Προ 20 και πλέον ετών, ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης είχε γράψει στο επίμετρο του βιβλίου του «Θεωρία του Πολέμου» μια δυσοίωνη πρόβλεψη για τα ελληνοτουρκικά:
«Το σημερινό δίλημμα είναι αντικειμενικά τρομακτικό και ψυχολογικά αφόρητο: η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή. Η υπέρβαση του διλήμματος αυτού, η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, την επιτέλεση ενός ηράκλειου άθλου, για τον οποίο η ελληνική κοινωνία, έτσι όπως είναι, δεν διαθέτει τα κότσια».
Πολλά μπορεί να πει και να σχολιάσει κάποιος για τις προβλέψεις του Κονδύλη, ωστόσο αν οι Έλληνες επιθυμούν πράγματι να αποφύγουν αυτές τις δύο ακραίες, αλλά διόλου απίθανες, εξελίξεις, θα πρέπει να οργανωθούν σε μια διαφορετική βάση, ξεχνώντας τις βεβαιότητες του παρελθόντος και σχεδιάζοντας με άλλη οπτική γωνία το μέλλον. Παραδείγματα υπάρχουν, οι συνταγές είναι εκεί, δεν υπάρχει παρθενογένεση, μόνο πίστη στο ότι μπορούμε να αλλάξουμε»... (από την Καθημερινή, «Ελλάδα-Τουρκία, ώρα αποφάσεων»/του Βασίλη Νέδου/13/2/2018).
και πρόσφατο (Daily Post/17/7/2020/ του Θανάση Κ.
Η «μυστική συνάντηση» διπλωματικών εκπροσώπων του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών την περασμένη Δευτέρα, στο Βερολίνο, με σύμβουλο της Γερμανίδας καγκελαρίου, δείχνει ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά με τη διπλωματία μας… Δεν είναι αυτά που έγιναν εκεί μέσα. Ούτε «μυστική διπλωματία» ούτε τίποτε. Είναι όσα ειπώθηκαν μετά για να το «δικαιολογήσουν»… *Πρώτον, η τριμερής συνάντηση τελικά δεν ήταν «μυστική»! Την έδωσε στη δημοσιότητα αμέσως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών! Για να δείξει ότι ενώ η Ελλάδα διαμαρτύρεται και φωνάζει για την προσβολή της Αγίας Σοφίας, σπεύδει να συναντήσει τους Τούρκους εκπροσώπους. Άρα οι «τρίτες» χώρες μπορούν να κατεβάσουν κι αυτές τους τόνους. Αφού Έλληνες και Τούρκοι τα «συζητούν μια χαρά» μεταξύ τους, δεν χρειάζεται «τρίτες χώρες» να συζητάνε μέτρα κατά της Τουρκίας… Και μέσα στην Τουρκία και διεθνώς, το «επικοινωνιακό μήνυμα της Άγκυρας» ήταν σαφές πλέον: Τους χτυπήσαμε εκεί που πονάνε κι αυτοί έρχονται και το… συζητάνε μαζί μας! Άρα, προφανώς τους παραλύσαμε τα ανακλαστικά. Το έφαγαν! Και δεν χρειάζεται να δίνει κανείς περισσότερη σημασία. Δεν ισχύει αυτό, βέβαια. Αλλά οι Τούρκοι αυτό το μήνυμα στέλνουν. Κι εμείς, μόνοι μας, τους… «βοηθάμε» να το στείλουν.
* Δεύτερον, αυτή είναι πάγια τακτική της Τουρκίας: πρώτα προκαλεί κι ύστερα ζητάει «διάλογο και καταλλαγή», για να δείξει ότι είναι «υπέρ του διαλόγου». Κι εμείς «τσιμπάμε». Πάντα… Μέχρι την επόμενη πρόκληση της Τουρκίας. Οπότε θα υπάρξει αμέσως μετά και νέα «πρόταση διαλόγου» από την πλευρά της. Που λειτουργεί ως «επικοινωνιακό ξέπλυμα» της προκλητικότητάς της, κάθε φορά! Αφού δεχόμαστε να συζητάμε μετά από κάθε νέα πρόκληση, ενθαρρύνουμε την επόμενη…
* Τρίτον, χρειάζεται λέει να παραμένουν ανοικτοί «δίαυλοι επικοινωνίας» ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Κύριε ελέησον… Μα δίαυλοι επικοινωνίας υπάρχουν έτσι κι αλλιώς. Και διμερείς (κόκκινα τηλέφωνα) και μέσω «τρίτων»… Αλλά όταν δείχνεις ότι επείγεσαι να κρατήσεις «ανοικτούς διαύλους», τη στιγμή που σε προκαλούν βάναυσα, αυτό σημαίνει είτε πως τους φοβάσαι είτε πως η τουρκική πρόκληση δεν είναι τελικά και τόσο «σοβαρή». Και στις δύο περιπτώσεις, το μήνυμα είναι το χειρότερο που θα μπορούσαμε να στείλουμε αυτή τη στιγμή…
* Τέταρτον, ακούσαμε πως ο Γερμανός διπλωμάτης ήθελε λέει να συστήσει, εκ μέρους της Γερμανίδας καγκελαρίου, να «χαμηλώσουν οι τόνοι»! Ποιοι «τόνοι» να χαμηλώσουν; Σαν να πρόκειται για δύο… γειτόνισσες που τσακώνονται γιατί η μία έριξε τον κουβά με τα βρομόνερα από τη λάτρα της πάνω στην απλωμένη μπουγάδα της άλλης. Κι έρχεται ένας «τρίτος» και συνιστά και στις δύο να ηρεμήσουν και να κατεβάσουν τους τόνους, λέει… Δηλαδή ο Γερμανός διπλωμάτης μάς έβαλε «στην ίδια μοίρα» με την Τουρκία: Το «θύμα» της πρόκλησης (εμάς), με τον «θύτη» (την Τουρκία). Σαν να μας φωνάζει: -Κορίτσια, μην τσακώνεστε! Αυτή την επιπρόσθετη προσβολή δεν την χρειαζόμασταν… Αλλά την εισπράξαμε -και με ευθύνη δική μας, πλέον.
* Πέμπτον, για να καταλάβετε τον παραλογισμό: Εκείνη τη στιγμή η Ελλάδα ζητάει από τους εταίρους της μέτρα κατά της Τουρκίας (για την Αγία Σοφία, πάντα). Και οι Γερμανοί που έχουν την Προεδρία της Ένωσης σήμερα, συζητάνε αυτά τα μέτρα. Κατά της Τουρκίας, φυσικά… Τι σημαίνει «να πέσουν οι τόνοι»; Να μην επιμείνουν οι Έλληνες σε μέτρα κατά της Τουρκίας; Όχι… Ζητάνε μήπως από τους Τούρκους να δεχθούν αδιαμαρτύρητα τα μέτρα που θα πάρει η Ευρώπη εναντίον τους; Όχι, βέβαια… Μήπως θέλουν να στείλουν το μήνυμα οι Γερμανοί στην Τουρκία να μην ανησυχεί, γιατί τα μέτρα που θα ληφθούν από την Ευρώπη σε βάρος της θα είναι «χαδάκια» και μόνο συμβολικού χαρακτήρα; Ίσως… Πάντως η Γερμανία, αν παίρνει στα σοβαρά την Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη, θα έπρεπε να διαβεβαιώνει την Ελλάδα ότι θα της συμπαρασταθεί. Όπως θα έπρεπε να προειδοποιεί την Τουρκία ότι, αν δεν κάνει πίσω, θα έχει σοβαρές συνέπειες. Αντί να τα κάνει αυτά, η Γερμανία φωνάζει ταυτόχρονα τις δύο χώρες και τους ζητάει να «ηρεμήσουν». Ως «επιτήδειος ουδέτερος»…
