Σε κρίσιμη καμπή η παγκοσμιοποίηση

Η ιστορία είναι πλέον λίγο-πολύ γνωστή. Οι διαπραγματεύσεις για το παγκόσμιο εμπόριο καταλήγουν σε αδιέξοδο λόγω των διαφωνιών μεταξύ πλουσίων και φτωχών χωρών, οι διαδηλωτές κατά της παγκοσμιοποίησης συγκρούονται στα οδοφράγματα και οι υποστηρικτές του ελεύθερου εμπορίου κρύβονται με την ουρά κάτω από τα σκέλια, απογοητευμένοι για μία ακόμη φορά.
Οι υπουργοί των 159 μελών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου θα συναντηθούν στο Μπαλί την επόμενη εβδομάδα και είναι βέβαιο ότι θα έρθουν αντιμέτωποι με συγκεντρώσεις διαδηλωτών. Αυτήν τη φορά όμως, υπάρχουν καλές πιθανότητες για μία εντελώς διαφορετική δυναμική.

Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με πολλούς προσκείμενους στις εξελίξεις, υπάρχει η μεγάλη πιθανότητα να γίνει η πρώτη μεγάλη διεθνής εμπορική συμφωνία στη 18χρονη ύπαρξη του ΠΟΕ.

Ο Ρομπέρτο Αζεβέδο ανέλαβε γενικός διευθυντής του ΠΟΕ τον Σεπτέμβριο. Τότε ξεκίνησε τις σχετικές διαπραγματεύσεις και την προηγούμενη εβδομάδα, εν μέσω φρενίτιδας συζητήσεων στη Γενεύη, ζήτησε περισσότερο χρόνο προκαλώντας πολλούς να εκτιμήσουν ότι όλο το εγχείρημα είχε καταρρεύσει. Αλλά όχι.

Σε πολλές πρωτεύουσες, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου οι αξιωματούχοι θα προσπαθήσουν να συντάξουν μία στρατηγική ώστε να υπάρξει αίσιο τέλος για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Και έχουν λόγους. Το κόστος της αποτυχίας είναι μεγαλύτερο από όσο ποτέ. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το πλήγμα θα είναι μοιραίο για τον ΠΟΕ εάν δεν καταφέρει κάτι την επόμενη εβδομάδα. Επιπλέον, ο κ. Αζεβέδο, δήλωσε στα μέλη του ΠΟΕ την Τρίτη:

«Η πρόοδος που έχουμε καταγράψει τις λίγες τελευταίες εβδομάδες είναι μεγαλύτερη από εκείνη των τελευταίων πέντε ετών».

Επίσης, υπάρχει μία νέα δυναμική που αφορά περισσότερο την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας. Όταν θα συγκεντρωθούν την επόμενη εβδομάδα οι εκπρόσωποι των κρατών στο Μπαλί, θα είναι πιο δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τα στρατόπεδα του «βορρά» και του «νότου», που εδώ και χρόνια κυριαρχούν στις διαπραγματεύσεις του οργανισμού.

Οι οικονομίες των BRICs κατακερματίζονται καθώς ασχολούνται περισσότερο με την επιβράδυνση των δικών τους οικονομιών. Η Βραζιλία, η Κίνα και η Ρωσία έδειξαν ότι θα στηρίξουν τη συμφωνία. Το ίδιο έπραξαν κι οι αφρικανικές χώρες και η ομάδα των μικρών κρατών Αφρικής - Καραϊβικής - Ειρηνικού που έχει μεγάλη επιρροή. Όλοι τους δείχνουν ικανοποιημένοι με όσα συζητήθηκαν στη Γενεύη.

Η επιχειρηματολογία τους είναι σαφής. Ο βασικός άξονας της συμφωνίας του Μπαλί θα είναι νέοι κανόνες για τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη διευκόλυνση της διακρατικής ροής προϊόντων ανά τον κόσμο. Οι αναδυόμενες οικονομίες θα ευνοηθούν τα μέγιστα. Το βασικό εμπόδιο τώρα είναι η εμφανής επιθυμία της Ινδίας να επαναδιαπραγματεύτεί τους όρους για τη «ρήτρα ειρήνης» που αφορά το πώς κρίνει ο ΠΟΕ κρατικά προγράμματα επισιτιστικής ασφάλειας.

Η συζήτηση για την επισιτιστική ασφάλεια ξεκίνησε από την ομάδα των αναπτυσσόμενων κρατών G33. Στόχος τους είναι να αναπροσαρμοστούν οι κανόνες του ΠΟΕ για τους μηχανισμούς τιμολόγησης και τις επιδοτήσεις που εφαρμόζονται στις κυβερνήσεις που προσφέρουν ρύζι και άλλα είδη βασικής ανάγκης στους φτωχούς. Το επιχείρημά τους έχει ουσία καθώς δικαίως διαμαρτύρονται ότι οι κανόνες είναι αυστηρότεροι από εκείνους που διέπουν τις επιδοτήσεις αγροτών στις πλουσιότερες χώρες.

Τον Σεπτέμβριο, όμως, με έκκληση της Κίνας, η ομάδα των εν λόγω χωρών μαζί με την Ινδία, τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και άλλα κράτη αποφάσισαν ότι η διαπραγμάτευση μιας μόνιμης λύσης δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί μέχρι τη σύνοδο του Μπαλί. Αποφάσισαν ότι θα ήταν καλύτερα να διαπραγματευτούν μία προσωρινή εκεχειρία. Έκτοτε, οι συζητήσεις επικεντρώνονται στους όρους της ρήτρας ειρήνης.

Την προηγούμενη εβδομάδα, τα μέλη του G33, εκ των οποίων η Ινδία και άλλοι, υπέγραψαν 4ετή ρήτρα, βάσει της οποίας θα πρέπει να βρεθεί μόνιμη λύση μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. Το Σαββατοκύριακο όμως, υπήρξαν αναφορές στον ινδικό Τύπο ότι η Ινδία ήταν δυσαρεστημένη και πως στη Γενεύη άρχισε να εκφράζει ενστάσεις σε θέματα που σχετίζονται με το κείμενο για τη «διευκόλυνση του εμπορίου», για το οποίο μέχρι πρότινος δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα.

Η Ινδία ακόμη δεν έχει εκφράσει δημοσίως τη θέση της. Την Πέμπτη έγινε υπουργικό συμβούλιο για να συζητηθεί η τελική επίσημη θέση της χώρας. Ο φόβος, πάντως, είναι πως στο Μπαλί ο υπουργός Εμπορίου της Ινδίας Ανάντ Σάρμα θα επαναλάβει τους χειρισμούς του προκατόχου του το 2008. Τότε ο Κεμάλ Ναδ πρακτικά αναίρεσε συμφωνία για λογαριασμό των αναπτυσσόμενων χωρών.

Διπλωμάτες λένε ότι αυτήν τη φορά η Ινδία έχει στήριξη μόνο από τη Βολιβία, την Κούβα, τη Βενεζουέλα, τη Ζιμπάμπουε και τη Νότιο Αφρική. Η Ινδονησία, που αυτήν την περίοδο προεδρεύει στο G33, εξέφρασε την απογοήτευσή της γι' αυτό το εμπόδιο. Το ίδιο έχουν κάνει και άλλα αναπτυσσόμενα κράτη, αλλά πιο διακριτικά. Αυτό σημαίνει ότι με ή χωρίς συμφωνία η δυναμική στον ΠΟΕ αλλάζει.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation