Μάχη για τη σωτηρία της οικοδομής

Την ένταση των προσπαθειών τους, έτσι ώστε -στο μέτρο του δυνατού και υπό τις τρέχουσες αντίξοες συνθήκες- να ανακάμψει η οικοδομική δραστηριότητα, φαίνεται πως έχουν αποφασίσειη κυβέρνηση και οι τράπεζες και για το λόγο αυτό εξετάζουν σειρά κινήσεων και πρωτοβουλιών.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση έχει καταλάβει πόσο πολύ έχει βλάψει την πραγματική οικονομία η υπερφορολόγηση των ακινήτων. Το πρώτο φετινό εξάμηνο, οι επενδύσεις στην οικοδομή υποχώρησαν 42% σε σύγκριση με τα πολύ χαμηλά περυσινά επίπεδα και αυτό ψαλίδισε επίδοση 1% από τη συνολική εικόνα του ΑΕΠ.

Δηλαδή, αν οι φετινές επενδύσεις στην οικοδομή διατηρούνταν στα φτωχά επίπεδα του 2013, η ανάκαμψη στην ελληνική οικονομία θα είχε ξεκινήσει από το πρώτο κιόλας τρίμηνο του έτους (βλέπε σχετικό δημοσίευμα του Euro2day.gr)

Επίσης, στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν πως μόνο ο τουρισμός δεν είναι σε θέση να οδηγήσει σε διατηρήσιμη βελτίωση την οικονομία και έτσι ζητείται ως επιπρόσθετο στήριγμα η οικοδομική δραστηριότητα, καθώς η τελευταία: α) επηρεάζει εκατοντάδες κλάδους και επαγγέλματα, β) απαιτεί πρώτες ύλες που κυρίως παράγονται στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την ανάπτυξη άλλων κλάδων που θα εκτινάξουν τις εισαγωγές και θα δημιουργήσουν προβλήματα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών.

Ενδιαφέρον για την ανάκαμψη του οικοδομικού τομέα εκφράζουν και οι τράπεζες, όχι μόνο γιατί με τον τρόπο αυτό θα ωφεληθεί η συνολικότερη οικονομία, αλλά και γιατί η συνέχιση της τρέχουσας κατάστασης θα οδηγήσει σε κλείσιμο πολλές και σημαντικές παραγωγικές μονάδες της χώρας, ό,τι αυτό σημαίνει για τις επισφάλειες που θα προκύψουν για το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

«Δεκανίκι» ο τουρισμός και οι επενδύσεις

Είναι προφανές ότι η όλη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τη φορολόγηση των ακινήτων, σε συνδυασμό με την ύπαρξη εκατοντάδων χιλιάδων κενών κατοικιών, έχει ισοπεδώσει το ενδιαφέρον για τη δημιουργία νέων κατοικιών, ωστόσο τα πράγματα αναμένεται να εμφανίσουν κάποια βελτίωση στο μέλλον λόγω του τουρισμού και κάποιων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ.

Ενδεικτικό είναι ότι τον περασμένο Ιούνιο (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ) ενώ ο αριθμός των νέων οικοδομικών αδειών ήταν μειωμένος κατά 10,7% σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό, ο όγκος των οικοδομικών αδειών ήταν αυξημένος κατά 52,7%! Συνολικότερα, το πρώτο φετινό εξάμηνο ο όγκος των νέων οικοδομικών αδειών ανέβηκε 1,4% (για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια), γεγονός που αποδίδεται στις σημαντικές επενδύσεις που έγιναν σε κτίρια τουριστικών και μεταποιητικών μονάδων, ενώ αντίθετα οι συνθήκες στο μέτωπο των κατοικίσιμων κτιρίων συνέχισαν να επιδεινώνονται.

Ό όγκος των νέων οικοδομικών αδειών είναι πολύ χρήσιμος δείκτης για τις επενδύσεις στην οικοδομή, καθώς δείχνει πώς θα εξελιχθούν οι επενδύσεις μετά από πέντε - εννέα μήνες (περίοδος που συνήθως μεσολαβεί από την άδεια έως την εκκίνηση των οικοδομικών εργασιών). Έτσι, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2014 έκλεισε με -42% στις επενδύσεις στην οικοδομή, το ποσοστό πτώσης στο δεύτερο εξάμηνο εκτιμάται πως θα είναι σαφώς μικρότερο και πως το 2015 θα σημειωθεί αύξηση ανώτερη του 10%.

Γενικότερα, ο τουρισμός αναμένεται πως θα επηρεάσει θετικά τις οικοδομικές επενδύσεις τα επόμενα χρόνια, καθώς αυτήν την περίοδο είτε υλοποιούνται, είτε προετοιμάζονται επενδύσεις γύρω στα 5 δισ. ευρώ, μόνο για την κατασκευή πολυτελών τουριστικών καταλυμάτων. Επίσης, σημαντική τόνωση θα προκύψει αν από το 2016 αρχίσει να υλοποιείται η μεγάλη επένδυση στο Ελληνικό.

Πέραν όμως του τουρισμού, και οι επενδύσεις (δημόσιες και ιδιωτικές) βοηθούν με τη σειρά τους τόσο στην υλοποίηση οικοδομικών εργασιών, όσο και στην απορρόφηση προϊόντων που παράγουν οι μονάδες του ευρύτερου οικοδομικού χώρου (τσιμεντοβιομηχανίες, μεταλλουργίες, βιομηχανίες ξύλου). Η επανεκκίνηση της κατασκευής των μεγάλων οδικών αξόνων και η προγραμματισμένη υλοποίηση άλλων έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ θα συμβάλουν προς την κατεύθυνση αυτή.

Το μεγάλο στοίχημα

Παρ' όλα αυτά, όλοι συμφωνούν πως η άνοδος των επενδύσεων και του τουρισμού δεν αρκεί από μόνη της για να συμβάλει ουσιαστικά στην ανάκαμψη στην ευρύτερη οικοδομική δραστηριότητα, που ουσιαστικά, σε μεγάλο βαθμό σήμερα επιβιώνει τρώγοντας τις σάρκες της και τα λεφτά των τραπεζών. Όλοι συμφωνούν πως θα πρέπει να τονωθεί η κατοικία.

Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση μετά τη μείωση των επιβαρύνσεων στις αγοραπωλησίες (οι αγορές ακινήτων οδηγούν κατά κανόνα σε νέες οικοδομικές εργασίες ανακαίνισης καθώς πωλούνται κυρίως παλαιά κτίρια) εξετάζει την επαναφορά κάποιων φορολογικών κινήτρων για την πρώτη κατοικία.

Επιπλέον, προετοιμάζεται το έδαφος προκειμένου -αν αυτό καταστεί δημοσιονομικά εφικτό- να υπάρξει κάποιο ψαλίδι στην επιβάρυνση του ΕΝΦΙΑ.

Οι τράπεζες επίσης φαίνονται διατεθειμένες να ανοίξουν ως ένα βαθμό την κάνουλα της χρηματοδότησης στο κομμάτι των στεγαστικών δανείων. Ενδεικτική ήταν η δήλωση του κ. Αναστάσιου Πανούση (αναπληρωτή γενικού διευθυντή της Eurobank και διευθύνοντος συμβούλου της Eurobank Household Lending) ότι το 2015 οι εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων θα διαμορφωθούν κοντά στα 800 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό βέβαια δείχνει... αστείο μπροστά στα 15 δισ.(!) του 2007, ωστόσο είναι τετραπλάσιο του αντίστοιχου ποσού του 2013 (μόλις 200 εκατ.) και υπερδιπλάσιο του φετινού (εκτιμήσεις για 300 εκατ. ευρώ).