Μαθαίνω ότι χθεσινό άρθρο ειδικού συνεργάτη του Euro2day.gr, που ασκεί σκληρή κριτική στα φορολογικά εγχειρήματα της κυβέρνησης, δημιούργησε θόρυβο και ενόχληση στο οικονομικό επιτελείο και στους συμβούλους του. Λυπάμαι που το λέω, αλλά αυτό που θα έπρεπε να τους έχει ενοχλήσει είναι τα πεπραγμένα τους.

Διότι είναι γεγονός ότι ανάμεσα στις διατάξεις που έχουν ήδη περάσει από τη Βουλή (τις διάβασαν δηλαδή και τις ενέκριναν άκριτα οι βουλευτές της πλειοψηφίας) βρίσκονται ρυθμίσεις ανώφελες ή και ξεκάθαρα επιζήμιες, διατάξεις που κινούνται στα όρια της γελοιότητας, όπως για παράδειγμα η φορολόγηση ως επιτηδευματία όποιου πραγματοποιεί πάνω από τρεις πράξεις στο χρηματιστήριο.

Η κρίση στην Ελλάδα δεν είναι μόνο οικονομική. Μπορεί τα άμεσα, ορατά αποτελέσματα να είναι οικονομικά, ή να σχετίζονται με οικονομικούς παράγοντες, στην πραγματικότητα όμως αποτελούν συνέπειες της θεσμικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης.

Ακριβώς όπως τα τεράστια ελλείμματα, τα υπέρογκα χρέη, η μειωμένη ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και ο άκρατος καταναλωτισμός ήταν αποτέλεσμα μιας σαθρής κυρίαρχης πολιτικής, που δεν μεταβλήθηκε από τις κομματικές εναλλαγές στην εξουσία.

Με άλλα λόγια, είναι μάλλον παράλογο να ελπίζουμε σε δραστικές αλλαγές του οικονομικού μοντέλου αν δεν μεταβληθεί το θεσμικό, πολιτικό και κοινωνικό «υπόβαθρο».

Να με συγχωρήσετε αν είμαι οξύς, αλλά χθες άκουγα σε εκπομπή τον έναν πρύτανη (Μυλόπουλο, του Αριστοτελείου) να υπερασπίζεται τον άλλον (Πελεγρίνη, του Πανεπιστημίου Αθηνών) και μου σηκώθηκε η τρίχα.

«Πρέπει να αποκατασταθεί το κύρος του κ. Πελεγρίνη», έλεγε και ξανάλεγε ο συνάδελφός του, αναφερόμενος στην κίνηση του υπουργού Παιδείας να παραπέμψει τον κ. Πελεγρίνη στο πειθαρχικό.

Ειλικρινά δεν αντιλαμβάνομαι πώς βλέπουν οι κ.κ. πρυτάνεις την έννοια του κύρους. Αν ο κ. Πελεγρίνης είχε έστω και την ελάχιστη ευθιξία, θα έπρεπε απλώς να παραιτηθεί.

Συνηθίζουμε να αντιμετωπίζουμε την ανάπτυξη ως θέμα εξόχως οικονομικό. Συζητάμε για φόρους, για κίνητρα, για τη συσχέτιση μεταξύ κινδύνου και απόδοσης. Αυτή ειδικά την περίοδο, μιλάμε πολύ για τις διαρθρωτικές αλλαγές, τις αποκαλούμενες και «μεταρρυθμίσεις», που έως στιγμής δεν επέρχονται.

Ίσως λησμονούμε όμως τις ευρύτερες προϋποθέσεις που απαιτούνται προκειμένου να περάσει η χώρα σε μια φάση υγιούς, μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.

Θα δανειστώ σήμερα μέρος της περιεκτικής ανάλυσης του Γιώργου Ι. Σταμάτη από το εξαιρετικό βιβλίο που συνέγραψε υπό τον τίτλο «Ελληνοπάθεια».

Παρά το γεγονός ότι τα οικονομικά στοιχεία βελτιώνονται, σε ορισμένους τομείς, οι προϋποθέσεις για μόνιμη έξοδο της χώρας από την κρίση δεν φαίνεται να ικανοποιούνται.

Το μέγιστο ίσως σφάλμα στη μέχρι τώρα διαχείρισή της έχει να κάνει με το ότι αντιμετωπίζεται συνήθως ως καθαρά οικονομικό φαινόμενο και συζητείται, ως επί το πλείστον, με αριθμούς.

Κι όμως, όλοι θα έπρεπε να ξέρουμε ότι τα αίτιά της ήταν κατεξοχήν κοινωνικά και πολιτικά. Η επίπλαστη ευμάρεια των προηγούμενων δεκαετιών, που έφερε την Ελλάδα στο χείλος της καταστροφής, οφειλόταν στο κρατικοδίαιτο μοντέλο μιας κλειστής οικονομίας που στηριζόταν σε υπέρογκες κρατικές δαπάνες και σε υπερβολική εγχώρια κατανάλωση.