Με κόκκινα δάνεια 60,9 δισ. μπήκαν στην πανδημία οι τράπεζες

Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων συνεχίζει να κινείται με αργούς ρυθμούς καθώς όπως επισημαίνεται στην Ετήσια Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, αν εξαιρεθεί η μεγάλη συναλλαγή της τιτλοποίησης των 7,5 δισ. ευρώ της Eurobank, τα NPLs μειώθηκαν σε ένα 3μηνο κατά μόλις 1,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 600 εκατ. ευρώ από διαγραφές. Όσο για τις ρυθμίσεις, σύμφωνα με την Έκθεση κινήθηκαν με χαμηλές ταχύτητες.

Δεδομένης της επίδρασης της πανδημίας, εκτιμάται ότι μέρος των μέχρι στιγμής εξυπηρετούμενων δανείων θα καταγραφεί ως μη εξυπηρετούμενο στα τέλη του 2020 ή κατά τη διάρκεια του 2021, ιδίως δε στις περιπτώσεις δανείων που καταγράφονται ως εξυπηρετούμενα είτε λόγω του ότι έχουν τεθεί σε καθεστώς ρύθμισης είτε επειδή, λόγω της πανδημίας, τελούν σε καθεστώς προσωρινής αναστολής καταβολής δόσεων κατ' εφαρμογή σχετικών διατάξεων.

Ενδεικτικά για τα δάνεια σε αναστολή, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσαν οι συστημικές τράπεζες, έως τα τέλη Μαΐου 2020 τα δάνεια για τα οποία έχουν υποβληθεί αιτήσεις από επιχειρήσεις και νοικοκυριά για υπαγωγή στα μέτρα αναστολής δόσεων ενήμερων δανείων ανήλθαν σε περίπου 15 δισ. ευρώ (σ.σ. έκτοτε έχουν αυξηθεί στα 18 δισ. ευρώ) αντιπροσωπεύοντας το 19% περίπου των πιστούχων που πληρούσαν τα κριτήρια υπαγωγής. Τα ποσοστό ήταν υψηλότερο στα νοικοκυριά και στις μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Το ύψος της νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της ύφεσης και την αύξηση της ανεργίας το τρέχον έτος, καθώς και την επακόλουθη ανάκαμψη, εκτιμά.

Μόλις 1,1 δισ. σε 3 μήνες

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα προσωρινά εποπτικά στοιχεία Μαρτίου 2020, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPEs) διαμορφώθηκαν σε 60,9 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 7,6 δισ. ευρώ (ή 11,1%) συγκριτικά με το τέλος Δεκεμβρίου του 2019 και κατά περίπου 46,3 δισ. ευρώ έναντι του Μαρτίου 2016, οπότε είχε καταγραφεί και το υψηλότερο επίπεδο NPLs.

Η μείωση αυτή οφείλεται στη μεταφορά μη εξυπηρετούμενων δανείων εντός ομίλου από την τράπεζα Eurobank εν όψει της ολοκλήρωσης της συναλλαγής πώλησης μέσω τιτλοποίησης δανείων (project Cairo).

Επισημαίνεται ότι η εν λόγω συμφωνία, η οποία ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2020, αποτελεί την πρώτη τιτλοποίηση στην Ελλάδα που χρησιμοποιεί το Πρόγραμμα Παροχής Εγγυήσεων σε Τιτλοποιήσεις Πιστωτικών Ιδρυμάτων (“Ηρακλής”), για ποσό 2,4 δισ. ευρώ.

Eξαιρουμένης αυτής της ενδοομιλικής συναλλαγής, η υποχώρηση του αποθέματος των NPLs κατά το α’ τρίμηνο του 2020 ανήλθε σε περίπου 1,1 δισ. ευρώ (ή 1,3%) και οφείλεται κυρίως σε διαγραφές ύψους 600 εκατ. ευρώ και σε μικρότερο βαθμό σε ρυθμίσεις δανείων. Έτσι, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων προς το σύνολο των δανείων παρέμεινε το Μάρτιο του 2020 σε υψηλό επίπεδο (37,4%), εντούτοις μειώθηκε για πρώτη φορά μετά από αρκετά έτη σε επίπεδα κάτω του 40%, απόρροια της συναλλαγής της Eurobank.

Αρρυθμίες στις ρυθμίσεις

Σύμφωνα με την Έκθεση ακόμη και πριν από την πανδημία, παρέμενε υψηλό το ποσοστό των δανείων που είχαν τεθεί σε καθεστώς ρύθμισης, αλλά εμφάνισαν και πάλι καθυστέρηση μετά τη συνομολόγηση της ρύθμισης.

Ως προς τις επιμέρους κατηγορίες χαρτοφυλακίων, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε σε 42,4% για το στεγαστικό, 48,6% για το καταναλωτικό και 38,4% για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο.

Εντός του επιχειρηματικού χαρτοφυλακίου, ο δείκτης για το χαρτοφυλάκιο τόσο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων όσο και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων παραμένει ιδιαίτερα υψηλός, 62% και 50,6%, αντίστοιχα.

Τουρισμός: 1 στα 3 σε καθυστέρηση

Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (21,9%) και στο χαρτοφυλάκιο των ναυτιλιακών δανείων (15,5%), ενώ προβληματισμό δημιουργεί το γεγονός ότι περίπου 1 στα 3 δάνεια του κλάδου του τουρισμού καταγράφεται ως μη εξυπηρετούμενα δάνεια παρά τον εξωστρεφή χαρακτήρα και την ανοδική πορεία του κλάδου τα τελευταία χρόνια.

Όσον αφορά τη διάρθρωση των NPLs, το 55% αφορά επιχειρηματικά δάνεια, το 35% στεγαστικά και το 10% καταναλωτικά δάνεια. Επίσης, το 49,8% του υπολοίπου αφορά δανειακές συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες και το 29,7% δάνεια αβέβαιης είσπραξης (“unlikely to pay”).

Καθυστέρηση άνω των 12 μηνών

Το 20,5% των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών τα οποία, όμως, δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί. Επισημαίνεται ότι το 60% των μη εξυπηρετούμενων που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία, δηλ. δεν έχουν ακόμη καταγγελθεί, έχει καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους.

Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια διαμορφώνεται σε 72%, για τα επιχειρηματικά σε 46%, ενώ για τα καταναλωτικά σε 62%. Υψηλό παραμένει το ποσοστό των δανειοληπτών που έχουν αιτηθεί νομική προστασία (οι οφειλές τους αντιστοιχούν σε σχεδόν 15% του συνολικού υπολοίπου των μη εξυπηρετούμενων δανείων). Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αφορούν είτε φυσικά πρόσωπα (ν. 3869/2010) είτε νομικά πρόσωπα (ν. 4307/2014).

Νομική προστασία

Ειδικότερα, περίπου το 30% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 19%.

Όσον αφορά την κάλυψη των NPEs από συσσωρευμένες προβλέψεις, ο σχετικός δείκτης ανήλθε σε περίπου 44%. Όσον αφορά τις ρυθμίσεις, στο τέλος Δεκεμβρίου του 2019 το υπόλοιπο των NPEs που συνδέονταν με ρυθμίσεις ανερχόταν σε 24,6 δισ. ευρώ (δηλ. περίπου 36% του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων δανείων).