Η πανδημία έστρεψε την επενδυτική... μαρίδα στα χρηματιστήρια

Το 2016 είχα προτείνει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να αγοράσετε ένα μικρό μερίδιο στο ιρανικό χρηματιστήριο. Υποθέτω πως δεν το έκανε αυτό κανένας. Δεν ήταν και πολύ εύκολο να μπεις την περίοδο εκείνη και η αισιοδοξία μου για την οικονομία ήταν μάλλον λανθασμένη. Αν όμως βρίσκατε τρόπο, θα είχατε εισέλθει στη συγκεκριμένη αγορά με τον δείκτη περίπου στις 50.000. Στη συνέχεια, θα μπορούσατε να είχατε πουλήσει στις 8 Αυγούστου, με τον δείκτη στα 2.000.000.

Θα είχατε βεβαίως ένα μικρό θεματάκι με το νόμισμα. Το ριάλ βρίσκεται από το 2017 σε κατάρρευση λόγω πληθωρισμού. Αλλά ίσως να ήσασταν αρκετά έξυπνοι για να κάνετε κάποια αντιστάθμιση κινδύνου.

Δεν θα ανησυχήσω για εσάς. Θα ανησυχήσω όμως για τους πολλούς άπειρους αποταμιευτές που έριξαν το χρήμα τους στην αγορά λίγο αργά. Περίπου 3 εκατομμύρια εξ αυτών έριξαν περισσότερα από 40 τρισ. ριάλ (950 εκατ. δολάρια) σε μετοχές τη φετινή χρονιά μόνο.

Στις αρχές του έτους, οι FT δημοσίευσαν άρθρο για μία από αυτούς, μια νεαρή γυναίκα η οποία, χάρη στην πανδημία, είχε περισσότερο χρόνο αλλά λιγότερα έσοδα απ’ ό,τι συνήθως και επένδυσε στο χρηματιστήριο τα χρήματα εκείνα που μάζευε για να αγοράσει ένα πλυντήριο ρούχων. Όταν άρχισε η κατάρρευση (στις 3 Αυγούστου), δεν απέσυρε την επένδυσή της. Η αγορά έχει καταγράψει πτώση σχεδόν 30% και η ίδια έχει χάσει το 80% του μετρητού -ενώ λόγω της υποτίμησης του ριάλ, το πλυντήριο ρούχων είναι τώρα πιο ακριβό απ’ ό,τι ήταν.

Δεν θα είναι η μόνη που θα έχει αποτύχει, ως αποτέλεσμα τους σκασίματος της ιρανικής φούσκας. Δεν είναι όμως μόνο οι νεαροί Ιρανοί που βρήκαν ελκυστικό το χρηματιστήριο για πρώτη φορά φέτος. Αν κοιτάξετε στη Δύση, θα δείτε μια παρόμοια (ίσως όχι τόσο ακραία) δυναμική.

Αυτή την εβδομάδα, η BlackRock ανακοίνωσε αποτελέσματα. Το γ’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η εταιρεία asset management είδε καθαρές εισροές (μετρητού προς επένδυση μέσω των προϊόντων της) ύψους 129 δισ. δολαρίων. Την ίδια ώρα, η αξία των ήδη επενδεδυμένων τίτλων εκτινάχθηκε -μην ξεχνάτε πως ο S&P 500 κινείται 60% υψηλότερα από τα χαμηλά του- όπως και οι ad valorem αμοιβές που χρεώθηκαν επ’ αυτών. Το αποτέλεσμα ήταν ένα λειτουργικό περιθώριο 47% και μια αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 27% στο 1,42 δισ. δολάρια το γ’ τρίμηνο σε σύγκριση με πέρυσι. Αυτό θα πει πραγματικό χρήμα.

Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία σ’ αυτό. Αναρωτιέμαι, για παράδειγμα, πώς μπορεί ο διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, Larry Fink, να λέει πως οι τελευταίοι μήνες υπήρξαν, σύμφωνα με τα δικά του λόγια, «απίστευτα δύσκολοι για όλους», ενώ ταυτόχρονα ο ίδιος είναι ο διευθύνων σύμβουλος με τον υψηλότερο μισθό στον κλάδο (24,3 εκατ. δολάρια πέρυσι).

Αλλά για τώρα, ας μείνουμε στα στοιχεία που οδηγούν τη «μηχανή δημιουργίας χρήματος» της BlackRock. Η Federal Reserve είναι μεγάλος αγοραστής των ETFs της BlackRock, όπως είναι και ο τομέας των θεσμικών επενδυτών. Επιπλέον, όμως, η εταιρεία βλέπει «μια συμμετοχή-ρεκόρ μικροεπενδυτών στην αγορά», σύμφωνα με τον κ. Fink.

Το ότι η πανδημία οδήγησε μικρούς και νέους επενδυτές να στραφούν στην αγορά έχει λογική. Ο κόσμος είχε περισσότερο χρόνο να ξεκαθαρίσει τα οικονομικά του. Μια έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε πως το 14% αυτών που συναλλάσσονται περισσότερο απ’ όσο έκαναν προηγουμένως λέει πως το κάνει διότι έχει τον χρόνο να το κάνει.

