«Ξανανοίγει» το ασφαλιστικό… απουσία της κυβέρνησης

Δέκα μόλις μήνες πέρασαν από τότε που «μεταρρυθμίστηκε» το ασφαλιστικό με τις… υπογραφές Κατρούγκαλου και τρόικας και το θέμα φαίνεται να ξανανοίγει… χωρίς την παρουσία της κυβέρνησης!

Πριν δύο μήνες ήχησε το σήμα κινδύνου που είχε στείλει το ΔΝΤ, την Παρασκευή είχαμε την προειδοποίηση του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα ότι το «σύστημα» δεν μπορεί να συντηρηθεί μόνο από το κράτος και όλα αυτά την ίδια ώρα που:

Πρώτον, η αντιπολίτευση (τουλάχιστον Νέα Δημοκρατία, Δημοκρατική Συμπαράταξη, Ποτάμι και Δημοκρατική Ευθύνη), πανεπιστημιακοί και αναλυτές προτείνουν ανοιχτά το σύστημα των τριών πυλώνων, που ισχύει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.

Δεύτερον, η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, συμφωνώντας με το σύστημα των τριών πυλώνων, ετοιμάζει συνέντευξη τύπου την επόμενη Παρασκευή, επιδιώκοντας να προβάλει επιχειρήματα και θέσεις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι ο πρόεδρος της ΕΑΕΕ Δημήτρης Μαζαράκης αναφέρθηκε στην ανάγκη άμεσης και ριζικής αλλαγής του συστήματος, πρότεινε τη δημιουργία Ανεξάρτητου Συμβουλίου που θα προβαίνει σε αξιολογήσεις και εισηγήσεις προς τη Βουλή, ενώ τέλος τόνισε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες «θα κάνουν ότι μπορούν για να μην χαθεί άλλος χρόνος».

Και τρίτον, βρισκόμαστε όπως φαίνεται ενόψει νέων μέτρων που θα μειώνουν τις συντάξεις από το 2019 και μετά προκειμένου να ληφθεί η δεύτερη θετική αξιολόγηση του προγράμματος διάσωσης από τους δανειστές. 

Ο κυριότερος όμως λόγος για τον οποίον θεωρείται από την αγορά αναγκαίο να ξανανοίξει το ασφαλιστικό, είναι η σκληρή γλώσσα των αριθμών και η κοινή πλέον διαπίστωση ότι η… εξίσωση δεν λύνεται. Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία που παρατέθηκαν στο πρόσφατο συνέδριο του Economist, είναι τα παρακάτω:

• Κατά την περίοδο 2000-2015 το κράτος συνεισέφερε στο ασφαλιστικό σύστημα 220 δισ. ευρώ (πάνω από το 60% του δημόσιου χρέους), όταν το κόστος του PSI ήταν μόλις 12 δισ. ευρώ.

• Το συγκεκριμένο ποσό για το 2015 διαμορφώθηκε σε 16,3 δισ. ευρώ, ή στο 9,2% του ΑΕΠ, όταν οι δαπάνες για την παιδεία προσεγγίζουν το 2,5% του ΑΕΠ και για την έρευνα μόλις το 0,5%.

• Η «τρύπα» του ασφαλιστικού από το 2016 έως το 2060 υπολογίζεται σε 460 δισ. ευρώ σε σημερινές τιμές (μεγαλύτερη του δημόσιου χρέους), ή σε 760 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές.

• Το έτος 2060 το ποσοστό του εξαρτημένου πληθυσμού θα εκτιναχθεί στο 50% στις χώρες του ΟΟΣΑ και πάνω από το 60% στην Ελλάδα.

• Το ποσοστό αναπλήρωσης στην Ελλάδα παραμένει υψηλότερο από αυτό του ΟΟΣΑ (70% έναντι 60%) τουλάχιστον με βάση τα στοιχεία του 2015.

• Η πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα είναι τα 61 έτη, έναντι 64 ετών στον ΟΟΣΑ (σε νεώτερες ηλικίες συνταξιοδοτούνται μόνο σε Γαλλία, Βέλγιο και Σλοβενία).

Την ανάγκη πολύ σημαντικών αλλαγών στο ασφαλιστικό άλλωστε, επισήμαναν και πολλοί ομιλητές του συνεδρίου.

Ο πανεπιστημιακός καθηγητής Πλάτων Τήνιος υποστήριξε -μεταξύ άλλων- ότι το ασφαλιστικό αποτελεί ένα άδηλο χρέος και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όπως περίπου και το ζήτημα του δημόσιου χρέους, μέσα από «κούρεμα», από παροχές που δεν θα είναι σταθερές αλλά εξαρτώμενες από το ύψος της ανάπτυξης, ενώ παράλληλα θα πρέπει να μελετηθεί το προϊόν reverse equity mortgage, ιδίως για τα άτομα άνω των 40 ετών που έχουν αρκετά ακίνητα, αλλά δεν μπορούν να εξασφαλίσουν ικανοποιητική σύνταξη.

Η κα Εφη Κουλουρίδη του οίκου McKinsey αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο πρόβλημα του baby booming που θα δημιουργηθεί στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία 2020-2030 (θα συνταξιοδοτηθεί η δεκαετία του 1960 που χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλό αριθμό γεννήσεων).

«Ασφαλιστικό ή θάνατος»

Η κα Άννα Διαμαντοπούλου θεώρησε το ασφαλιστικό ως τη βασικότερη αιτία χρεοκοπίας της χώρας, υποστηρίζοντας πως σηματοδοτεί σήμερα έναν πόλεμο γενεών, καθώς 2,65 εκατ. συνταξιούχοι υποστηρίζονται από 3,66 εκατ. εργαζόμενους, με το μέσο όρο των συντάξεων να είναι υψηλότερος από το μέσο όρο των μισθών.

Η γνωστή πολιτικός χρησιμοποιώντας το σύνθημα «ασφαλιστικό ή θάνατος», θέλησε να δείξει τη ζωτικότητα του ζητήματος, υποστηρίζοντας ότι η ουσιαστική και χωρίς «μπαλώματα» αντιμετώπιση του προβλήματος, αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη της οικονομίας.

«Δεν θα πρέπει να ξεκινάμε από το ύψος των συντάξεων που θέλουμε, αλλά από το πόσες εισφορές μπορούμε να πληρώσουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά προτείνοντας ουσιαστικά το μοντέλο Νεκτάριου-Τήνιου για μείωση εισφορών στο 16% (10% στον πρώτο και 6% στο δεύτερο πυλώνα), ποσοστό αναπλήρωσης 55%, κανείς συνταξιούχος πριν το 65ο έτος και συμπράξεις κράτους με ιδιώτες.

Η κυβερνητική θέση

Στο ίδιο συνέδριο, ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος υπεραμύνθηκε του συστήματος, σημειώνοντας πως η πορεία των εσόδων του πρώτου διμήνου έχει ξεπεράσει τις προβλέψεις (οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ είδαν το ύψος των εισφορών να μειώνεται και μπόρεσαν να πληρώσουν), ενώ μεσομακροπρόθεσμα υποστήριξε πως χρειάζονται μέτρα κευνσιανής πολιτικής και μεταρρυθμίσεις σε ολόκληρη την οικονομία.