El-Erian: Στήριξη της πραγματικής οικονομίας

Με άρθρο του στους FT ο Mohamed El-Erian ζητά από τη σύνοδο του ΔΝΤ διεθνή συνεργασία για να αποφευχθεί ο πόλεμος νομισμάτων και συντονισμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις στήριξης της πραγματικής οικονομίας.

Δημοσιεύθηκε: 8 Οκτωβρίου 2010 - 11:50

Mohamed El-Erian*

El-Erian: Στήριξη της πραγματικής οικονομίας

Όταν ξέσπασε η χρηματοοικονομική κρίση, οι αξιωματούχοι ανά τον κόσμο συγκεντρώθηκαν στην Ουάσιγκτον στο ετήσιο συνέδριο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και απάντησαν εντυπωσιακά. Νίκησαν στον πόλεμο ενάντια στην παγκόσμια ύφεση επιδεικνύοντας ασυνήθιστη, αλλά απολύτως απαραίτητη συνεργασία. Τώρα, όσοι συμμετέχουν στη συνεδρίαση του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον αυτό το Σαββατοκύριακο και ειδικότερα οι ιθύνοντες των ανεπτυγμένων χωρών πρέπει να πράξουν πολύ περισσότερα για να εξασφαλίσουν αυτήν την ειρήνη.

Κατά τις αρχές της κρίσης, με άμεση και συντονισμένη δράση η επώδυνη οικονομική κατάρρευση αντικαταστάθηκε από αύξηση της απασχόλησης και από μεγαλύτερη χρηματοοικονομική σταθερότητα. Η ανάκαμψη των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών στηρίχτηκε από την εντυπωσιακή ανάκαμψη των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Οι αναπτυσσόμενες χώρες απέδειξαν ανθεκτικότητα που θα ήταν αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια.

Δυστυχώς, οι δηλώσεις νίκης αποδεικνύονται πρόωρες, ειδικότερα για τις ΗΠΑ. Στα μέσα του 2010 καταγράφηκε επιβράδυνση στη δημιουργία θέσεων εργασίας, οι συζητήσεις για το "καλοκαίρι ανάκαμψης" εξαφανίστηκαν και οι προβλέψεις ανάπτυξης αναθεωρήθηκαν πτωτικά.

Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι η συνεργασία στους κόλπους του ΔΝΤ και στο G20 αντικαταστάθηκε από την έμφαση στην περιορισμένη εθνική πολιτική. Προσφάτως, η ένταση που παρατηρείται στην αγορά συναλλάγματος δικαίως χαρακτηρίζεται "αγώνας υποτιμήσεων", ο οποίος τελικά θα επιφέρει μεγάλες ζημίες στην παγκόσμια οικονομία. Η αποτυχία συνέχισης της συντονισμένης δράσης αντικατοπτρίζει δύο βασικές αδυναμίες που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη: την ανεπαρκή αναγνώριση της συντονισμένης δράσης και το διευρυνόμενο κενό στο επίκεντρο του χρηματοοικονομικού συστήματος.

Ως προς την πρώτη, οι ανεπτυγμένες χώρες προέβησαν σε τρία ολισθήματα στην εγχώρια πολιτική τους την επομένη της κρίσης: Δεν απάντησαν με αρκετά ισχυρό τρόπο στις βαθιές δομικές στρεβλώσεις που δημιουργήθηκαν την εποχή της δανειακής μόχλευσης. Η ανησυχητική φύση της μόλυνσης των ισολογισμών και η σχετική ενίσχυση των χρεών δεν εκτιμήθηκαν πλήρως. Παράλληλα, λίγοι κατανόησαν ότι το χρηματοοικονομικό σύστημα επιστρέφει σε κανονικές συνθήκες πολύ ταχύτερα από την πραγματική οικονομία, διευρύνοντας ακόμη περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στους δρόμους της πραγματικής οικονομίας και στη Wall Street.

