Η κατάρρευση του γερμανικού επιχειρηματικού μύθου

Το γερμανικό κράτος-επιχειρηματίας απέτυχε. Απόδειξη η λαίλαπα σκανδάλων που πλήττει κορυφαίες επιχειρήσεις. Τα θετικά νέα, τονίζει ο Wolfgang Munchau αρθρογράφος των ”FT”, είναι ότι οι πολίτες ”ξύπνησαν” και δεν ανέχονται, πλέον, επιεική συμπεριφορά για τους κατηγορούμενους.

Δημοσιεύθηκε: 18 Φεβρουαρίου 2008 - 11:16

του Wolfgang Munchau

Ήταν πάντα ξεκάθαρο ότι το γερμανικό κράτος-επιχειρηματίας δεν θα επιζούσε το πρώτο μισό του 21ου αιώνα. Αυτό που είναι λιγότερο ξεκάθαρο είναι η διάρκεια της διαδικασίας και οι συνέπειες που θα έχει. Όμως δύο γεγονότα της περασμένης εβδομάδας επιτάχυναν την όλη υπόθεση.

Το πρώτο ήταν η οργισμένη αντίδραση στην απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να διασώσει την IKB Deutsche Industriebank, μία μικρή τράπεζα με τεράστια έκθεση στην αγορά subprime, υψηλές απώλειες και ένα βήμα πριν από την χρεοκοπία.

Το δεύτερο ήταν η (επί τηλεοπτικής οθόνης) έφοδος στο σπίτι του Klaus Zumwinkel, επικεφαλής της Deutsche Post και ενός από τους πλέον γνωστούς Γερμανούς επιχειρηματίες, ο οποίος θεωρούνταν ”άριστος διαχειριστής” ιδιωτικοποιήσεων αλλά ήταν και σύμβουλος της γερμανικής κυβέρνησης.

Οι δημόσιοι κατήγοροι δήλωσαν ότι ερευνούν τον κ. Zumwinkel για φοροδιαφυγή ύψους ενός εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο ”έστειλε” σε trust τράπεζας του Λιχνενστάιν. Κατόπιν, προσέθεσαν ότι εξετάζουν 750 περιπτώσεις Γερμανών επιχειρηματιών οι οποίοι υπολογίζεται ότι κόστισαν στο δημόσιο – από φοροδιαφυγή – από τρία έως τέσσερα δισ. ευρώ.

Ως εκ τούτου ο κ. Zumwinkel, δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Ίσως αποτελεί μέρος αυτού που θα αποδειχθεί ως η μεγαλύτερη φορολογική απάτη στην ιστορία. Επίσης, αποτελεί ένα ακόμη ”επεισόδιο” μίας σειράς από απάτες στις οποίες συμμετέχουν κορυφαία στελέχη, μεγάλων επιχειρήσεων.

Η Siemens, η επιτομή της επιχειρηματικής Γερμανίας, έχει εμπλακεί σε σκάνδαλο, στο οποίο σαφή ρόλο φέρεται ότι έχει διαδραματίσει ο Heinrich von Pierer, ίσως ο καλύτερος αντιπρόσωπος του ”παλιού, επιχειρηματικού κόσμου”, ο οποίος εκδιώχθηκε από τη διοίκηση του ομίλου.

Ο Peter Hartz, εμπνευστής της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης της Γερμανίας και στενός φίλος του πρώην καγκελάριου Gerhard Schroeder, αλλά και πρώην στέλεχος της Volkswagen, καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση για ”καταπάτηση εμπιστοσύνης”.

Αυτό ήταν μέρος μίας ευρύτερης έρευνας στην VW, καθώς αποκαλύφθηκε ότι οι επικεφαλείς των συνδικάτων απολάμβαναν εξαιρετικές υπηρεσίες από κυρίες και μάλιστα με τα έξοδα πληρωμένα από την εταιρεία. Ο κατάλογος μοιάζει ατελείωτος.

Σε μία χώρα η οποία μοιάζει να μάχεται τον καπιταλισμό, η περίπτωση του κ. Zumwinkel έφθασε στην χειρότερη στιγμή. Όπως αποδεικνύεται η διάθεση της Γερμανίας να καταστεί κράτος-επιχειρηματίας, μάλλον αποτελεί πηγή εγκληματικών ενεργειών αλλά και έχει αποτύχει.