* Κάποιοι ισχυρίζονται, τέλος, ότι η Ελλάδα «οφείλει να δείχνει πάντα ότι είναι έτοιμη για διάλογο»… Αυτά είναι πρωτοφανείς ανοησίες πλέον! Αυτό δεν είναι εξωτερική πολιτική πια. Είναι βιβλίο savoir vivre και «εγκόλπιον του καλού προσκόπου»… Η πάγια πρακτική διεθνώς είναι πως όταν μια χώρα προκαλεί μιαν άλλη, αυτή που προκαλείται αξιώνει να αρθεί η πρόκληση, για να μπορέσει να επανέλθει η κανονικότητα και να αποκατασταθούν οι μεταξύ τους σχέσεις. Συνηθέστατα η πλευρά που αδικήθηκε παίρνει «αντίμετρα» σε βάρος της πλευράς που προκάλεσε. Κι όταν αυτό κλιμακώνει την ένταση, παρεμβαίνει κάποιος «τρίτος» ή ένας διεθνής Οργανισμός και ζητάει να παρθούν πίσω κάποια από τα μέτρα και τα αντίμετρα εκατέρωθεν, ώστε να αποκατασταθεί η δυνατότητα διαλόγου μεταξύ τους. Αυτό ονομάζεται «μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης»…Εδώ εμείς τα έχουμε… καταργήσει όλα αυτά! Και τα έχουμε κάνει πολύ εύκολα -για την Τουρκία και τους «επιτήδειους ουδέτερους»: Σπεύδουμε ό,τι κι αν μας κάνουν, να ψευτο-συζητάμε με την Τουρκία, χωρίς να αρθεί κανένα από τα τετελεσμένα που έχουν υπάρξει σε βάρος μας ή έχουν εξαγγείλει ότι θα μας κάνουν!
Πάμε και κουβεντιάζουμε πώς να… «πέσουν οι τόνοι», τη στιγμή που η Τουρκία όχι μόνο δεν παίρνει πίσω τίποτε, όχι μόνο διαφημίζει την πανηγυρική μουσουλμανική προσευχή που ετοιμάζει για τις 24 Ιουλίου στην Αγία Σοφία, ως μουσουλμανικό τέμενος πλέον, αλλά εξαγγέλλει και νέα NAVTEX. Δηλαδή κλιμακώνει κι άλλο. Εμάς, η Τουρκία, μας θεωρεί «δεδομένους». Και οι εταίροι μας μας θεωρούν επίσης «δεδομένους». Γιατί να πιέσουν την Άγκυρα να κάνει «λίγο πίσω», αφού εμείς βρισκόμαστε εκεί, «λαμπάδα αναμμένη», έτοιμοι να «συζητήσουμε» τα πάντα με την Τουρκία, ό,τι κι αν μας κάνει; Θα μου πείτε, ότι δεν είμαστε έτοιμοι να κουβεντιάσουμε τα πάντα με την Τουρκία! Σωστά! Αλλά τότε γιατί σπεύδουμε πάντα να δώσουμε αυτή την εντύπωση; Γιατί θεωρούμε ως… διπλωματική «αρετή» αυτό που στην πραγματικότητα είναι σοβαρή πολιτική «αναπηρία» -να μας θεωρούν όλοι «δεδομένους»;
Κάποιος πρέπει να πει δημόσια στην Ελλάδα το προφανές παντού αλλού: Πως όταν μια χώρα δέχεται αλλεπάλληλες προκλήσεις και κλιμάκωση επιθετικότητας, όχι, ΔΕΝ είναι «δεδομένη» για διάλογο. Ζητάει προηγουμένως να παρθούν πίσω οι προκλήσεις και να αρθούν τα τετελεσμένα… Αν αυτό δεν το καταλάβουμε, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ελλάδα δεν είναι η Τουρκία -είναι ο ίδιος ο εαυτός της!
Απορία... ψάλτου: Ο γερουσιαστής των Δημοκρατικών Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος επί της ουσίας εγκαλεί το State Department που αναφερόταν σε «αμφισβητούμενα ύδατα», εξ όσων γνωρίζω, δεν είναι εκπρόσωπος της Ελλάδος. Αλήθεια, την αυτονόητη αυτή έγκληση την απηύθυνε Έλλην παράγων; Βηξ...