Για να καταγραφεί πρόοδος θα πρέπει οι ανεπτυγμένες βιομηχανικά οικονομίες να ξεφύγουν από την κρατούσα κυκλική νοοτροπία και να δράσουν αποφασιστικά στο μέτωπο των θεσμικών μεταρρυθμίσεων. Τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης και η ποσοτική χαλάρωση, αν και σχετικά, δεν είναι επαρκή. Απαιτείται ένα εκτενές πακέτο μέτρων, που να περιλαμβάνει αναπτυξιακές φορολογικές ρυθμίσεις, επενδύσεις σε υποδομές, μεταρρύθμιση στη χρηματοδότηση των ακινήτων, μέτρα στήριξης στην εκπαίδευση και στην έρευνα και διεύρυνση των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και επίσης να στοχεύει στη διατήρηση των θέσεων απασχόλησης.

Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες, και ειδικότερα οι μεγαλύτερες εξ αυτών, όπως η Κίνα, θα πρέπει επίσης να βοηθήσουν. Θα πρέπει πιο αποφασιστικά να μετακινήσουν το επίκεντρο της πολιτικής τους από τον παραγωγό στον καταναλωτή. Επιπλέον, θα πρέπει να ενισχύσουν τα συνταξιοδοτικά τους συστήματα και άλλα κοινωνικά συστήματα (κυρίως την υγεία και την εκπαίδευση) και να επικεντρωθούν παράλληλα στην αγοραστική δύναμη της αναπτυσσόμενης μεσαίας τάξης.

Παρ' όλα αυτά, ακόμη και με αυτά τα μέτρα δεν θα είναι αρκετά εάν δεν αντιμετωπιστεί το διευρυνόμενο κενό στον πυρήνα του χρηματοοικονομικού συστήματος. Οι διεθνείς οργανισμοί, και ειδικότερα το ΔΝΤ, θα πρέπει να πρωτοστατήσουν στην κάλυψη αυτού του κενού. Οι συγκεκριμένοι οργανισμοί έχουν ιδιαίτερα ικανό ανθρώπινο δυναμικό και είναι πιο ευέλικτοι και γρήγοροι δομικά από την κρατική γραφειοκρατία. Παρ' όλα αυτά, και σε αυτούς τους οργανισμούς θα πρέπει να υπάρξουν μεταρρυθμίσεις για να μπορέσουν να αποδώσουν.

Για το ΔΝΤ συνεπάγεται δράση στο θέμα της διοίκησης και της αντιπροσώπευσης των χωρών και μάλιστα πέρα από τα μέτρα που συζητούνται. Η Ευρώπη θα πρέπει να επιδείξει ηγετικό προφίλ και να επιτρέψει την αργοπορημένη αναδιανομή των εδρών και των δικαιωμάτων ψήφου στο ΔΝΤ. Η επιμονή της στη διατήρηση ξεπερασμένων κεκτημένων υπονομεύει την προσπάθεια για παγκόσμια διακυβέρνηση.

Το ΔΝΤ χρειάζεται μεγαλύτερη νομιμότητα για να ενημερώσει και να επηρεάσει τη συμπεριφορά μεμονωμένων χωρών. Οι αναλύσεις του θα κρούουν σε ώτα μη ακουόντων και η ικανότητά του να προωθεί τον συντονισμό της πολιτικής θα υπονομευθεί.

Χωρίς αυτά τα βήματα, η ανάπτυξη θα συνεχίσει να είναι απογοητευτική, η ανεργία θα γίνει ακόμη πιο δομική και οι σημερινές εντάσεις στην αγορά συναλλάγματος θα μετατραπούν σε αυριανό πόλεμο νομισμάτων. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αναφέρουν με θαυμασμό τη διαχείριση κατά την περίοδο της κρίσης. όμως, θα είναι πολύ λιγότερο θετικοί ως προς τις κινήσεις των ιθυνόντων την επομένη της κρίσης, εάν οι αξιωματούχοι δεν ακούσουν καθαρά τον κώδωνα του κινδύνου αυτό το Σαββατοκύριακο.

* Ο Mohamed El-Erian είναι co-chief investment officer στην Pimco.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation