Το χάσμα της ευρωζώνης διευρύνεται

Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί "βλέπουν" το παγόβουνο να έρχεται, αλλά δεν τρέχουν να κουμαντάρουν το σκάφος. Προτιμούν να "κρυφτούν" πίσω από νομικά κωλύματα. Έτσι, όμως, διευρύνουν ακόμη περισσότερο το χάσμα στην ευρωζώνη.

Δημοσιεύθηκε: 22 Μαρτίου 2010 - 13:23

Wolfgang Munchau

Τουλάχιστον πλησιάζουμε κοντά σε κάποια λύση. Όμως είναι η λανθασμένη. Μετά από εβδομάδες πολιτικών και οικονομικών εξαγγελιών η κ. Angela Merkel φαίνεται να σπρώχνει την Ελλάδα στο ΔΝΤ.

Η Γερμανία επικαλείται νομικούς λόγους για αυτή την στάση της. Παλαιότερα, το συνταγματικό της δικαστήριο είχε εφαρμόσει, με τον πλέον «σφιχτό» τρόπο όλους τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας που υπάρχουν στην Ευρώπη. Είναι δύσκολο να πει κάποιος εάν αυτό το επιχείρημα είναι απλά μία κάλυψη ή αν αποτελεί ανάγκη καθώς το ενδεχόμενο παροχής βοήθειας είναι κάτι που δεν θα στηρίξει ο γερμανικός λαός. Μάλλον είναι ένας συνδυασμός αυτών των δύο.

Άκουσα ότι υπάρχει, ακόμη, το ενδεχόμενο συμφωνίας στην Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. αυτήν την εβδομάδα, αλλά μόνο εάν οι υπόλοιποι συμφωνήσουν με τους σκληρούς όρους που θέτει η Γερμανία, μεταξύ των οποίων και η αποπομπή ενός κράτους-μέλους από την ευρωζώνη. Ομολογώ ότι δεν περιμένω και πολλά από αυτήν την Σύνοδο.

Όμως οποιαδήποτε και εάν είναι τα αποτελέσματά της, το σίγουρο είναι ότι θα σημάνει το τέλος της ευρωπαϊκής οικονομικής και νομισματικής ένωσης όπως την ξέρουμε. Αυτή είναι η βασική ιστορική σημασία των προτάσεων της κ. Merkel.

Αν και η Ελλάδα αντιμετωπίζει τα πιο δύσκολα προβλήματα, δεν είναι το μόνο μέλος της ευρωζώνης που έχει δυσκολίες. Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα –Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία και Πορτογαλία- τα οποία δεν είναι σε θέση να παραμείνουν σε μία νομισματική ένωση με την Γερμανία, τουλάχιστον υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Υπάρχουν αρκετά ακόμη, αν και τα προβλήματά τους, πιθανώς, να μην είναι ακόμη τόσο εμφανή. Με δεδομένα την υψηλή ανισορροπία στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και την έλλειψη κάποιου μηχανισμού παροχής βοήθειας, καθίσταται σαφές ότι η ένωση τόσο διαφορετικών οικονομιών δεν έχει και πολύ γερές βάσεις.

Στην στήλη μου πριν από αρκετές εβδομάδες επεσήμανα τρεις βασικούς μηχανισμούς που θα πρέπει να υπάρξουν προκειμένου η ευρωζώνη να επιζήσει σε μακροχρόνιο ορίζοντα: ένας μηχανισμός διαχείρισης κρίσεων, ένας μηχανισμός διαχείρισης των εσωτερικών ανισορροπιών και η δημιουργία μίας κοινής εποπτικής αρχής τραπεζών. Και στις τρεις περιπτώσεις οι πολιτικές που εφαρμόζονται είναι προς τη λάθος κατεύθυνση.

Ο όρος του Μάαστριχ για «μη διάσωση» κάποιας χώρας, με τον οποίο εδώ και 10 χρόνια κανείς δεν ασχολούνταν, έγινε ξαφνικά η «σημαία». Βέβαια μόλις παρέμβει το ΔΝΤ όλη η αβεβαιότητα θα ξεχαστεί.

Το debate για τις ανισορροπίες όλο και ενισχύεται. Σαφώς είναι μη λογικό να ζητάς από τη Γερμανία να αυξήσει τους μισθούς ή να μειώσει τις εξαγωγές. Όμως υπάρχει λογική στην κατηγορία ότι η Γερμανία δεν προωθεί την εγχώρια κατανάλωση. Το Βερολίνο θα πρέπει να αποδεχθεί την ανάγκη δημιουργίας μίας νέας στρατηγικής γι’ αυτό. Όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

Ο κ. Rainer Bruderle, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει η κυβέρνησή του σε ό,τι αφορά την κατανάλωση, καθώς οι καταναλωτές είναι αυτοί που αποφασίζουν πόσο θα δαπανήσουν. Κορυφαίο στέλεχος της Bundesbank δήλωσε ότι η ευρωζώνη είναι μία ποδοσφαιρική ένωση στην οποία η Γερμανία κατέχει την πρώτη θέση. Όμως το χάσμα μεταξύ των μελών αυτής της ένωσης όλο και ενισχύεται.

Η πραγματικότητα είναι ότι η ευρωζώνη δεν είναι μία νομισματική ένωση, αλλά ένα «χλιαρό» σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Στο παρελθόν οι επενδυτές εμπιστεύονται τους Ευρωπαίους πολιτικούς. Πίστεψαν τον κ. Peer Steinburck, τον πρώην υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, τον Φεβρουάριο του 2009 όταν στήριξε λεκτικά χώρες όπως οι Ελλάδα και Ιρλανδία. Πίστεψαν –όπως και εγώ- ότι οι ηγέτες της Ευρώπης θα έπρατταν το σωστό προκειμένου να διασώσουν το σύστημα, αφού πρώτα είχαν εξετάσει όλα τις εναλλακτικές λύσεις. Όμως, καθώς παρακολουθώ το πολιτικό debate στο Βερολίνο, δεν είμαι πια βέβαιος ως προς αυτό.

Για παράδειγμα, παρά το ότι υπάρχουν, όντως, συνταγματικά κολλήματα δεν μπορώ να φανταστώ τον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας κ. Helmut Kohl να «κρύβεται» πίσω από αυτά ιδιαίτερα όταν υπάρχει ένα τόσο σημαντικό θέμα που χρειάζεται λύση.

Η τρέχουσα γενιά Ευρωπαίων πολιτικών φαίνεται να μην έχει το ένστικτο αποφυγής ατυχημάτων. Δηλαδή η κ. Merkel και οι συνάδελφοί της στην Ε.Ε. μόλις δουν το παγόβουνο να καταφθάνει δεν τρέχουν να «κουμαντάρουν» το τιμόνι του σκάφους, αλλά ζητούν βοήθεια από ένα συνταγματικό δικαστήριο.

Δεν προβλέπω κάποια καταστροφή. Απλά «δείχνω» ότι με τις τρέχουσες πολιτικές επιλογές δεν θα υπάρξει επιβίωση της ευρωζώνης με τον τρόπο με τον οποίο την γνωρίσαμε.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation