Βίζερ: Μετανιώνω που δεν έγινε αναδιάρθρωση χρέους το 2010

Όταν με ρωτούν αν μετανιώνω κάτι, είναι ότι δεν έγινε εγκαίρως η αναδιάρθρωση χρέους, γιατί ήταν αυτό που θα μας βοηθούσε περισσότερο, παραδέχτηκε ο πρώην επικεφαλής του EwG Τόμας Βίζερ, μιλώντας στο Φόρουμ των Δελφών.

Ωστόσο απάντησε στο ερώτημα και γιατί δεν έγινε: Δεν ξέραμε τι θα γίνει στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, αν είχες μια αναδιάρθρωση χρέους. Το ίδιο αφορούσε την Ιρλανδία αλλά και την Πορτογαλία. Απλά δεν έγινε αυτό το πολύ αποφασιστικό βήμα.

Επιπρόσθετα σημείωσε ότι η ευρωζώνη ήταν χτισμένη με τη θεώρηση ότι δεν θα υπάρχει ποτέ αδυναμία πρόσβασης στις αγορές. Γι’ αυτό δεν είχαμε τα εργαλεία.

Λυπάμαι πολύ που δεν είχαμε το 2010 σημαντική μείωση χρέους, αλλά γυρίζοντας τον εαυτό μου πίσω στο 2010, εν μέσω της τεράστιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, και πάλι δεν θα το είχαμε. Το 2012 είχαμε τη μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους που έγινε στην παγκόσμια οικονομία. Ετσι το βάρος χρέους τώρα είναι σημαντικά μειωμένο, απ’ όσο θα ήταν αν δεν είχε γίνει.

Γιατί δεν δόθηκε ελάφρυνση χρέους το 2014

Απαντώντας σε ερώτηση για το εάν ήταν άδικο το ότι η Ελλάδα δεν πήρε τη νέα ελάφρυνση χρέους όταν παρουσίασε πρωτογενές πλεόνασμα τόνισε ότι υπήρχε μια «καθαρή συμφωνία»: η χώρα να πάρει ελάφρυνση μετά την πρώτη αξιολόγηση που θα γίνονταν αφότου η χώρα κατάφερνε πρωτογενές πλεόνασμα. Το πρωτογενές πλεόνασμα ήρθε την άνοιξη του 2014, αλλά «δεν έκλεισε ποτέ η καταραμένη αξιολόγηση». Αν ήταν η ελληνική κυβέρνηση αρκετά αποφασισμένη να κλείσει την επόμενη αξιολόγηση τότε θα είχε υπάρξει η ελάφρυνση χρέους.

Τα διπλά στάνταρντ

Απαντώντας για το επιχείρημα ότι υπήρξαν διαφορετικά στάνταρντ και πίεση στην κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, υποστήριξε ότι δεν βλέπει κάτι τέτοιο. Πολλές μεταρρυθμίσεις είχαν στόχο να εξασφαλίσει η χώρα πρόσβαση στις αγορές. Η εμπειρία μου την περίοδο 2015-2017 δείχνει ότι οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν δεν ήταν εύκολες. Καμία αξιολόγηση σε κανένα πρόγραμμα δεν χαρακτηρίστηκε εύκολη.

Η προληπτική γραμμή

Είμαι πρακτικός άνθρωπος. Το μήνυμα που πήρα από την ελληνική κυβέρνηση είναι ότι «δεν θέλει νέο πρόγραμμα», και από τις χώρες του Βορρά έπαιρνα το μήνυμα «όχι άλλο πρόγραμμα».

Ένα προληπτικό πρόγραμμα είναι ένα «δίχτυ προστασίας». Είναι «ιδιαίτερα απίθανο» να υπάρξει. Η ζωή είναι πάντα καλύτερη αν έχεις ένα «δίχτυ προστασίας» αλλά αυτό προϋποθέτει κάποιους όρους.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι βλέπει πολύ δύσκολο η χώρα βραχυπρόθεσμα να βρεθεί σε κατάσταση έλλειψης χρημάτων. Δημιουργείται ένα μεγάλο μαξιλάρι ρευστότητας, θα υπάρξουν μέτρα ελάφρυνσης χρέους στο τέλος του προγράμματος, πιθανότατα τον Ιούλιο και όχι τον Αύγουστο, σημείωσε. Υπάρχουν, προσέθεσε, πολύ λίγες ανάγκες για μετρητά. Η χώρα έχει δεσμευτεί για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ και δεν υπάρχει πολύ χρέος που πρέπει να ρολαριστεί μεσοπρόθεσμα.

Οι τράπεζες

Γίνονται τα stress test, δεν πιστεύω ότι θα χρειαστούν επιπλέον χρήματα, αλλά σε κάθε περίπτωση θα ξέρουμε πριν από το τέλος του προγράμματος, σημείωσε ο Τόμας Βίζερ.

Η επόμενη ημέρα

Εκτίμησε ότι θα υπάρξουν κάποιοι όροι, αν και δεν ξέρουμε ποιοι θα είναι. Ενας θα αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν θα είναι τα εργασιακά ή άλλα θέματα σε αυτό το πακέτο.

Εκτίμησε πως η εικόνα δεν θα μοιάζει με μια αξιολόγηση με 100 προαπαιτούμενα αλλά θα αφορά τέσσερα- πέντε μεγάλα θέματα. Επιπρόσθετα, εκτίμησε ότι ένα μικρό μέρος της ελάφρυνσης χρέους δεν θα δοθεί το καλοκαίρι, αλλά σταδιακά τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα εξαρτάται πιθανότατα από το πώς αυτή ή η επόμενη κυβέρνηση τηρεί τους όρους. 

Ο ρόλος του ΔΝΤ

Υπήρξε μεγάλη συζήτηση για το θέμα πριν από οκτώ χρόνια και υπάρχει ακόμα. Η συζήτηση για το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο έχει να κάνει με το αν θέλουμε και μπορούσαμε να κάνουμε τα πράγματα μόνοι μας. Υπήρξε σημαντική συζήτηση στη Γερμανία και τελικά κατέληξαν στο ότι πρέπει να υπάρχει το ΔΝΤ γιατί δεν είχαμε τα εργαλεία για να τρέξουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα προσαρμογής.

Το Grexit

Είχαμε δυο επεισόδια. Το ένα ήταν το 2012. Μην το προσωποποιείτε στον Σόιμπλε και την Γερμανία, ήταν και άλλες χώρες που έλεγαν ότι υπάρχουν κανόνες στην ευρωζώνη. Αυτό έφυγε τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς.

Το 2015 είχαμε άλλο ένα επεισόδιο και σε αυτό ήταν πολύ πιο κοντά η πιθανότητα να φτάσουμε σε Grexit. Πιστεύω ότι δεν πίεζε σε αυτό η Γερμανία αλλά ήταν τμήματα της ελληνικής κυβέρνησης που το προκαλούσαν. Οι Γερμανοί αντιδρούσαν σε αυτό. Όπως είπε, εκείνο το καλοκαίρι έληξε με τον συμβιβασμό και έτσι «σήμερα πλήρωσα με ευρώ και όχι με τη νέα δραχμή, κάτι για το οποίο είμαι πολύ χαρούμενος».

Οι ΗΠΑ

Ο Τόμας Βίζερ είπε ότι οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν πολύ. Στο αμερικανικό ΥΠΟΙΚ κάποιοι ήταν πιο ενημερωμένοι από στελέχη της Κομισιόν. Υπήρχαν επαφές και περίοδοι που ο τότε αμερικανός ΥΠΟΙΚ Τζακ Λιου μιλούσε με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ πέντε φορές την εβδομάδα.

«Ξέρω ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ ενεπλάκη ενεργά στις συζητήσεις», σημείωσε. Κοιτούσαν θέμα πολιτικής και γεωστρατηγικής, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε και τα οικονομικά γιατί τότε «κάποιος μένει και πρέπει να καθαρίσει το μπλέξιμο».

Τα 200 δισ. ευρώ

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μετρηθεί το κόστος της περιόδου Βαρουφάκη αλλά το πραγματικό κόστος είναι η μείωση του ΑΕΠ. Αυτό δεν είναι μεγάλο, αν το δεις σε μια χρονιά. Πρέπει να δεις πού ήσουν το 2014, πού είσαι τώρα και πού θα μπορούσε να είσαι. Αυτό είναι το πραγματικό κόστος. Γι’ αυτό λέω ότι ένα ποσό των 200 δισ. ευρώ είναι μια ασφαλής εκτίμηση, κάποιοι λένε ότι είναι συντηρητική.

Άμεση ήταν η απάντηση του πρώην υπουργού Οικονομικών. « Είναι συγκινητικές οι προσπάθειες της τρόικας εξωτερικού & εσωτερικού να μας δικαιώνουν λέγοντας ανοησίες τόσο μεγάλες που μόνο ηθελημένα μπορεί να τις λένε. Δεν έχω λόγια να τους ευχαριστήσω!» έγραψε ο Γιάνης Βαρουφάκης στο Twitter.