Παραίτηση Φαμπρ από τη διεύθυνση του Φεστιβάλ Αθηνών

Ο «ξεσηκωμός» του εγχώριου καλλιτεχνικού δυναμικού αλλά και οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης, οδήγησαν στην παραίτηση του Βέλγου Γιαν Φαμπρ από το αξίωμα του διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών. Ο ίδιος δήλωσε σε βελγικά ΜΜΕ ότι δεν μπορεί να εργαστεί σε ένα εχθρικό περιβάλλον.

Η εξέλιξη δεν προκαλεί έκπληξη καθώς την είχε προδιαγράψει η μη στήριξή του από το ίδιο το Μαξίμου, καθώς την Παρασκευή συνεργάτες του πρωθυπουργού, αναφερόμενοι στην προ ημερών συνάντησή του με τον κ. Φαμπρ, επισήμαναν με νόημα την παρότρυνση του κ. Τσίπρα «να ενταχθούν ελληνικές παραγωγές στο Φεστιβάλ».

Στο στόχαστρο της κριτικής βρίσκεται τώρα ο υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς, ο οποίος επέλεξε τον κ. Φαμπρ, αλλά (κυρίως) αποδέχθηκε και στήριξε την επιλογή του να «ανεβάσει» στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών αποκλειστικά... βελγικές παραγωγές στις οποίες ξεχώριζαν οι δικές του.

Με το επιχείρημα ότι δεν είχε χρόνο να ενημερωθεί για τις ελληνικές παραγωγές καθώς είχε μόλις ορισθεί καλλιτεχνικός διευθυντής του θεσμού.

Την Παρασκευή διοργανώθηκε μεγάλη συγκέντρωση καλλιτεχνών (με τη συμμετοχή και οπαδών του κυβερνώντος κόμματος) όπου κυριάρχησε το αίτημα για παραίτηση του Βέλγου δημιουργού.

Σαφείς αιχμές εναντίον του άφησε και το Πολιτιστικό Τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς σε χθεσινή ανακοίνωσή του τονίζεται μεταξύ άλλων: «η άγνοια του ελληνικού καλλιτεχνικού πεδίου από τον νέο διευθυντή (ή επιμελητή, όπως προτιμά να αυτοπροσδιορίζεται) είναι αναμενόμενη και συγγνωστή. Ωστόσο αυτή δεν μπορεί να μετατρέπεται σε απαξίωση του εγχώριου δυναμικού και αποκλεισμού του από έναν σημαντικό δημόσιο θεσμό». 

Η ανακοίνωση Μπαλτά

Η παραίτηση του Γιαν Φαμπρ από την θέση καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ, ανακοινώθηκε προ ολίγου και επισήμως. Ο Φαμπρ, με επιστολή του στον υπουργό Πολιτισμού Αρ. Μπαλτά ανακοινώνει το λόγο παραίτησης του από την θέση καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ: «Δεν επιθυμώ να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο προσήλθα με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά. Εύχομαι στους Έλληνες καλλιτέχνες καλή τύχη στη δουλειά τους και στο Φεστιβάλ τους», αναφέρει στην επιστολή του ο Βέλγος καλλιτέχνης. Από την πλευρά του ο κ. Μπαλτάς δηλώνει μεταξύ άλλων ότι «η επιλογή της παραίτησης υπήρξε αποτέλεσμα της συντονισμένης επίθεσης που δέχθηκε ο Γιαν Φαμπρ από πολιτικά κόμματα, μμε και μέρος του καλλιτεχνικού κόσμου».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης που εξέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού

«Με μεγάλη του λύπη ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κος Αριστείδης Μπαλτάς, έλαβε την ακόλουθη επιστολή παραίτησης:

«Με την παρούσα, εγώ, ο Jan Fabre, παραιτούμαι από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή (curator) του Ελληνικού Φεστιβάλ. Αποδέχτηκα την πρόταση του Υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας να προβώ σε καλλιτεχνικές επιλογές με πλήρη ελευθερία. Αυτό δεν φαίνεται να είναι πλέον δυνατόν στην Ελλάδα. Δεν επιθυμώ να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο προσήλθα με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά. Εύχομαι στους Έλληνες καλλιτέχνες καλή τύχη στη δουλειά τους και στο Φεστιβάλ τους».

Jan Fabre, 2 Απριλίου 2016

Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί ότι ο Jan Fabre προσήλθε ουσιαστικά ως εθελοντής για να συνεισφέρει στην Ελλάδα της κρίσης. Με αυτό κατά νου, ανέλαβε να οργανώσει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το Ελληνικό Φεστιβάλ αυτοπεριορίζοντας το σύνολο των οικονομικών του αξιώσεων στο ποσό των 20.000 ευρώ για κάθε χρόνο που θα παρείχε τις υπηρεσίες του, τόσο ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος του θεσμού, όσο και για τις παραγωγές της ομάδας του.

Η επιλογή της παραίτησης υπήρξε αποτέλεσμα της συντονισμένης επίθεσης που δέχτηκε ο Jan Fabre από πολιτικά κόμματα, Μ.Μ.Ε. και μέρους του καλλιτεχνικού κόσμου. Οι επιτιθέμενοι χαρακτήρισαν συλλήβδην ως ανθελληνικό ένα δομημένο τετραετές πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπούσε όχι απλώς στη διεύρυνση του ούτως ή άλλως διεθνούς χαρακτήρα του Φεστιβάλ, αλλά και στη διεθνοποίηση της ίδιας της ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Θεώρησαν persona non grata έναν διεθνώς καταξιωμένο δημιουργό και απαξίωσαν συνολικά και οργανωμένα το καλλιτεχνικό του έργο καταρρακώνοντας έτσι κάθε έννοια ελευθερίας στην καλλιτεχνική έκφραση. Σε απόλυτο συγχρονισμό, Μ.Μ.Ε., αποσπασματικά και στοχευμένα εστίασαν σε ένα ελάχιστο σημείο ενός έργου του, παράγοντας πλήρως παραπλανητικές εντυπώσεις και παίζοντας με το δημόσιο αίσθημα.

Οι βεβιασμένες αντιδράσεις των καλλιτεχνών, πριν καν ανακοινωθεί το πλήρες πρόγραμμα του Φεστιβάλ, μέσα μάλιστα από την παραπειστική επιχειρηματολογία περί αφελληνισμού του θεσμού, οδηγούν σε θλιβερούς συνειρμούς σε σχέση τόσο με την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, όσο και με την επιδιωκόμενη θέση της στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ενδιαφέρουσα αντιστροφή αυτού που κατά κανόνα συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, όπου οι πνευματικές δυνάμεις διεκδικούν την ελευθερία του λόγου και υπεραμύνονται αυτής έναντι της πολιτικής εξουσίας. Στη δική μας ιστορία φαίνεται δυστυχώς να συνέβη το αντίστροφο.

Εξυπακούεται ότι ο Υπουργός σε συνεργασία με το Δ.Σ. του Φεστιβάλ θα αναλάβει άμεσα τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την καλύτερη δυνατή λειτουργία του θεσμού.»

Συνεδριάζει εκτάκτως το ΔΣ του Φεστιβάλ

Η επιστολή παραίτησης που απέστειλε ο Γιαν Φαμπρ στον υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Αριστείδη Μπαλτά κοινοποιήθηκε και στο ΔΣ του Ελληνικού Φεστιβάλ ΑΕ, σύμφωνα με ανακοίνωσή του. Επίσης μετά τις τελευταίες εξελίξεις και για την καλή λειτουργία του θεσμού θα συνεδριάσει εκτάκτως τη Δευτέρα 4 Απριλίου και ώρα 16:00, το Διοικητικό Συμβούλιο του Φεστιβάλ.