για μια προθεσμία την Ημέρα των Ευχαριστιών, αλλά αρνήθηκε το Σάββατο ότι τα 28 σημεία αποτελούσαν τελεσίγραφο.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι μίλησαν επειδή θέλησαν να πείσουν Ευρωπαίους, Ουκρανούς και Αμερικανούς ότι η ειρηνευτική πρόταση του Τραμπ δεν είναι τόσο φιλορωσική όσο φαίνεται. Αλλά ο καλύτερος κριτής αυτού θα είναι ο Ζελένσκι. Αν εγκρίνει τη συμφωνία, η ευθύνη θα μετατοπιστεί στη Μόσχα. Αν την απορρίψει, ο πόλεμος είναι πιθανό να συνεχιστεί και τον επόμενο χρόνο και πέρα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ επρόκειτο να πετάξουν το Σάββατο το βράδυ για τη Γενεύη, για να συναντήσουν τον Ουκρανό πρόεδρο. Αν συμφωνήσει σε ένα πλαίσιο διαπραγματεύσεων, ο Γουίτκοφ θα το μεταφέρει στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, αν και πιθανότατα όχι άμεσα.
Αυτό που προκάλεσε την ειρηνευτική αυτή πρωτοβουλία, σύμφωνα με τους αξιωματούχους, ήταν η αίσθηση ότι οι πρόσφατες ανατροπές στο πεδίο της μάχης στην περιοχή του Ντονέτσκ και ένα σκάνδαλο διαφθοράς στο Κίεβο έφεραν την Ουκρανία σε καμπή. Η Ρωσία, παράλληλα, αντιμετωπίζει ολοένα αυξανόμενη οικονομική πίεση και ίσως να προτιμά να τερματίσει τον πόλεμο αντί να πολεμήσει για δύο χρόνια που μπορεί να χρειαστούν για να καταλάβει πλήρως το Ντονέτσκ.
Το μοντέλο για την προσπάθεια του Τραμπ στην Ουκρανία είναι η επιτυχής πρωτοβουλία του για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Αξιωματούχοι παρομοιάζουν τη σημερινή στιγμή στην Ουκρανία με το «άνοιγμα» που δημιουργήθηκε από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς εναντίον στελεχών της Χαμάς στο Κατάρ τον Σεπτέμβριο, που έσπασαν το αδιέξοδο. Η Τουρκία έπαιξε σημαντικό ρόλο ως μεσολαβητής με τους Ουκρανούς, όπως είχε κάνει και με τη Χαμάς στις προηγούμενες συνομιλίες.
Η παρούσα διαπραγματευτική προσπάθεια ξεκίνησε σχεδόν πριν από έναν μήνα, όταν Αμερικανοί αξιωματούχοι άρχισαν να αναπτύσσουν ένα νέο πλαίσιο σε συνεργασία με Ρώσους, Ευρωπαίους και Ουκρανούς συνομιλητές. Η διαδικασία επιταχύνθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, όταν ένας υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος είπε στον Γουίτκοφ ότι ο Ρουστέμ Ουμέροβ, ο Ουκρανός γραμματέας εθνικής ασφάλειας, ήταν έτοιμος να τον συναντήσει στη Φλόριντα.
Σύμφωνα με τους Αμερικανούς αξιωματούχους, ο Ουμέροβ είπε στη συνάντηση στη Φλόριντα ότι ο Ζελένσκι ίσως να ήταν έτοιμος να συμβιβαστεί στο κρίσιμο ζήτημα της ανταλλαγής εδαφών στο Ντονέτσκ, κάτι που αποτελεί πάγια απαίτηση της Ρωσίας. Ο Ουμέροβ είπε επίσης ότι η Ουκρανία ίσως να ήταν διατεθειμένη να περιορίσει τον στρατό της στους 600.000, ανέφεραν οι αξιωματούχοι. Αφού αυτός ο περιορισμός προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων την Παρασκευή, ένας αξιωματούχος είπε ότι μπορεί να αυξηθεί ή να καταργηθεί εντελώς — καθώς δεν επηρεάζει ουσιαστικά την ισορροπία δυνάμεων, η οποία ούτως ή άλλως ευνοεί έντονα τη Ρωσία.
Οι Αμερικανοί απεσταλμένοι αναγνωρίζουν ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι το κρίσιμο ζήτημα για την απόσπαση ουκρανικής και ευρωπαϊκής υποστήριξης. Η Ρωσία δεν πρόκειται να δεχθεί ευρωπαϊκά στρατεύματα στην Ουκρανία ως «δύναμη αποτροπής» μετά την κατάπαυση του πυρός. Αντ’ αυτού, οι αξιωματούχοι εξετάζουν να προσφέρουν Tomahawk στην Ουκρανία ως εναλλακτική. Πιστεύουν ότι η Ουκρανία δεν θα τους χρησιμοποιούσε προληπτικά κατά της Ρωσίας, επειδή κάτι τέτοιο θα της κόστιζε την αμερικανική και ευρωπαϊκή υποστήριξη.
Λόγω της πολιτικής αστάθειας στην Ουκρανία, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι συμπεριέλαβαν πρόταση για εθνικές εκλογές εντός 100 ημερών από την υπογραφή της συμφωνίας — κάτι που θα ισοδυναμούσε με δημόσια επικύρωση ή απόρριψη της συμφωνίας. Πρόσθεσαν επίσης μια διάταξη για μεταπολεμική αμνηστία, κατόπιν αιτήματος του Κιέβου, ώστε να καθησυχάσουν τον Ζελένσκι και τα μέλη της κυβέρνησής του ότι δεν θα αντιμετώπιζαν διώξεις αν το τρέχον σκάνδαλο διαφθοράς επεκταθεί.
Το σχέδιο προβλέπει ότι η Ουκρανία θα αποσυρθεί από περίπου το 25% του Ντονέτσκ που ελέγχει αυτή τη στιγμή, ικανοποιώντας το βασικό αίτημα της Ρωσίας. Για να διασφαλιστεί η Ουκρανία πίσω από τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός, το σχέδιο προβλέπει ότι η ζώνη απόσυρσης θα αποστρατιωτικοποιηθεί. Ένας Αμερικανός αξιωματούχος είπε το Σάββατο ότι, επιπλέον, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα βοηθήσουν την Ουκρανία να οικοδομήσει ένα «τείχος» ασφάλειας κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, χρησιμοποιώντας προηγμένη τεχνολογία.
Η αρχική αντίδραση του Ζελένσκι στην ειρηνευτική πρωτοβουλία ήταν να προτείνει αντ’ αυτού κατάπαυση του πυρός σε ότι αφορά χτυπήματα σε ενεργειακές υποδομές. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι θεώρησαν ότι η Μόσχα ίσως το δεχόταν, επειδή έχει ήδη πλήξει τόσο σοβαρά το ουκρανικό ηλεκτρικό δίκτυο. Αλλά οι Ρώσοι απάντησαν ότι αυτή η προσέγγιση ήταν «απαράδεκτη», σύμφωνα με έναν αξιωματούχο.
Ο Ζελένσκι πλέον αντιμετωπίζει την πιο επώδυνη επιλογή της προεδρίας του. Αν πει ναι στην παραχώρηση του Ντονέτσκ, ορισμένοι Ουκρανοί δεν θα τον συγχωρήσουν ποτέ. Αν πει όχι, αυτός ο τραγικός πόλεμος θα συνεχιστεί. Παρά το θάρρος του, ίσως να μην έχει αντιμετωπίσει ποτέ πιο βασανιστική στιγμή, καταλήγει η Washington Post.