Το ευρώ "αντικαταστάτης" του δολαρίου

Το ευρώ θα αντικαταστήσει το δολάριο ως το παγκόσμιο νόμισμα μέσα στην επόμενη 10ετία, σύμφωνα με τους Αμερικανούς καθηγητές Menzie Chinn και Jeffrey Frankel. Απόλυτα πιθανό, προσθέτει ο Wolfgang Munchau, αρθρογράφος των "F.T.".

Δημοσιεύθηκε: 24 Μαρτίου 2008 - 13:09

Wolfgang Munchau

Γνωρίζουμε ότι η πιστωτική κρίση είναι ξεκάθαρη και αποτελεί παρούσα απειλή για την παγκόσμια οικονομία. Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι η μακροπρόθεσμη επιρροή της δεν θα είναι οικονομική αλλά γεωπολιτική.

Θυμήθηκα αυτή την πιθανότητα όταν διάβασα μία πρόσφατη ανάλυση των καθηγητών Menzie Chinn από το University of Wisconsin και Jeffrey Frankel του Harvard (J. Frankel, “The euro could surpass the dollar within the next 10 years”).

Εφάρμοσαν μία εξομοίωση βάσει της οποίας το ευρώ θα κατορθώσει να ξεπεράσει το δολάριο ως το βασικό νόμισμα των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων μέσα στα επόμενα 10 έως 15 χρόνια. Η ανάλυσή τους δεν βασίζεται στην τρέχουσα κρίση, όμως η κρίση μπορεί να επιταχύνει αυτό που αποδεικνύουν.

Μη σκεφτείτε ότι πρόκειται για προπαγάνδα κατά του δολαρίου. Οι καθηγητές Chinn και Frankel ξεκίνησαν έχοντας ως βάση το αντίθετο, ότι το ευρώ δεν θα αντικαταστήσει το δολάριο και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άλλωστε, κανείς δεν αλλάζει τη σύνθεση των συναλλαγματικών του αποθεμάτων και τόσο συχνά.

Η στερλίνα κατείχε σημαντική θέση μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά την έχασε μαζί με την απώλεια των βρετανικών αποικιών. Η αμερικανική οικονομία είχε ξεπεράσει τη βρετανική από τη δεκαετία του 1870.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους καθυστέρησε η άνοδος του δολαρίου ήταν η έλλειψη ενός εξελιγμένου χρηματοοικονομικού κλάδου μέχρι και τη δημιουργία του Federal Reserve System το 1931.

Το status των συναλλαγματικών αποθεμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το μέγεθος της οικονομίας, το μερίδιο μίας χώρας στο διεθνές εμπόριο αλλά και από το «βάθος» της χρηματιστηριακής της αγοράς.

Οι καθηγητές Chinn και Frankel επισημαίνουν δύο βασικούς λόγους για την υποχώρηση του διεθνούς ρόλου του δολαρίου. Ο πρώτος σχετίζεται με το «επίμονο» αμερικανικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο συνδυάζεται με πτώση της ισοτιμίας του δολαρίου.

Ο δεύτερος είναι η ανάδειξη μίας πραγματικής εναλλακτικής λύσης στο δολάριο. Ούτε το γεν ούτε το γερμανικό μάρκο είχαν πραγματική τύχη να αντικαταστήσουν το δολάριο. Όμως το ευρώ είναι μία πραγματική εναλλακτική λύση. Η οικονομία της ευρωζώνης είναι σχεδόν τόσο μεγάλη όσο αυτή των ΗΠΑ και ενδέχεται να την ξεπεράσει δεδομένου ότι συνεχίζεται η διεύρυνσή της.

Το Λονδίνο είναι το de facto χρηματοοικονομικό κέντρο της ευρωζώνης, αν και η Βρετανία δεν έχει υιοθετήσει το ευρώ. Επίσης, οι ομολογιακές αγορές της ευρωζώνης είναι τόσο ισχυρές και με υψηλή ρευστότητα όσο αυτές των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τους δύο καθηγητές, η ταχύτητα με την οποία το δολάριο μπορεί να χάσει τον κυρίαρχο ρόλο του είναι σοκαριστική. Ορισμένοι από τους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή την πορεία επιταχύνουν τη διαδικασία στην τρέχουσα περίοδο.

Η ατίθαση νομισματική πολιτική της Fed έχει επιταχύνει την πτώση του δολαρίου κι έχει ενισχύσει τις προοπτικές των πληθωριστικών πιέσεων. Προβλέπω ότι ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ θα ενισχυθεί σημαντικά μόλις η παρούσα ύφεση ολοκληρωθεί. Ο πληθωρισμός θα βαρύνει ιδιαίτερα τον παγκόσμιο ρόλο του δολαρίου.

Η άμεση συνέπεια του υψηλότερου πληθωρισμού είναι ότι αρκετές αναπτυσσόμενες αγορές θα δυσκολευτούν να διατηρήσουν τη σύνδεση (peg) των νομισμάτων τους με το δολάριο. Πιθανώς να μην είναι πρόθυμοι να το πραγματοποιήσουν τώρα, αλλά θα φτάσει κάποια στιγμή όπου οι πληθωριστικές πιέσεις θα είναι αφόρητες. Μόλις εγκαταλείψουν τη σύνδεσή τους, σχεδόν άμεσα θα ανασυντάξουν και τα χαρτοφυλάκια των αποθεμάτων τους.

Ένας άλλος παράγοντας που επιτείνει την πορεία είναι η συνεχιζόμενη αδυναμία του αμερικανικού χρηματοοικονομικού συστήματος. Επίσης, θεωρώ ότι η οικονομία της ευρωζώνης θα ανταποκριθεί με πολύ καλύτερο τρόπο στην κρίση.

Σήμερα το ευρώ αντιστοιχεί σε κάπως λιγότερο από το ? των παγκόσμιων αποθεμάτων, ενώ το δολάριο κατέχει τα 2/3. Όμως για να παραμείνει το ευρώ κάτω θα πρέπει να λάβει χώρα κάποια θεωρία συνωμοσίας. Μία τέτοια θεωρία λέει ότι οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να είναι προσκολλημένες στο δολάριο γιατί θέλουν να προστατέψουν την αξία των στοιχείων τους. Η όλη υπόθεση δεν «δουλεύει» με αυτόν τον τρόπο.

Οι πιθανές γεωπολιτικές συνέπειες μιας τέτοιας αλλαγής θα είναι σημαντικές. Το δολάριο θα πάψει να είναι «το δικό μας νόμισμα, αλλά το δικό σας πρόβλημα». Η επιρροή των ΗΠΑ στους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς θα υποχωρήσει. Η «αποκαθήλωση» του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος σημαίνει την απώλεια ισχύος.

Υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα τα οποία μπορούν να πράξουν οι πολιτικοί για να αποτρέψουν μια τέτοια σεισμική αλλαγή. Έχω την υποψία ότι οι Αμερικανοί πολιτικοί δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Βέβαια, το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τους Ευρωπαίους ηγέτες καθώς δεν έχουν αποδείξει ότι μπορούν να καλύψουν την ευθύνη διαχείρισης ενός παγκόσμιου νομίσματος.

© The Financial Times Limited 2008. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation