Τα τέσσερα αγκάθια για τις αγορές

Η επέτειος του 2ετούς ράλι δεν γιορτάστηκε με κέρδη, αλλά με μία απογοητευτική πορεία και δύο θρυλικοί επενδυτές, οι κ. B. Gross και C. Icahn, ξαφνιάζουν άπαντες. Τι πραγματικά συμβαίνει μετά και την τραγωδία στην Ιαπωνία.

Δημοσιεύθηκε: 14 Μαρτίου 2011 - 07:53

John Authers

Εάν οι επενδυτές χρειάζονταν κάτι να τους θυμίσει τη βασική τους αρχή, ότι πρέπει να παραμένουν ταπεινοί, αυτή η εβδομάδα τους το έδωσε.

Ήταν η δεύτερη επέτειος ενός εκ των πιο σημαντικών χρηματιστηριακών ράλι ανακούφισης στην Ιστορία, που οδήγησε σε διπλασιασμό των τιμών των μετοχών μέσα σε μία διετία.

Παράλληλα, όμως, έφερε ανησυχίες για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην ευρωζώνη -για το ότι το ίδιο το ράλι μπορεί να είναι αυτοκαταστροφικό- και την Παρασκευή ήρθαν οι τραγικές ειδήσεις από την Ιαπωνία.

Ακόμη και πριν από τον σεισμό, ένας από τους πλέον θρυλικούς επενδυτές, ο κ. Bill Gross, της Pimco, έδωσε ένα ακόμη χτύπημα στις αγορές ανακοινώνοντας ότι μηδένισε τις τοποθετήσεις του σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Ένας άλλος μεγάλος επενδυτής, ο κ. Carl Icahn, γνωστοποίησε πως επιστρέφει στους επενδυτές τα κεφάλαιά τους.

"Αν και δεν προβλέπουμε ότι θα υπάρξει μία ακόμη απορρύθμιση, αυτή η πιθανότητα δεν μπορεί να αποκλειστεί", δήλωσε και συμπλήρωσε: "Δεδομένης της ταχείας ανόδου των αγορών, την τελευταία διετία, και των συνεχιζόμενων ανησυχιών μας για την πορεία της οικονομίας και τις πρόσφατες πολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, δεν θέλω να είμαι υπεύθυνος στους επενδυτές σε περίπτωση μιας ακόμη κρίσης στην αγορά".

Πόσο μεγάλος είναι αυτός ο κίνδυνος; Ο σεισμός δεν αυξάνει τον κίνδυνο για αληθινή κρίση στην αγορά. Τέτοια γεγονότα σχετίζονται με την προηγούμενη συμπεριφορά της, παρά με τα γεγονότα στον πραγματικό κόσμο που την περιβάλλει. Το κραχ τηςWall Street το 1929, η Μαύρη Δευτέρα του 1987, η κατάρρευση της αγοράς του Τόκιο το 1990 και του Nasdaq το 2000, όλες αυτές οι περιπτώσεις ξεκίνησαν με ελάχιστη, αν όχι καμία, αφορμή από τον πραγματικό κόσμο. Το κοινό χαρακτηριστικό, όμως, ήταν πως οι αγορές εμφανίζονταν πλέον σημαντικά υπερτιμημένες.

Υπάρχουν εξαιρέσεις: επί παραδείγματι, η αναταραχή για την Barings Bank, μετά τον σεισμό στο Κόμπε, ή η πτωτική πορεία των αγορών μετά το εμπάργκο του ΟΠΕΚ το 1973. Η τρέχουσα αναστάτωση στη Μέση Ανατολή, πάντως, απέχει από το να προκαλέσει επιπλοκές ανάλογες με αυτές του 1973. Δεδομένου ότι το πετρέλαιο αντιστοιχεί πλέον σε μικρότερο ποσοστό των δαπανών, η κ. Veronique Riches-Flores, της Societe Generale, εκτιμά ότι η τιμή του θα πρέπει να αγγίξει τα 200 δολ./βαρέλι για να έχει τον ίδιο θανάσιμο αντίκτυπο στη δυτική οικονομία με όσα συνέβησαν το 1973. Τώρα ξεπερνά τα 100 δολ./βαρέλι.

Το ερώτημα επομένως παραμένει: είναι υπερτιμημένες οι αγορές;

Η απαισιοδοξία ήταν τόσο έντονη προ διετίας που ένα μεγάλο ράλι -ακόμη και διπλασιασμού της χρηματιστηριακής αξίας μέσα σε δύο χρόνια- δεν είναι έκπληξη. Μετά τα χαμηλά του 1932, υπήρξε ένα ακόμη μεγαλύτερο ράλι. Τα εταιρικά κέρδη έχουν ανακάμψει ταχύτερα απ' ό,τι ήλπιζαν όλοι. Δεν υπάρχουν πολλά συμπτώματα για φούσκα έτοιμη να σκάσει.

Ο κ. Ian Harnett, της Absolute Strategy, επισημαίνει πως οι φούσκες συνήθως τροφοδοτούνται από μικρούς ιδιώτες επενδυτές που δανείζονται για να μπουν στην αγορά. Δεν συμβαίνει τίποτα τέτοιο. Η κορυφή της χρηματιστηριακής ανόδου συνήθως συνοδεύεται από συγχωνεύσεις και εξαγορές. Σε αυτόν τον τομέα, αν και καταγράφεται άνοδος, απέχουμε πολύ από τα επίπεδα του 1999.

Το πιο κρίσιμο σημείο από όλα, όμως, είναι η αποτίμηση. Κατά τη μακροπρόθεσμη εκτίμηση, η σύγκριση των τιμών των μετοχών με τα κέρδη κατά τον επιχειρηματικό κύκλο δείχνει πως οι αμερικανικές μετοχές είναι όσο ακριβές ήταν το 1901 και το 1966, την παραμονή δηλαδή της μεγάλης πτώσης. Δεν είναι φθηνές. Υπάρχει όμως διαφορά ανάμεσα σε μία ακριβή αγορά και σε κάποια που είναι έτοιμη να εκραγεί.

Οι αμερικανικές μετοχές είναι διαπραγματεύσιμες 24 φορές τα κυκλικά τους κέρδη. Το 1999 κινούνταν σε σχεδόν διπλάσιο επίπεδο απ' ό,τι σήμερα.

Τότε γιατί ανησυχεί ο κ. Icahn; Το κόστος του χρήματος και των εμπορευμάτων αλλάζει. Το ράλι της δεκαετίας του 1980 ξεκίνησε με βασικό επιτόκιο στο 15%. Οι μειώσεις επιτοκίων έδωσαν περισσότερα καύσιμα στο χρηματιστηριακό ράλι. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί τώρα, αφού τα επιτόκια είναι πρακτικά μηδενικά.

Πέρα από το θέμα των επιτοκίων, όμως, υπάρχει και αυτό των εμπορευμάτων. Κατά την Ιστορία, μεγάλη άνοδος στις τιμές των εμπορευμάτων συνοδεύεται από κακή πορεία των μετοχών. Ισοδυναμούν με φορολογία στην οικονομική ανάπτυξη. Τα δύο τελευταία χρόνια, εκτός από την πρόσφατη άνοδο στην τιμή του πετρελαίου, οι τιμές των αγροτικών προϊόντων έχουν σχεδόν διπλασιαστεί και των βιομηχανικών μετάλλων έχουν υπερδιπλασιαστεί.

Τέλος, τα μακροπρόθεσμα επιτόκια ορίζονται από την αγορά ομολόγων. Ο κ. Gross στοιχηματίζει ότι δεν θα υπάρξουν αγοραστές όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ σταματήσει να αγοράζει κρατικά αμερικανικά ομόλογα, γεγονός που θα συμβεί αυτό το καλοκαίρι.

Κατά συνέπεια, μία άνοδος στις αποδόσεις των ομολόγων -η οποία θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και θα ήταν πλήγμα για τις μετοχές- είναι ρεαλιστική πιθανότητα.

Η επιστολή του κ. Icahn μπορεί να είναι λίγο παραπλανητική. Δεν πουλάει τις μετοχές του ταμείου του, αλλά δανείζεται κεφάλαια ώστε να αποπληρώσει τους επενδυτές. Άλλοι διαχειριστές hedge funds επισημαίνουν πως το αποτέλεσμα είναι να αυξηθούν οι προσωπικές τοποθετήσεις του κ. Icahn.

Η τραγωδία στην Ιαπωνία, όμως, αδιαμφισβήτητα αυξάνει τον κίνδυνο για νέους οικονομικούς τριγμούς. Παραδόξως, η αρχική αντίδραση ήταν να σταλούν χρήματα στη χώρα, με αποτέλεσμα την άνοδο του γεν. Αυτό όμως μπορεί να δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα στους εξαγωγείς τις τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη και στους σημαντικούς συστημικά επενδυτές.

Η δημοσιονομική εικόνα της Ιαπωνίας είναι ήδη απειλητική. Παρά τις αρχικές ελπίδες ότι ο οικονομικός αντίκτυπος θα ήταν περιορισμένος, η τραγωδία της Παρασκευής αυξάνει περαιτέρω τον κίνδυνο για παράλυση στις αγορές.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation