Philip Stevens: Οι απειλητικές καταστροφές

Ο Tony Blair απομακρύνεται τον Οκτώβριο. Ο George W. Bush χάνει τις εκλογές τον Νοέμβριο. Ο Πρόεδρος John Kerry και ο Πρωθυπουργός Gordon Brown σπεύδουν να μαζέψουν τα αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα από ένα Ιράκ το οποίο κατρακυλά σε εμφύλιο πόλεμο. Σενάρια καταστροφολογίας ή υπαρκτές πιθανότητες;

Δημοσιεύθηκε: 14 Μαΐου 2004 - 20:29

του Philip Stephens

Ο Tony Blair απομακρύνεται τον Οκτώβριο. Ο George W. Bush χάνει τις εκλογές τον Νοέμβριο. Ο Πρόεδρος John Kerry και ο Πρωθυπουργός Gordon Brown σπεύδουν να μαζέψουν τα αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα από ένα Ιράκ το οποίο κατρακυλά σε εμφύλιο πόλεμο.

Στη Σαουδική Αραβία, η μοναρχία εκπίπτει και θριαμβεύει ο ισλαμικός εξτρεμισμός. Η τιμή του πετρελαίου ξεπερνά τα 60 δολάρια το βαρέλι και η παγκόσμια οικονομία οδηγείται σε στασιμοπληθωρισμό. Στις ΗΠΑ επιστρέφει ο απομονωτισμός και η παγκοσμιοποίηση δίνει τη θέση της στον παγκόσμιο υπερπροστατευτισμό.

Τίποτε από τα παραπάνω δεν αποτελεί πρόβλεψη. Διστάζω να τα χαρακτηρίσω καν ως πιθανότητες. Ωστόσο, αποτελούν δείγμα της επικίνδυνα εύθραυστης φύσης της παγκόσμιας τάξης, στην οποία το κάθε σενάριο καταστροφολογίας φαίνεται πιθανό.

Θα μπορούσαμε εύκολα να προσθέσουμε περαιτέρω ανατριχιαστικές πιθανότητες: μια νέα τρομοκρατική βαρβαρότητα του μεγέθους των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, ένα πραξικόπημα στο Πακιστάν που θέτει πυρηνικά όπλα στη διάθεση της Αλ Κάιντα.

Γνωρίζω καλά πως οι δημοσιογράφοι έχουν την απαισιοδοξία στα γονίδιά τους, αλλά δεν μπορώ να ανακαλέσω κάποια χρονική στιγμή που ήμουν τόσο φοβισμένος για το, τί μπορεί να συμβεί μετά. Φαίνεται σαν να στεκόμαστε στο χείλος του γκρεμού.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, η βαρβαρότητα του πολέμου στο Ιράκ γέμισε τις οθόνες μας. Η αποστροφή για τις απεχθείς ενέργειες των Aμερικανών στις φυλακές του Abu Ghraib έδωσε τη θέση της στο σοκ του βιντεοσκοπημένου αποκεφαλισμού του νεαρού Nick Berg από τους ισλαμιστές.

Η διαμάχη που φαινόταν τρομακτική αλλά μακρινή, έρχεται πλέον πιο κοντά. Κάποιος μου είπε πως πρέπει να ευχαριστούμε το ίντερνετ που μας δίνει την πραγματική διάσταση των φρικαλεοτήτων του πολέμου. Ίσως.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι αποκρουστικό στο να οδηγούμαι εθελούσια σε μια ιστοσελίδα που υπόσχεται την πλήρη μη-λογοκριμένη αποτύπωση της δολοφονίας του Berg.

Πέρα από τον άμεσο τρόμο, υπάρχει η υποβόσκουσα αντίληψη της στρατηγικής σημασίας της καταστροφής του Ιράκ. Μπορούμε να διαφωνούμε όσο θέλουμε για το, ποιος ευθύνεται. Εάν λέμε απλώς ότι είναι οι αναπόφευκτες συνέπειες της αμερικανικής ύβρεως, ή του μανιχαϊστικού φονταμενταλισμού του κ. Bush, ή της ανικανότητας του κ. Rumsfeld, ίσως χάνουμε το νόημα.

Αυτοί που πιστεύουν πως αξίζει στον κ. Βush να χάσει τον πόλεμο στο Ιράκ –και φαίνεται πως πρόκειται για την ολοένα και αυξανόμενη πλειοψηφία– δεν μπορούν να ξεφύγουν από τις άμεσες συνέπειες μιας τέτοιας ήττας.

Ο κ. Blair πιστεύει ότι υπάρχει ακόμη ένας ορίζοντας τριών ή τεσσάρων μηνών, στον οποίο μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Το κλειδί, όπως πιστεύει ο Bρετανός Πρωθυπουργός, είναι η αποκατάσταση του αισθήματος ασφάλειας, σε συνδυασμό με την μεταφορά των κυριαρχικών δικαιωμάτων σε ιρακινή κυβέρνηση, στα τέλη Ιουνίου.

Ωστόσο, αυτή η διαδικασία έχει προβλήματα. Ήταν επιτυχημένη στη Falluja, από την άποψη ότι αποφεύχθηκε το λουτρό αίματος μιας ενδεχόμενης αμερικανικής επίθεσης.

Ωστόσο, η εναπόθεση της ασφάλειας στις τοπικές δυνάμεις οξύνει τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των ομάδων (Σουνίτες, Σιίτες και Κούρδοι) που προετοιμάζονται ήδη ψυχολογικά για εμφύλιο πόλεμο.

Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει πως η ασφάλεια είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση. Η πολιτική δεν χωρά σε μια περιοχή όπου τα στρατιωτικά στοιχεία μπορούν να σκορπίζουν τον τρόμο και τον όλεθρο κατά βούληση.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής ούτε ο κ. Bush ούτε ο κ. Blair φαίνονται διατεθειμένοι να παραδεχθούν την άμεση συνάρτηση ασφάλειας και πολιτικής αρχής.

Η προοπτική να ζητηθεί από τους ιρακινούς να αστυνομεύουν τη χώρα ενόσω σημαντικός πολιτικός και στρατιωτικός έλεγχος παραμένει στις ΗΠΑ, είναι τουλάχιστον επικίνδυνη.

Ωστόσο, πέρα από τα ζητήματα διακυβέρνησης του Ιράκ, υπάρχει η γενικότερη αίσθηση ότι ο πόλεμος έχει ήδη χαθεί. Οι Aμερικανοί ψηφοφόροι δεν είναι έτοιμοι να παραδεχθούν ότι ήταν λάθος να εκθρονισθεί ο Σαντάμ Χουσεϊν.

Ωστόσο, οι τελευταίες σφυγμομετρήσεις δείχνουν πως η πλειοψηφία πιστεύει πως ο πόλεμος δεν άξιζε, από πλευράς κόστους. Το ίδιο μήνυμα φαίνεται στην φθίνουσα δημοτικότητα του κ. Bush.

Στην Ευρώπη, επίσης, ακούγεται όλο και περισσότερο το σενάριο αποχώρησης: οι ΗΠΑ έχουν απολέσει την όποια αξιοπιστία τους στο Ιράκ. Με στρατεύματα μόλις 150.000 είναι αδύνατον να παγιώσεις καθεστώς ασφάλειας σε μια τόσο μεγάλη χώρα δίχως νόμους. Σίγουρα θα πρέπει να φύγουμε πριν χειροτερέψει η κατάσταση.

Ο πιο ξεκάθαρος τρόπος για να τεθεί το ζήτημα είναι ότι το μόνο εμπόδιο για την ειρήνη στην περιοχή είναι οι Aμερικάνοι. Λες και αυτοί είναι το μόνο που εμποδίζει τους σουνίτες, τους σουίτες, τους κούρδους και τα ισλαμικά εξτρεμιστικά στοιχεία να πετάξουν τα όπλα τους, να δώσουν τα χέρια και να υψώσουν τη σημαία του νέου Ιράκ.

Σε αυτό το σημείο πέφτω σε κατάθλιψη. Μια ενδεχόμενη αποτυχία των Aμερικάνων στο Ιράκ δεν αποτελεί απλώς θρίαμβο για την Αλ Κάιντα ή μια ”ματωμένη μύτη” για την υπερδύναμη.

Ο πόλεμος του Ιράκ ήταν και αιτία και αποτέλεσμα της διάλυσης του παγκόσμιου συστήματος ασφαλείας που επέφερε ειρήνη και ευημερία στη μεγαλύτερη μερίδα της διεθνούς κοινότητας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ωστόσο, οι απειλές –η τρομοκρατία της Αλ Κάιντα, η διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, οι έκπτωτες χώρες– παραμένουν. Η εγκατάλειψη του Ιράκ σε ένα χαοτικό καθεστώς βίας απλά τους πολλαπλασιάζει.

Παραδόξως, οι ΗΠΑ, που συνεχίζουν να αποτελούν, ακόμη και σε περίπτωση ήττας, την πλουσιότερη και ισχυρότερη χώρα του πλανήτη, έχει μόνη της τη δυνατότητα διασφάλισης και περιφρούρησης της χώρας της. Πόσο ασφαλείς όμως μπορούμε να είμαστε εμείς;

© The Financial Times Limited 2004. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation