Επιστρέφει ο "προστατευτισμός" στις τράπεζες

Η κόντρα Fed - ΕΕ και ο αγώνας των κεντρικών τραπεζών να εγκλωβίσουν ξένα κεφάλαια. Οι κινήσεις προστατευτισμού και η ταχεία οπισθοχώρηση από την παγκοσμιοποίηση του χρηματοοικονομικού κλάδου.

Δημοσιεύθηκε: 24 Απριλίου 2013 - 15:46

John Plender

Επιστρέφει ο προστατευτισμός στις τράπεζες

Ετοιμαζόμαστε για νέο εμπορικό πόλεμο; Η απάντηση του Μισέλ Μπαρνιέ, του Ευρωπαίου επιτρόπου αρμόδιου για θέματα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, στα σχέδια των ΗΠΑ να επιβάλουν στις τράπεζες και στις θυγατρικές τους στις ΗΠΑ να διατηρούν περισσότερα κεφάλαια δείχνει αρκετά φιλοπόλεμη. Ο Γάλλος πολιτικός απείλησε μάλιστα τον Μπεν Μπερνάνκε, τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, με αντίδραση προστατευτισμού.

Ομολογουμένως είναι ένας παράξενος τρόπος διαχείρισης των σχέσεων με την κεντρική τράπεζα που παρείχε έκτακτη ρευστότητα σε όλους τους ευρωπαϊκούς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς που είχαν δραστηριότητα στη Νέα Υόρκη μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008 και στη συνέχεια χαλάρωσε τα προβλήματα χρηματοδότησης σε όρους δολαρίων για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Η Fed απλούστατα ακολουθεί και άλλα ρυθμιστικά όργανα, στην προσπάθειά τους να εγκλωβίσουν ξένα κεφάλαια και ρευστότητα στη δική τους δικαιοδοσία.

Ο κατακερματισμός του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος είναι ήδη γεγονός. Η έλλειψη χρηματοδότησης σε δολάρια έχει ήδη επιφέρει δραματική μείωση του μεριδίου που κατέχουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στη χρηματοδότηση εμπορικών δραστηριοτήτων, οι οποίες γίνονται κατά κύριο λόγο σε όρους δολαρίου. Υποχρεώθηκαν επίσης να υπαναχωρήσουν από τις δραστηριότητες στις ΗΠΑ, επειδή οι αμερικανικές τράπεζες έχουν πλεονέκτημα χρηματοδότησης στη δική τους επικράτεια.

Με τα κεφάλαια να δέχονται ασφυκτικές πιέσεις και τις αγορές να γίνονται όλο και πιο σκληρές, πολλές τράπεζες ανά τον κόσμο αναγκάζονται να οπισθοχωρήσουν στα πάτρια εδάφη, όπου οι αποδόσεις είναι μεγαλύτερες λόγω των οικονομιών κλίμακας και η χρηματοδότηση είναι ευκολότερη.

Στην ευρωζώνη, ο κατακερματισμός αποτυπώνεται με το τεράστιο χάσμα που παρατηρείται στο κόστος εταιρικού δανεισμού μεταξύ των χωρών του πυρήνα και των χωρών της περιφέρειας. Οι τράπεζες εσκεμμένα επιδιώκουν να προστατευθούν από τον κίνδυνο αλλαγής νομίσματος εάν ένα κράτος-μέλος βρεθεί εκτός ευρωζώνης.

Ο συγκεκριμένος κίνδυνος έχει μειωθεί από τότε που συμφωνήθηκε το πακέτο στήριξης της Κύπρου. Παρά την αισιοδοξία όμως -που αποτυπώνεται και στη μείωση των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων αυτήν την εβδομάδα, στα προ κρίσης επίπεδα- η ευρωζώνη παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια χρηματοοικονομική σταθερότητα. Κι αυτό οφείλεται στον τοξικό και... αιμομικτικό εναγκαλισμό μεταξύ τραπεζών και κρατών.

Υπό το πρίσμα του κ. Μπερνάνκε, οι ευρωπαϊκές τράπεζες εξακολουθούν να εξαρτώνται από τον επίσημο δανεισμό. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν κινήθηκαν τόσο γρήγορα όσο οι Αμερικανοί ομόλογοί τους στο να επιβάλουν βελτίωση των τραπεζικών ισολογισμών.

Η νέα κίνηση των ΗΠΑ φαίνεται ότι απευθύνεται κυρίως στην Deutsche Bank και εύκολα καταλαβαίνει κανείς γιατί. Τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε για το 2012 δείχνουν ποσοστό μόχλευσης μόλις 2,7%. Με άλλα λόγια, θα χρειαστεί μείωση μόλις 2,7% της αξίας των περιουσιακών στοιχείων για να χρεοκοπήσει. Τα στοιχεία αυτά είναι ανησυχητικά αν αναλογιστεί κανείς τον σκεπτικισμό που επικρατεί για τις αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών και το σημαντικό discount στην καθαρή αξία των περιουσιακών στοιχείων με το οποίο είναι διαπραγματεύσιμη η μετοχή της Deutsche Bank.

Σε αυτό το πλαίσιο, δικαιολογημένα η Fed ρωτάει τι θα συμβεί εάν η θυγατρική της Deutsche Bank στις ΗΠΑ, η οποία φέρεται να έχει αρνητικά ίδια κεφάλαια, αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα. Η δυνατότητα για στήριξη από τη μητρική δεν φαίνεται πως θα μπορούσε να είναι ουσιαστική.

Βεβαίως, όλοι θεωρούν ότι η γερμανική κυβέρνηση θα κρίνει πως η Deutsche Bank είναι πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει. Εάν όμως, η Deutsche Bank βρεθεί στο επίκεντρο μιας θυελλώδους κρίσης στην ευρωζώνη, τότε η δυνατότητα της κυβέρνησης να αντιδράσει θα είναι περιορισμένη. Στο κάτω-κάτω της γραφής, αυτή είναι η δουλειά των κεντρικών τραπεζιτών: να εξετάζουν τα ακραία σενάρια και να εξισορροπούν την ανάγκη για χρηματοοικονομική σταθερότητα και την προστασία των εγχώριων φορολογουμένων με την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Δεν βοηθήθηκαν από την ενστικτώδη αντίδραση των Ευρωπαίων αξιωματούχων όπως ο κ. Μπαρνιέ, ούτε από την οικονομική στασιμότητα της ευρωζώνης. Οι βραχίονες wholesale και investment banking των ευρωπαϊκών τραπεζών δυσκολεύονται να καλύψουν το κόστος των κεφαλαίων. Αντιθέτως, οι Αμερικανοί ανταγωνιστές τους έχουν το πλεονέκτημα μιας ισχυρής οικονομίας, ισχυρότερους ισολογισμούς και μεγαλύτερα κέρδη.

Θα πρέπει λοιπόν να ανησυχούμε γι' αυτήν την ταχεία οπισθοχώρηση από την παγκοσμιοποίηση του χρηματοοικονομικού κλάδου και των κεφαλαιακών ροών; Αδιαμφισβήτητα είναι σωστό να προστατεύονται οι φορολογούμενοι πολίτες από τους αδύναμους τραπεζικούς ισολογισμούς και την υπερβολική ανάληψη κινδύνου. Υπάρχουν, όμως, και μειονεκτήματα. Ένα σύστημα κατακερματισμένο σε εθνικές βάσεις μειώνει τη χρηματοοικονομική δυναμική. Ανησυχίες εκφράζονται τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες αγορές.

Ίσως το πιο ανησυχητικό σημείο από τη στροφή των ρυθμιστικών αρχών του χρηματοοικονομικού κλάδου στον προστατευτισμό είναι ότι μειώνεται η διασπορά του συστήματος, καθώς οι τράπεζες ωθούνται σε μονοδιάστατη κατεύθυνση. Έτσι, όμως, γίνονται πιο ευάλωτες σε κίνδυνο σοκ, με ενδεχόμενες άσχημες συστημικές επιπτώσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εξισορρόπηση μεταξύ διαφορετικών συμφερόντων είθισται να είναι απότομη.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation