Ερώτηση και Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων κατέθεσαν 21 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ προς τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, με θέμα: «Ερωτηματικά για την μεταφορά έργων του Γ’ ΚΠΣ στη νέα προγραμματική περίοδο, την αξιοπιστία των στοιχείων του ΟΠΣ, καθώς και την υλοποίηση του ΕΣΠΑ».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:

"ΕΡΩΤΗΣΗ & Α.Κ.Ε

Προς: Προς τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών

Θέμα: «Ερωτηματικά για την μεταφορά έργων του Γ’ ΚΠΣ στη νέα προγραμματική περίοδο, την αξιοπιστία των στοιχείων του ΟΠΣ, καθώς και την υλοποίηση του ΕΣΠΑ»

κ. Υπουργέ,
Έχουν παρέλθει 2,5 περίπου χρόνια από την έναρξη του ΕΣΠΑ 2007-2013 και δυστυχώς ακόμη και σήμερα ο συγκεντρωτισμός, η πολυπλοκότητα, η αδιαφάνεια και η γραφειοκρατία που διέπουν το πλαίσιο διαχείρισης του σημαντικότερου επενδυτικού προγράμματος για την αναθέρμανση της οικονομίας και την ανάπτυξη των περιφερειών, έχουν οδηγήσει σε σχεδόν μηδενική απορρόφηση.

Προφανώς για την κάλυψη των αδυναμιών αυτών, με απεντάξεις και μεταφορές έργων του Γ' ΚΠΣ, το μέγεθος των οποίων είναι άγνωστο, η Κυβέρνηση εγγράφει χρηματοδοτικούς πόρους ολοκληρωμένων έργων της προηγούμενης χρηματοδοτικής περιόδου στο ΕΣΠΑ, ενώ παράλληλα δημιουργείται μείζον ζήτημα αξιοπιστίας σχετικά με τα πραγματικά στοιχεία που αφορούν την υλοποίηση των έργων και τα οποία έχουν ενταχθεί στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ.

Ειδικότερα, η Κυβέρνηση στην προσπάθεια της να επισπεύσει την υλοποίηση του ΕΣΠΑ, παραβιάζει συνειδητά προγραμματικά κείμενα, αντλώντας πόρους οι οποίοι έχουν προβλεφθεί και προγραμματιστεί για σημαντικά έργα υποδομής στην Ελληνική περιφέρεια μέσω των ΠΕΠ, μεταφέροντάς τα σε αμφίβολης αποτελεσματικότητας προγράμματα. Πώς αλλιώς εξηγείται το γεγονός ότι αντλούνται πόροι από τα ΠΕΠ (περίπου 300 εκ. €) προκειμένου να καλυφθούν ανειλημμένες υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον προηγούμενο κύκλο ενίσχυσης ΜΜΕ μέσω των τραπεζών;

Πώς αιτιολογείται το γεγονός ότι με το ίδιο ακριβώς σκεπτικό, το ΥΠΟΙΟ έβγαλε πρόσφατα προκήρυξη συνολικού προϋπολογισμού δημόσιας δαπάνης 1.250 εκ.€, αντλώντας και πάλι πόρους από τα ΠΕΠ, πόροι οι οποίοι έχουν προβλεφθεί και προγραμματιστεί για έργα υποδομής.

Χειροπιαστό παράδειγμα αποτελεί ο άξονας προτεραιότητας 6 (ψηφιακή σύγκλιση & επιχειρηματικότητα) του ΠΕΠ Μακεδονίας-Θράκης, στο οποίο αν και προβλέπεται συνολική δημόσια δαπάνη €23,3 εκατ., με την προαναγγελθείσα προκήρυξη όπου εντάσσονται οι δράσεις για τις ΜΜΕ, εκτιμάται ότι η συνολική δαπάνη θα ανέλθει στα €80 εκατ. περίπου. Η υπέρβαση απαιτούμενων πόρων που προκύπτει (περίπου 57 εκατ. ευρώ) δεν επιτρέπεται να καλυφθεί από άλλο άξονα του ΠΕΠ.

Επιπρόσθετα σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, συγκεκριμένα έργα του Γ’ ΚΠΣ που είτε έχουν παραδοθεί στον χρήστη, είτε βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης, έχουν μεταφερθεί στην προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2007- 2013. Ενδεικτικά σας αναφέρω, ότι: 

- 8 σχολεία, 1 οδικό έργο και 9 Σχέδια Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) συνολικής αξίας 25 εκατ. ευρώ που έχουν ολοκληρωθεί στη Θεσσαλία μέσω του Γ’ ΚΠΣ, ενεγράφησαν στο ΕΣΠΑ 2007-2013, στο ΠΕΠ Θεσσαλίας. 

- 9 έργα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας συνολικού προϋπολογισμού 11 εκατ. ευρώ, που είτε έχουν ολοκληρωθεί, είτε βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης, μεταφέρθηκαν στο ΕΣΠΑ 2007-2013. 

- Το έργο «Λιμενική εγκατάσταση κρουαζιερόπλοιων στο λιμένα Αργοστολίου» ύψους 5,6 εκατ. ευρώ εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2007-2013 (ενεγράφη ποσό ύψους 2,3 εκατ. ευρώ), στον Άξονα Προτεραιότητα «Αειφόρος ανάπτυξη & ποιότητα ζωής Ιονίων Νήσων» του Ε.Π. «Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου Ιονίων Νήσων 2007-2013», ενώ πρόκειται για έργο που έχει κατασκευαστεί και έχει παραδοθεί στον χρήστη. 

- Το έργο «Ανέγερση 6ου δημοτικού σχολείου Αργοστολίου» ύψους 2,9 εκατ. ευρώ εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2007-2013 (ενεγράφη ποσό ύψους 1,8 εκατ. ευρώ), στον Άξονα Προτεραιότητα «Αειφόρος ανάπτυξη & ποιότητα ζωής Ιονίων Νήσων» του Ε.Π. «Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου – Ιονίων Νήσων 2007-2013», ενώ πρόκειται για έργο που έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. 

-  Ήδη σχεδόν το 35% του Ε.Π. «Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου – Ιονίων Νήσων 2007-2013» έχει δεσμευθεί από έργα που έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης.

Συνέπεια της κακοδιαχείρισης και της έλλειψης έστω και στοιχειώδους προγραμματισμού είναι και η προσπάθεια κάλυψης των απορροφήσεων του Γ’ ΚΠΣ, μέσω μιας αλόγιστης ένταξης έργων υπό μορφή υπερδεσμεύσεων (overbooking). Στο τέλος Ιουνίου, παρά τα ήδη μεταφερθέντα έργα στο ΕΣΠΑ, το overbooking των ενταγμένων έργων ανέρχονταν σε 9 δις €, πράγμα που ισοδυναμεί με το 27% του Γ’ ΚΠΣ, ενώ οι αντίστοιχες νομικές δεσμεύσεις ανέρχονται σε 6 δις €, ήτοι 17% του Γ’ ΚΠΣ.

Εν τω μεταξύ είναι άγνωστο αν τα έργα της υπερδέσμευσης, πέραν των έργων «γεφυρών», θα αποτελέσουν και αυτά αντικείμενο μεταφοράς στο ΕΣΠΑ ή αν ένα σημαντικό μέρος θα χρειαστεί να καλυφθεί από αμιγώς εθνικούς πόρους.

Παράλληλα, εγείρονται ερωτηματικά αναφορικά με την αξιοπιστία και την ειλικρίνεια των καταχωρημένων στοιχείων στο ΟΠΣ του Γ’ ΚΠΣ. Για παράδειγμα, την 30/12/08, σύμφωνα με αρμόδιες υπηρεσιακές πηγές του ΥΠΟΙΟ, διαβιβάστηκε στην Υπηρεσία ΟΠΣ αίτημα από την Αρχή Πληρωμής, για εισαγωγή στο ΟΠΣ ενός σημαντικού αριθμού έργων της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας Interreg III, συνολικού προϋπολογισμού 126 εκ €.

Με την παραπάνω καταχώρηση των 126 εκ. €, η απορροφητικότητα των Προγραμμάτων του Interreg III ανήλθε ξαφνικά στο 91 % από το 74 % που ήταν ως τότε. Αξίζει να σημειωθεί ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του 2008, οι δαπάνες που είχαν εισαχθεί στο ΟΠΣ και αφορούσαν το Interreg III ανέρχονται σε μόλις 45 εκ €.

Κατόπιν τούτου η Αρχή Πληρωμής του ΥΠΟΙΟ απαίτησε να μηδενιστούν πλήρως οι πληρωμές, οι νομικές δεσμεύσεις και οι προϋπολογισμοί των συγκεκριμένων έργων, προκειμένου να καταχωρηθούν τα αντίστοιχα πραγματικά στοιχεία έργων-υποέργων, εγείροντας με τον τρόπο αυτό έντονες αμφιβολίες για την αξιοπιστία και την ειλικρίνεια των καταχωρημένων στοιχείων και των έργων του ΟΠΣ του Γ΄ ΚΠΣ.

Σε αυτό αξίζει να προστεθεί το γεγονός ότι σημαντικά προσκόμματα και εμπόδια τίθενται σε θέματα διάθεσης και αξιοποίησης πληροφοριών του ΟΠΣ σε χρήστες οι οποίοι συμβάλλουν στην εκτέλεσή του, όπως το ΚΕΠΕ, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Πανεπιστήμια, Υπουργεία, Περιφέρειες, Νομαρχίες, κλπ. Από το 2007 και μετά ένα σύνολο μεθόδων, εργαλείων, στατιστικών αναλύσεων, καθώς και ανεπτυγμένων συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών, που παρείχαν ουσιαστική πληροφόρηση για την πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ, έχουν απαξιωθεί, προφανώς με σκοπό τον αποκλεισμό της παροχής στοιχείων στους ενδιαφερόμενους φορείς και την αποσιώπηση της αδράνειας στην εκτέλεση του προγράμματος.

Τα παραπάνω συνδυάζονται και με μια γενικότερη αποδιοργάνωση και υποβάθμιση των ειδικών υπηρεσιών διαχείρισης του ΕΣΠΑ, με την πλήρη έλλειψη αξιοκρατίας και μισθολογικής δικαιοσύνης και τη μεταχείριση των στελεχών μόνο με μικροκομματικά κριτήρια.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένου ότι: 

- Η μέχρι σήμερα απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ είναι άκρως απογοητευτική, καθότι η ενεργοποίηση (νομικές δεσμεύσεις) έργων φτάνει μόλις το €1,1 δις, που αντιστοιχεί στο 4,3% της συνολικής δημόσιας δαπάνης (του συνόλου των 32 δις ευρώ Εθνικής + Κοινοτικής), ενώ οι πραγματοποιήσεις ανέρχονται στο ποσοστό του 1,4% - δηλαδή 376 εκατ. ευρώ. 

- Η πορεία υλοποίησης του Γ’ ΚΠΣ συνεχίζει να είναι αποκαρδιωτική, με την απορρόφηση των προγραμμάτων των Υπουργείων να μην ξεπερνά το 93%, 5 μήνες μετά την κανονική προθεσμία λήξης του Γ’ ΚΠΣ, (μέχρι 31/05/09), γεγονός που καταδεικνύει ότι το «κλείσιμο» του Γ’ ΚΠΣ απειλείται με σημαντικές απώλειες πόρων παρά την παράταση ενός έτους (μέχρι τέλος 2009) που διασφαλίστηκε για μεγάλο μέρος προγραμμάτων λόγω της ύπαρξης των πυρόπληκτων περιοχών καθώς και την πρόσθετη 6μηνη παράταση στο πλαίσιο αντιμετώπισης της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Ερωτάται ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών:

1. Είναι σύμφωνη με τα προγραμματικά κείμενα του ΕΣΠΑ και των εγκεκριμένων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, η άντληση πόρων από τα ΠΕΠ του ΕΣΠΑ σε βάρος σημαντικών έργων υποδομής; Προβλέπεται για τους πόρους αυτούς κάποια συγκεκριμένη διαδικασία συμπλήρωσης στο αρχικό προϋπολογισθέν ποσό; Από που θα εξευρεθούν οι επιπρόσθετοι αυτοί πόροι, για τα προγράμματα που εντάσσονται στα ΠΕΠ;

2. Πως είναι δυνατόν έργα που έχουν περατωθεί στην προηγούμενη προγραμματική χρήση να εντάσσονται προς χρηματοδότηση στην προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2007-2013;

3. Πέντε πλέον μήνες πριν και την τελευταία παράταση ορισμένων Προγραμμάτων του Γ’ ΚΠΣ, λόγω των πυρόπληκτων περιοχών, πώς σχεδιάζει η Κυβέρνηση να καλύψει την υπερδέσμευση (Overbooking) των 9 δις € ενταγμένων έργων στο Γ’ ΚΠΣ. Τι ποσοστό από τα έργα αυτά πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης και σε ποια Ε.Π. του ΕΣΠΑ; Τι ποσοστό, αντίστοιχα, προβλέπεται να καλυφθεί από αμιγώς εθνικούς πόρους και πως αυτό θα καταστεί δυνατόν δεδομένης της εξαιρετικής στενότητας του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και των υποχρεώσεων για το κλείσιμο του Γ’ ΚΠΣ και τις απορροφήσεις του ΕΣΠΑ; Σε πιο στάδιο βρίσκονται οι σχετικοί έλεγχοι αποσαφήνισης των έργων που παραμένουν στο Γ’ ΚΠΣ, αυτών που θα μεταφερθούν στο ΕΣΠΑ και αυτών που θα καλυφθούν από εθνικούς πόρους;

4. Ποια είναι η απορροφητικότητα εν τέλει του προγράμματος Interreg III; Παρακαλώ όπως ενημερωθεί η Βουλή για ποιο σκοπό και στα πλαίσια εκτέλεσης ποιας εντολής ή αρμοδιότητας, η Αρχή Πληρωμής προέβη σε αίτημα για καταχώρηση εικονικών στοιχείων Προϋπολογισμού, Νομικών Δεσμεύσεων και Πληρωμών έργων στο Interreg III, ύψους 126εκ.€, στο τέλος Δεκεμβρίου του περασμένου έτους, για να επανέλθει, λίγες μέρες αργότερα (μέσα Ιανουαρίου), με νέο αίτημα, ζητώντας τη διαγραφή των συγκεκριμένων στοιχείων. Παρακαλώ όπως κατατεθούν στη Βουλή τα σχετικά υπηρεσιακά έγγραφα.

5. Για ποιο λόγο η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου τηρεί μια στάση απόκρυψης σημαντικών στοιχείων υλοποίησης του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ από ενδιαφερόμενους θεσμικούς φορείς, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό την ενημέρωσή τους; Για ποιο λόγο δεν προέβη ποτέ στην υπογραφή της σύμβασης Τεχνικής Βοήθειας που απέβλεπε στην αξιοποίηση και δημοσιότητα της πληροφορίας του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, παρότι υπήρξε σχετική απόφαση ανάθεσης πριν τις εκλογές του 2007; "