Με τη βοήθεια της κυβέρνησης, οι ενώσεις εργοδοτών και τα συνδικάτα διαπραγματεύονται το κατώτατο ημερομίσθιο για κάθε κλάδο, γεγονός το οποίο διατηρεί χαμηλά την μακροχρόνια εργασία, αλλά αποκλείει από αυτήν τους μετανάστες.

Ο κ. Zumwinkel αποφάσισε να προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα, όταν έπεισε πέρυσι την κυβέρνηση να δεχθεί κατώτατο ημερομίσθιο και για την Deutsche Post. Αυτή η κίνηση οδήγησε τους ιδιώτες επενδυτές της εταιρείας σε αποχώρηση.

Ο λόγος που η άσχημη πλευρά του γερμανικού κράτους-επιχειρηματία ανέρχεται στην επιφάνεια, δεν είναι τόσο η οσμή σκανδάλων όσο η αντίθεση που αρχίζει να έχουν οι πολίτες. Οργανισμοί όπως η Transparency International (με έδρα το Βερολίνο) έχουν βοηθήσει ώστε οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν την ύπαρξη της διαφθοράς. Η διαφθορά δεν είναι πλέον ανεκτή. Οι νόμοι έχουν καταστεί σκληρότεροι, αλλά συνήθως χρειάζονται αρκετά χρόνια μέχρι κάποια υπόθεση να φθάσει στο δικαστήριο.

Αν και η εταιρική διακυβέρνηση στην Γερμανία παραμένει ”παλαιού τύπου” έχει αρχίσει να βελτιώνεται. Δεν θεωρείται, πλέον, βέβαιο ότι κάποιος επικεφαλής θα αποκτήσει αυτόματα θέση στο διοικητικό συμβούλιο μίας εταιρείας μόλις συνταξιοδοτηθεί. Ο κ. Zumwinkel όπως και ο κ. von Pierer, πάντως, σκόπευαν να το πράξουν.

Η γερμανική κυβέρνηση έπρεπε να πείσει ότι ορθά παρενέβη για την σωτηρία της IKB. Ο υπουργός Οικονομικών, Peer Steinbruck, δήλωσε ότι το έπραξε προκειμένου να αποτρέψει μία συστηματική χρηματοοικονομική κρίση. Ανόητο επιχείρημα. Η IKB είναι μία ασήμαντη τράπεζα και ως εκ τούτου δεν υπάρχει καμία περίπτωση η μη σωτηρία της να επηρεάσει το χρηματοοικονομικό σύστημα της Γερμανίας, όπως υπογράμμισε και την περασμένη εβδομάδα στο blog των ”FT” ο καθηγητής Willem Buiter.

Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε να παρέμβει ήταν για να σώσει τους επιχειρηματίες-πελάτες της IKB. Η τράπεζα ειδικεύεται στην παροχή δανείων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ίσως τον πλέον ”παραχαϊδεμένο” κλάδο της οικονομικής ζωής της Γερμανίας.

Εάν η IKB χρεοκοπούσε, τότε πλήθος μικρομεσαίες επιχειρήσεων θα έπρεπε να αναζητήσουν χρηματοδότηση από την αγορά. Απλά φανταστείτε τι θα συνέβαινε.

Τα καλά νέα είναι ότι οι πολίτες είναι εντελώς αντίθετοι με τη διάσωση της IKB. Την περασμένη εβδομάδα τα επιθετικά editorials της Frankfurter Allgemeine, αποτέλεσαν την καλύτερη αντίδραση στην απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να πραγματοποιήσει ένεση ρευστότητας ενός δισ. ευρώ στην IKB.

Η ιδέα ότι οι άπληστοι τραπεζίτες, τοποθέτησαν κεφάλαια στην αγορά subprime για εύκολο κέρδος, έχασαν τα πάντα και ”θα τη γλιτώσουν” δεν είναι ανεκτή.

Εάν στο παραπάνω προστεθεί ότι ένας από τους κορυφαίους Γερμανούς επιχειρηματίες φρόντιζε να μην πληρώνει τους φόρους του, την στιγμή που οι πολίτες βλέπουν τους δικούς τους να αυξάνουν, τότε είναι απόλυτα κατανοητό ότι κάτι δεν δουλεύει καλά στο σύστημα.

© The Financial Times Limited 2008. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation