Οι τράπεζες "κλειδί" για την Ελλάδα

Για να αποφύγει τα χειρότερα, η Ευρώπη θα πρέπει να στηρίξει τις ελληνικές τράπεζες που μπορούν να συνδράμουν στην ανάκαμψη του ιδιωτικού τομέα. Η ανάγκη συγχωνεύσεων, η λιτότητα και το σενάριο Lehman.

Δημοσιεύθηκε: 27 Μαΐου 2011 - 13:59

Paul Betts

Στην αρχαία Ελλάδα το δράμα αποτελούνταν από τέσσερα διακριτά τμήματα: τρεις τραγωδίες και μία κωμωδία. Στόχος ήταν προφανώς να μπορέσει το κοινό να αντιμετωπίσει τις φοβίες του μέσα από τα δεινά των χαρακτήρων που βρίσκονταν επί σκηνής.

Στην τραγωδία που εξελίσσεται με την επικίνδυνη δημοσιονομική κατάσταση της σύγχρονης Ελλάδας δεν υπάρχει κάποιος εύκολος τρόπος για να αντιμετωπίσει το κοινό τις φοβίες του. Δύσκολα μπορεί να πει κανείς σε ποιο σημείο βρισκόμαστε. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως, όπως και στην Αρχαία Ελλάδα, έτσι και τώρα ορισμένες από τις πιο σημαντικές ενέργειες γίνονται μακριά από τα φώτα της σκηνής.

Ας δούμε τους χειρισμούς εντός και εκτός του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, όπου αυτήν την εβδομάδα κοινοποιήθηκαν και τα πρώτα αποτελέσματα τριμήνου. Αυτά μπορεί να ξεπερνούν τις εκτιμήσεις ορισμένων αναλυτών, αλλά εξακολουθούν να δείχνουν ένα σύστημα που αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, με εκκρεμή τα θέματα των συγχωνεύσεων, της χρηματοδότησης και της δυνατότητας πιστοδότησης.

Στις αρχές του έτους, η προσπάθεια της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, του μεγαλύτερου χρηματοοικονομικού οργανισμού της χώρας, να μεταπείσει τον τρίτο μεγαλύτερο όμιλο, την Alpha Bank, σε φιλική συγχώνευση, απορρίφθηκε αμέσως από τη μικρότερη τράπεζα. Η ανάγκη για συγχωνεύσεις, όμως, δεν έχει εξαφανιστεί. Τουναντίον.

Περισσότερο από ποτέ, η Ελλάδα βασίζεται στις τράπεζές της για να στηρίξει την ανάκαμψη με χρηματοδότηση του ιδιωτικού κλάδου, καθώς προσπαθεί να παράσχει κάποια ανάπτυξη στην οικονομία. Τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι δεν πρόκειται για ουτοπιστικά όνειρα.

Η απότομη αύξηση των εξαγωγών και η μείωση του κόστους εργασίας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι -κόντρα σε όλες τις εκτιμήσεις- ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος αρχίζει να ανεβάζει ταχύτητα. Για να αποκτήσει, όμως, πραγματική ορμή χρειάζεται τη στήριξη των τραπεζών εν μέσω της κρίσης. Χωρίς αυτήν η αχτίδα ελπίδας σύντομα θα σβήσει.

Ενώ, όμως, εύλογα προωθούνται αλλαγές στον δυσλειτουργικό δημόσιο τομέα -απαίτηση για περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, φορολογικές μεταρρυθμίσεις, απελευθέρωση αγορών που μέχρι πρόσφατα έμοιαζε αδιανόητη-, η διεθνής χρηματοοικονομική κοινότητα, η οποία καθοδηγείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καλά θα κάνει να μην καταπνίξει αυτό το ενδεχόμενο ανάκαμψης με κινητήριο δύναμη τον ιδιωτικό τομέα.

Πρακτικά αυτό συνεπάγεται περαιτέρω στήριξη στις ελληνικές τράπεζες που παραμένουν -και θα εξακολουθούν να είναι- η μόνη αξιόπιστη πλατφόρμα επικοινωνίας, στην οποία θα πρέπει να στρέψει την προσοχή της η διεθνής κοινότητα, σε ένα κατά τα άλλα ετοιμοπόλεμο και αμήχανο θεσμικό τοπίο.

Η λογική για πιο αποφασιστική στήριξη των ελληνικών τραπεζών είναι εμφανής και μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις αποτελεσμάτων τριμήνου. Ας πάρουμε, επί παραδείγματι, τις δύο τράπεζες που δεν κατόρθωσαν να προχωρήσουν σε συγχώνευση.

Η ενίσχυση των προσπαθειών απομόχλευσης στην Alpha Bank -μείωση της πιστοδότησης σε όλους μας- έρχεται σε αντίθεση με τη δηλωμένη προθυμία της ΕΤΕ να αναλάβει τον θεσμικό της ρόλο (αύξηση της πιστοδότησης). Και οι δύο, από τη δική τους οπτική, έχουν δίκιο. Μόνο που η Alpha Bank προσπαθεί να αποσπάσει την εύνοια των γερακιών της ΕΚΤ επιδιώκοντας μείωση της χρηματοδότησης στον ελληνικό κλάδο, ενώ η μεγαλύτερη ΕΤΕ αισθάνεται πως έχει μεγαλύτερα περιθώρια για να στηρίξει τις προσπάθειες ανάπτυξης.

Αυτή ακριβώς την απόκλιση ήθελαν να αποφύγουν οι αρχιτέκτονες της συγχώνευσης ΕΤΕ - Αlpha. Πράγματι, η συνδυαστική ισχύς που θα δημιουργούσε αυτή η συγχώνευση θα έδινε τόσο στη διεθνή όσο και στην εγχώρια ελληνική κοινότητα, ούτε λίγο ούτε πολύ, αυτό που ζητούσαν: ένα ισχυρό αντισυμβαλλόμενο μέρος που θα κέρδιζε πιθανότατα την εμπιστοσύνη του διεθνούς συστήματος, ενώ ταυτόχρονα θα ήταν καλύτερα εφοδιασμένο για να οδηγήσει τον ευάλωτο ακόμα ιδιωτικό τομέα στον δρόμο της ανάκαμψης.

Τα γεράκια ίσως υποστηρίξουν ότι κάθε επιπλέον χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών δεν έχει νόημα, πόσο μάλλον αφού θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι η Ελλάδα δεν θα αποπληρώσει το κρατικό της χρέος. Η απάντηση σε αυτού του είδους τις σκληρές αναφορές είναι απλή, αν όχι τρομακτική.

Η ελληνική χρεοκοπία δεν θα δημιουργήσει ανάγκη για αναδιάρθρωση κεφαλαίων στις τράπεζες μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Σε αυτήν τη λίστα των χρηματοοικονομικών οργανισμών που θα συμπεριληφθούν σε ένα σενάριο χρεοκοπίας θα πρέπει να προστεθεί και η ίδια η ΕΚΤ - το σενάριο Lehman, που κανείς δεν τολμά να μελετήσει.

Η ενοχλητική αλήθεια είναι πως δεν μπορεί να υπάρξει κούρεμα χωρίς επιπτώσεις για τον κουρέα. Αν υποθέσουμε ότι η αυτοσυντήρηση εξακολουθεί να είναι βασικό κίνητρο στη Φρανκφούρτη, τότε η εύλογη -αν και πολιτικά επώδυνη- απόφαση θα πρέπει να είναι η στήριξη των ελληνικών τραπεζών, γιατί σε αυτές βασίζεται η έξοδος του ιδιωτικού τομέα από την ύφεση. Το αντάλλαγμα -και είναι μάλλον λογικό- θα είναι η απαίτηση για ελεγχόμενη ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, μέσω μιας ή περισσότερων συγχωνεύσεων, που θα δημιουργήσουν μεγαλύτερη κλίμακα και εμπιστοσύνη.

Καθώς η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το νέο πακέτο μέτρων λιτότητας, πιθανότατα βρισκόμαστε στο τρίτο μέρος της τραγωδίας. Ήρθε η ώρα για τη διεθνή κοινότητα -με γνώμονα το δικό της συμφέρον- να προχωρήσει σε ένα πιο χαρούμενο σενάριο. Η Ευρώπη και το χρηματοοικονομικό της σύστημα δεν μπορούν να αντέξουν το άνευ προηγουμένου τέταρτο τμήμα της τραγωδίας, που είναι η εναλλακτική οδός.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation