Μάλλον το πιο σημαντικό θέμα της περασμένης εβδομάδας: Μετά από αναρίθμητες προσπάθειες βελτίωσης και αλλαγών, στο πέρασμα δεκαετιών, η ελληνική Παιδεία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα. Με μια φράση, «πατώνει» διεθνώς. Τα αποτελέσματα του διεθνούς διαγωνισμού PISA ήρθαν να επιβεβαιώσουν ότι τα προβλήματα αυτά ξεκινούν από νωρίς, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποτελώντας τροχοπέδη και για τη συνέχεια.

Η Ελλάδα πήρε για μία ακόμη φορά «κάτω από τη βάση» σε αυτό τον μεγάλο διαγωνισμό μαθητών, ηλικίας 15 ετών, σε 81 διαφορετικές χώρες, με επιδόσεις σαφώς χειρότερες απ’ ό,τι στον προηγούμενο. Ήμασταν και παραμένουμε οι χειρότεροι στη Δυτική Ευρώπη, μαζί με την Κύπρο, ενώ μπροστά μας είναι και οι περισσότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, με εξαίρεση τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Ποιες είναι οι αιτίες για την αναζωπύρωση του ακροδεξιού λαϊκισμού; Οι περισπούδαστες αναλύσεις όλο και πυκνώνουν, καθώς τα ποσοστά της ακροδεξιάς ανεβαίνουν στο μεγαλύτερο μέρος της Δύσης.

Οι απαντήσεις είναι πολύ απλούστερες από όσο ίσως θα επιθυμούσαν πολιτικοί και επαΐοντες. Λαϊκισμός, λέει ο ορισμός του λεξικού της Οξφόρδης, είναι «η πολιτική προσέγγιση που επιδιώκει να προσελκύσει συνηθισμένους ανθρώπους, οι οποίοι πιστεύουν ότι οι ανησυχίες τους δεν λαμβάνονται υπόψη από τις ελίτ ενός κατεστημένου».

Παρά τις προσπάθειες αρκετών ετών, η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα ζει και βασιλεύει. Αυτό αποδεικνύει η αναντιστοιχία ανάμεσα στα δηλούμενα εισοδήματα και στις καταναλωτικές δαπάνες, η οποία έφτασε το 2022 στα 70 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις αντί να μειωθούν, αυξήθηκαν.

Στα πλαίσια αυτά, οι προωθούμενες αλλαγές στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών αποτελούν (παρότι θα αποφέρουν περίπου 600 εκατ. ευρώ πρόσθετα έσοδα) κυριολεκτικά σταγόνα στον ωκεανό.

Η προτεινόμενη βασική ρύθμιση είναι στην πράξη ένα τεκμήριο (είσαι ελεύθερος επαγγελματίας, άρα πρέπει να βγάζεις τουλάχιστον τόσα όσα ένας χαμηλόμισθος), που εμφανίζεται ως λύση ανάγκης, καθώς το κράτος λέει πως δεν έχει βρει ακόμη αποτελεσματικότερο τρόπο για την πάταξη αυτής της κατηγορίας φοροδιαφυγής.

Πυκνή σε εξελίξεις η εβδομάδα που πέρασε, υποχρεώνει σε παράθεση μιας σειράς γεγονότων. Ξεκινώντας από το εσωτερικό, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι μέσα σε λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε η επανιδιωτικοποίηση δύο συστημικών τραπεζών, με ισχυρό ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές για την Εθνική Tράπεζα, αλλά και την πρώτη συμμετοχή (μετά από 17 χρόνια) ενός μεγάλου ευρωπαϊκού τραπεζικού ομίλου σε ελληνικό ίδρυμα, μέσα από το deal της UniCredit με την Αlpha Bank.

- Η Ελλάδα, κι αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή συγκυρία, είναι ελκυστική για τους ξένους επενδυτές και συνεχίζει να διαγράφει σαφώς καλύτερη οικονομική πορεία από πολλές γνωστές οικονομίες της Ευρώπης. Το μεγάλο κενό όμως, που δεν συζητάμε, αφορά κυρίως στα λεγόμενα greenfield investments, δηλαδή τις ξένες επενδύσεις σε νέες δραστηριότητες. Εκεί δυστυχώς δεν παρατηρούνται ισχυρές τάσεις.

Η πολιτική κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω το επόμενο διάστημα, λόγω της διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία με τη σειρά της αντανακλά ένα βαθύτερο φαινόμενο. Την κρίση στον αριστερό χώρο, διεθνώς.

Σε μεγάλο βαθμό, η κρίση οφείλεται στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Η Αριστερά (ομοίως και η Κεντροαριστερά) ήταν πάντα διεθνιστική κι έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση από τις συνέπειες της μετανάστευσης και της παγκοσμιοποίησης, που δημιούργησε κύματα δεξιόστροφου εθνικισμού.