Επίσης, βαριούνται: το 11% αυτών που συναλλάσσονται, λένε πως το κάνουν διότι δεν μπορούν να στοιχηματίζουν στα ζωντανά αθλητικά παιχνίδια, όπως έκαναν προηγουμένως. Όποιος δεν πείθεται απ’ αυτό θα πρέπει να ψάξει αμέσως για τον Dave Portnoy στο Google. Ο ιδρυτής της Barstool Sports αποτελεί παράδειγμα για τους φίλαθλους που μετατράπηκαν σε traders στις ΗΠΑ.

Το σημαντικότερο είναι πως η κρίση μάς έχει αφυπνίσει όλους σε ό,τι αφορά την ανάγκη να γίνουμε οικονομικά πιο ανθεκτικοί. Δεν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένα τα μελλοντικά οικονομικά μας -σε ό,τι αφορά είτε τα εισοδήματά μας είτε τις αποδόσεις των αποταμιεύσεών μας.

Ερχόμενοι αντιμέτωποι με την ισχυρή πιθανότητα μιας συνεχιζόμενης στασιμότητας της οικονομίας λόγω… παράνοιας, μειώνουμε τις προσδοκίες μας για τα εισοδήματα που θα έχουμε στο υπόλοιπο της ζωής μας και αυξάνουμε αναλόγως τις αποταμιεύσεις μας. Ο κ. Fink έχει μια «ισχυρή πεποίθηση πως ο μέσος επενδυτής εξακολουθεί να είναι υποεπενδεδυμένος και θα πρέπει να ενεργοποιήσουν όλο και περισσότερα χρηματικά ποσά τους επόμενους μήνες και ίσως χρόνια».

Τέλος, ενώ το μέλλον μοιάζει αβέβαιο, πολλοί άνθρωποι έχουν περισσότερο μετρητό στα χέρια τους τώρα απ’ ό,τι είχαν πριν την πανδημία. Ορισμένοι μάλιστα είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, πολλοί φτωχότεροι άνθρωποι που έχασαν τη δουλειά τους έλαβαν έκτακτα επιδόματα υψηλότερα από τον προηγούμενο μισθό τους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα έσοδα για περίπου το 8% των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Το σημαντικότερο όμως είναι πως οι δαπάνες μας μειώθηκαν απότομα από τον Μάρτιο και κατά τη διάρκεια του τριμήνου μέχρι το τέλος Αυγούστου παρέμεναν λίγο χαμηλότερες σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Ως αποτέλεσμα, το ποσοστό των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών στο Ηνωμένο Βασίλειο άγγιξε το επίπεδο-ρεκόρ του 29,1% στους τρεις μήνες μέχρι τον Ιούνιο, από 6,8% που ήταν το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους.

Μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών θα ξοδεύεται σε μετρητά, αλλά ένα μεγάλο μέρος επίσης θα βρει τον δρόμο του προς το χρηματιστήριο. Αν ρωτήσετε τις ανώτατες διοικήσεις των μεγαλύτερων πλατφορμών trading του Ηνωμένου Βασιλείου, θα σας πουν το ίδιο πράγμα: ότι έχει πέσει πολλή δουλειά.

Αυτό φαίνεται να είναι κάτι καλό. Είναι όμως πράγματι έτσι; Αυτό μάλλον εξαρτάται από τις προσδοκίες που έχει ο καθένας. «Δεν είχα ιδέα πόσο ριψοκίνδυνο ήταν το χρηματιστήριο», είπε η γυναίκα με το πλυντήριο. Η ανησυχία είναι πως το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς άλλους επενδυτές που είναι νέοι στα χρηματιστήρια. Μέχρι στιγμής, το τρέχον έτος τούς έχει πει πως όταν οι μετοχές πέφτουν, ανεβαίνουν ξανά πολύ γρήγορα.

Η εντύπωση πως οι μετοχές είναι η προφανής και μοναδική επιλογή -για τώρα τουλάχιστον- στηρίζεται και από τις συζητήσεις περί μείωσης των βρετανικών επιτοκίων στο μηδέν ή και χαμηλότερα αυτού. Άλλωστε, αν δεν θα έχεις απόδοση στα μετρητά σου, γιατί να μην τα μετατρέψεις σε κάτι που, αν εξαιρέσεις την περίπτωση της πτώσης, απλώς θα συνεχίσει να κινείται ανοδικά; Δεν υπάρχει κάποια εμφανής εναλλακτική.

Είναι δύσκολο να επιχειρηματολογήσεις εναντίον αυτής της άποψης αυτή τη στιγμή, δεδομένης της συμπεριφοράς των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών. Αξίζει όμως να θυμόμαστε πως τα χρηματιστήρια βραχυπρόθεσμα δεν ήταν ποτέ ασφαλή. Αν γνωρίζετε νέους ανθρώπους που χρειάζονται ένα πλυντήριο τους επόμενους έξι μήνες και αναρωτιούνται αν θα ήταν καλύτερο να επενδύσουν και να χρησιμοποιήσουν τα έσοδα για να αγοράσουν και ένα στεγνωτήριο, στείλτε τους κατευθείαν στο κατάστημα ηλεκτρικών ειδών.

(*) Η Merryn Somerset Webb είναι αρχισυντάκτρια του MoneyWeek.

© The Financial Times Limited 2020. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation