Νέο ντόμινο ανατιμήσεων στην αγορά προεξοφλείται ότι θα πυροδοτήσει η προδιαγραφόμενη αύξηση του ΦΠΑ για την οποία πιέζουν οι Βρυξέλλες. Σε συνδυασμό με την επιπλέον επιβάρυνση της τιμής των καυσίμων, οι επιχειρηματίες περιμένουν... τσουνάμι.

Ήδη ο φόρος στα καύσιμα έχει ανέβει έως 30% και υπολογίζεται πως, εάν το οικονομικό επιτελείο προχωρήσει σε νέα αύξηση, το συνολικό κόστος θα φτάσει έως και 45% από την αρχή του έτους.

Στην αγορά είναι ορατά τα πρώτα σημάδια πληθωριστικών πιέσεων, με σημαντική υποχώρηση της κατανάλωσης, ενώ η πιθανότητα "παγώματος" μισθών και περικοπής επιδομάτων κρατά... φειδωλούς τους καταναλωτές στις αγορές τους.

Επιχειρηματίες από τον κλάδο των σούπερ μάρκετ κάνουν λόγο για τη μεγαλύτερη "βουτιά" στην κατανάλωση που θα σημειωθεί από τη Μεταπολίτευση και ύστερα, εκτίμηση η οποία περιμένουν να αποτυπωθεί στα αποτελέσματα του πρώτου και του δεύτερου τριμήνου του 2010.

Πλέον, ο περίφημος... 14ος μισθός έχει εξανεμιστεί με την επιβολή του φόρου στα καύσιμα και το πρώτο κύμα ανατιμήσεων. Η κατάσταση εκτιμάται ότι θα γίνει πολύ χειρότερη όταν αρχίσει να περνά στην τελική τιμή προϊόντων και αγαθών ο υψηλότερος συντελεστής ΦΠΑ.

Ακόμη και εάν ο χαμηλός συντελεστής (9%) αυξηθεί κατά μία μονάδα, η επιβάρυνση στην τελική τιμή σε τρόφιμα, εισιτήρια μεταφορικών μέσων, ενέργεια - φυσικό αέριο, εστιατόρια, καφενεία, μη αλκοολούχα ποτά, επισκευές παλαιών κατοικιών, φάρμακα και σε άλλα είδη καθημερινής ανάγκης υπολογίζεται πως θα ξεπεράσει το 5% κατά μέσο όρο.

Σε αυτήν την περίπτωση, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, τα σούπερ μάρκετ δεν θα μπορέσουν να συγκρατήσουν την άνοδο των τιμών στα επίπεδα του 3%, για την οποία έχουν δεσμευτεί προς το υπουργείο Ανάπτυξης. Η επιβάρυνση θα είναι μεγαλύτερη εάν ο χαμηλός ΦΠΑ αυξηθεί κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες.


Τα θύματα και οι φόβοι

Να σημειωθεί πως η τελευταία αύξηση του ΦΠΑ πραγματοποιήθηκε το 2005 επί ημερών κ. Γ. Αλογοσκούφη και είχε περιοριστεί στη μία ποσοστιαία μονάδα. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα, καθώς η υποχώρηση της ζήτησης - κατανάλωσης περιόρισε σημαντικά την κίνηση και τα φορολογικά έσοδα.

Ενδεικτικά, η εκτίμηση έκανε λόγο για έσοδα 15,43 δισ. ευρώ, ενώ στα ταμεία εισέρρευσαν τελικά περίπου 13,9 δισ. ευρώ, δηλαδή 10% λιγότερα. Σημειωτέον ότι και τότε η αύξηση του ΦΠΑ είχε γίνει στο πρώτο τρίμηνο του έτους και "πέρασε" στην αγορά και στα ράφια των σούπερ μάρκετ από την 1η Απριλίου.

Φέτος η περίοδος αυτή συμπίπτει με τις εορτές του Πάσχα και στην αγορά εκφράζονται ήδη σοβαρές ανησυχίες για το ενδεχόμενο νέας βουτιάς στη ζήτηση - κατανάλωση.

Επιχειρηματίες παραγωγικών μονάδων σημείωναν πως ενδεχόμενη αύξηση του χαμηλού ΦΠΑ κατά 1% ή 2% θα επιβάρυνε δυσανάλογα και την τιμή του ρεύματος (ηλεκτρικής ενέργειας - φυσικού αερίου), που ούτως ή άλλως έχει επιβαρυνθεί μετά την επιβολή φόρου στα καύσιμα.

Βέβαια, η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί προεκλογικά ότι θα κρατήσει σταθερές τις τιμές στα τιμολόγια της ΔΕΗ για όλο το 2010, αλλά η απόσταση μεταξύ προεκλογικών λόγων και μετεκλογικών έργων απέχει παρασάγγας.

Όσον αφορά στο... ύψος του χαμηλού ΦΠΑ, που υποστηρίζεται ότι είναι από τους χαμηλότερους μεταξύ των κρατών της Ε.Ε., η αλήθεια είναι πως σε 13 χώρες κυμαίνεται από 5% έως 8,5%, ενώ η Δανία έχει ενιαίο συντελεστή. Συντελεστή 9% έχουν η Εσθονία, η Λιθουανία και η Ρουμανία, ενώ στην Κύπρο ο χαμηλός ΦΠΑ είναι 5%.

Όμως, δεν είναι μόνο τα τρόφιμα - είδη διατροφής και οι υπηρεσίες που θα επιβαρυνθούν, αλλά και οι κατηγορίες προϊόντων καθημερινής ανάγκης που φορολογούνται σήμερα με 19%. Είδη οικιακής χρήσης, έπιπλα, ένδυση - υπόδηση, οικοδομικά υλικά, αλκοολούχα ποτά, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές και τηλεπικοινωνίες, που θεωρούνται καθημερινά χρειώδη, θα εκτιναχτούν στα ύψη εάν τελικά προκριθεί η πρόταση για αύξηση κατά τουλάχιστον δύο ποσοστιαίες μονάδες.


Και τα σενάρια που κυκλοφορούν...

Στο οικονομικό επιτελείο υπάρχουν σκέψεις να διαφοροποιηθεί ο υψηλός ΦΠΑ καθώς στην κατηγορία του 19% εντάσσονται και τα κοσμήματα, τα αυτοκίνητα, τα τσιγάρα κ.λπ. και άλλα λιγότερο "αναγκαία" αγαθά. Για παράδειγμα, εξετάζεται το ενδεχόμενο να αυξηθεί περισσότερο ο ΦΠΑ στις πωλήσεις αυτοκινήτων, π.χ. να ανέβει στο 21% ο φόρος για είδη ένδυσης - υπόδησης και στις τηλεπικοινωνίες και να φτάσει έως το 25% για είδη πολυτελείας.

Στη Δανία ο ενιαίος συντελεστής διαμορφώνεται στο 25% και είναι ο υψηλότερος από τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαζί με της Σουηδίας και της Ουγγαρίας. Στο 20% - 21% διαμορφώνεται ο υψηλός ΦΠΑ στις χώρες Τσεχία, Αυστρία, Φινλανδία, Πολωνία και Λετονία, ενώ στο 21,5% κυμαίνεται στην Ιρλανδία, που θεωρείται περίπτωση ανάλογη της ελληνικής.

Το πιθανότερο είναι πως ο υψηλός ΦΠΑ θα "σπάσει" για μια σειρά προϊόντα, είδη και υπηρεσίες, δίνοντας την ευχέρεια στο οικονομικό επιτελείο να "παίξει" με δύο - τρεις διαφορετικές κλίμακες, ξεκινώντας από το 21% και φτάνοντας στο 25% που υπολογίζεται ότι θα είναι το ανώτερο.