Οι μακροχρόνιες προοπτικές των πιστωτικών αγορών

Σύμφωνα με τον κ. John Kenneth Galbraith, δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ χρηματοοικονομικών προϊόντων και καινοτομίας. Αν και ο κ. Wolfgang Munchau, αρθρογράφος των ”F.T.”, συμφωνεί με αυτήν την άποψη, τονίζει ότι οι μακροχρόνιες προοπτικές των πιστωτικών αγορών δεν είναι και τόσο αρνητικές.

Δημοσιεύθηκε: 7 Ιανουαρίου 2008 - 11:35

του Wolfgang Munchau

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών η παγκόσμια οικονομία έχει βρεθεί αντιμέτωπη με δύο επαναστάσεις οι οποίες οδήγησαν σε ”φούσκα” ανόδου τιμών. Η πρώτη αφορούσε στην άνοδο της τεχνολογίας πληροφορικής. Η δεύτερη είχε να κάνει με την πιστωτική επανάσταση –την αμείλικτη άνοδο των σύγχρονων πιστωτικών αγορών.

Και οι δύο επαναστάσεις οδήγησαν σε δημιουργία φούσκας. Η πιστωτική κρίση αναμένεται ότι θα έχει ιδιαίτερα δυσάρεστες βραχυχρόνιες οικονομικές συνέπειες. Όμως, ποιες θα είναι οι μακροχρόνιες συνέπειές της;

Σε ό,τι αφορά την Τεχνολογία Πληροφορικής, θεωρώ ότι η όλη αναστάτωση ήταν λογική, απλώς ήταν πρόωρη. Το Internet άλλαξε τον τρόπο λειτουργίας των ΜΜΕ, του κλάδου λιανικών πωλήσεων, του τραπεζικού κλάδου και φυσικά της ίδιας μας της ζωής.

Οι νέες δυνατότητες στις τηλεπικοινωνίες προκάλεσαν ανάλογη επανάσταση με αυτήν που είχε προκαλέσει η εφεύρεση του αυτοκινήτου ή του τρένου. Το γεγονός ότι η Τεχνολογία Πληροφορικής δεν είχε ακόμη μεγαλύτερη εντυπωσιακή θετική επίδραση στην παραγωγικότητα οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο υπολογίζουμε την παραγωγικότητα και όχι στον ίδιο τον κλάδο.

Ποιες είναι, λοιπόν, οι μακροχρόνιες προοπτικές της τιτλοποιημένης πίστωσης; Στο βιβλίο του ”A Short History of Financial Euphoria”, ο κ. John Kenneth Galbraith καταθέτει τη θλιβερή άποψη ότι δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ χρηματοοικονομικών και καινοτομίας.

Αυτό που μασκαρεύεται σε καινοτομία, υποστηρίζει, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η απλή τιτλοποίηση κάποιων πιστωτικών στοιχείων. Μπορούμε να τα πακετάρουμε εκ νέου, να τα κόψουμε οριζόντια ή κάθετα, να τα ξαναπακετάρουμε, να τους προσφέρουμε διαφορετικά ονόματα, αλλά στο τέλος αυτό που έχουμε είναι κάτι πάρα πολύ απλό: κάποιος χρωστάει σε κάποιον άλλο.

Εάν αυτή η αγορά ανθήσει, μπορείς να στοιχηματίσεις και το τελευταίο τιτλοποιημένο σου δολάριο στο ότι όλο αυτό οφείλεται σε μία έξαψη, στοιχείο το οποίο οφείλουμε να εξετάσουμε εκτενέστερα.

Η μακροοικονομική λειτουργία της σύγχρονης αγοράς είναι να προσφέρει ρευστότητα, να παρέχει την απαραίτητη πληροφόρηση και να προσφέρει ίσο καταμερισμό του ρίσκου. Κατά τη διάρκεια της έκρηξης στις πιστωτικές αγορές οι περισσότεροι υποστήριζαν ότι προϊόντα όπως οι εγγυημένες δανειακές υποχρεώσεις είχαν ως βασικό σκοπό τη διάχυση του κινδύνου σε όλο το φάσμα της οικονομίας.

Αν και αυτό ήταν ορθό από τεχνικής άποψης, δεν προσφέρθηκε με τον σωστό τρόπο. Αντί να διοχετεύσει τον κίνδυνο σε αυτούς που ήταν δυνατό να τον αντιμετωπίσουν, πέρασε σε εκείνους που μπορούσαν να το μεγεθύνουν περισσότερο, δηλαδή στις τράπεζες.

Ούτε η παροχή των αναγκαίων πληροφοριών ήταν η ορθή. Τα περισσότερα σύνθετα πιστωτικά προϊόντα είναι αρκετά ασαφή. Ενώ το θέμα της ρευστότητας λειτούργησε μόνο κατά τις περιόδους της άνθησης.

Θα πρέπει, λοιπόν, να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι οι αγορές τιτλοποιημένων πιστωτικών προϊόντων, όπως τουλάχιστον λειτούργησαν έως και σήμερα, δεν προσέφεραν κανένα μακροοικονομικό όφελος.

Όμως εξακολουθώ να πιστεύω ότι σε μακροχρόνιο ορίζοντα ο κ. Galbraith δεν ήταν ορθός. Μία χρηματοοικονομική αγορά με ορθή διασπορά κινδύνου μπορεί να έχει θετική επίδραση. Άλλωστε, χωρίς αυτή δεν θα υπήρχαν αρκετά κεφάλαια για τα venture capitals και τα private equities.

Ούτε υπάρχει κάτι λανθασμένο στην ύπαρξη της αγοράς subprime. Πρόκειται για ένα προϊόν το οποίο βοηθά τις φτωχές οικογένειες, οι οποίες δεν διαθέτουν το κατάλληλο πιστωτικό ιστορικό, να αποκτήσουν σπίτι. Εάν και οι δύο πλευρές που εμπλέκονται στη διαδικασία κατανοούν και αναλαμβάνουν ισότιμα το ρίσκο, τότε όλα είναι ορθά.

Πάντως, αν και η έκρηξη στην πιστωτική αγορά αποτέλεσε καινοτομία, σε καμία περίπτωση δεν ήταν τέτοιου μεγέθους με αυτήν της Τεχνολογίας Πληροφορικής. Αρκετές από τις καινοτομίες στις αγορές χρήματος δεν είναι τόσο σύγχρονες όσο θέλουν να φαίνονται.

Επανατοποθετούμε τα πιστωτικά προϊόντα σε άλλες μορφές εδώ και πολλά χρόνια. Απλώς το τελευταίο διάστημα τα πακετάρουμε σε περισσότερο σύνθετα προϊόντα.

Ίσως η καλύτερη μακροοικονομική θετική επίδραση να προέλθει από default swaps, δηλαδή από εργαλεία μέσω των οποίων ένας επενδυτής μπορεί να προστατευτεί.

Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πώς η αγορά θα αντιδράσει στις εκτεταμένες επισφάλειες και στις νέες χρεοκοπίες –δύο τάσεις που αναμένεται ότι θα κυριαρχήσουν φέτος.

Ως εκ τούτου, αν και οι βραχυχρόνιες προοπτικές των πιστωτικών αγορών δεν είναι καθόλου θετικές, σε μακροχρόνιο ορίζοντα υπάρχουν θετικά στοιχεία. Βέβαια, όχι τόσο θετικά ώστε να προβλέπεται ότι θα υπάρξει και νέα έκρηξη πιστώσεων.

© The Financial Times Limited 2008. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation