Nέα δεδομένα και ανατροπή των μέχρι τώρα ισορροπιών αναμένεται να φέρει στην αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για το deal Vivartia - ΜΕΒΓΑΛ, απόφαση που αναμένεται εντός του Ιανουαρίου.

Την ίδια ώρα, φουντώνουν τα σενάρια για επικείμενη πώληση της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη από την ΑΤΕbank, βασικό της μέτοχο. Παρότι ως ενδεχόμενο εξετάζεται (έστω και σε επίπεδο φημών μόνο) περισσότερο από μία δεκαετία, σήμερα φαίνεται περισσότερο πιθανό από ποτέ.

Αν αυτή η εξέλιξη πάρει σάρκα και οστά, οι ισορροπίες στον κλάδο θα αλλάξουν δραστικά. Στο παζλ των εξελίξεων ρόλο διαδραματίζουν οι ισχυρές πιέσεις λόγω της κρίσης, οι οποίες μεταφράζονται σε πτώση της κατανάλωσης, σε σημαντική υποχώρηση των μεριδίων στα επώνυμα προϊόντα και σε ένταση των προσφορών και του ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών.

Είναι χαρακτηριστικό πως οι πωλήσεις επώνυμων προϊόντων στο εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2010, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα έναν χρόνο πριν, κατέγραψαν κάμψη κατά 3,4% σε όγκους και κατά 4,7% σε αξία στο σύνολο της αγοράς.

--- Η απάντηση του ανταγωνισμού

Εν μέσω λοιπόν αυτής της σημαντικής υποχώρησης στην κατανάλωση και της στροφής των καταναλωτών στα ανώνυμα προϊόντα (private label - pl) καθώς και της επικείμενης δημιουργίας ξεκάθαρου leader στον κλάδο από τη συνένωση δυνάμεων των Vivartia - ΜΕΒΓΑΛ, η αντίδραση των υπόλοιπων παικτών της αγοράς, και δη των πολυεθνικών, πρέπει να θεωρείται περισσότερο από βέβαιη.

Η Friesland και η Danone, αν και φαίνεται πως έχουν αναθεωρήσει τους στόχους τους, δεν είναι, όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, διατεθειμένες να αφήσουν δίοδο σε άλλον παίκτη να διεκδικήσει χώρο.

Αντιθέτως, όπως αναφέρουν οι ίδιοι, θα διεκδικήσουν ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο στον κλάδο επί ελληνικού εδάφους. Επιπλέον, η παρακολούθηση εκ του μακρόθεν των τεκταινομένων από τη ΦΑΓΕ, η παρουσία της οποίας στην αγορά αφορά κυρίως στο κομμάτι του γιαουρτιού, και η επικέντρωση των επενδύσεων και της προσοχής της στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού έχουν επαναφέρει τα σενάρια για πώλησή της. Αυτά τα σενάρια ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναζωπυρώνονται, όμως δεν έχουν επαληθευτεί μέχρι τώρα.

Πάντως, ανεπίσημες πληροφορίες αναφέρουν ότι πριν από λίγους μήνες έγινε ακόμα μία προσπάθεια να προσεγγιστούν οι αδελφοί Φιλίππου και να πουλήσουν την εταιρεία. Όμως, ο ενδιαφερόμενος πολυεθνικός παίκτης έκρινε ότι το τίμημα ήταν ιδιαίτερα υψηλό και ασύμφορο. Το αν οι αδελφοί Φιλίππου θα ενδώσουν στις Σειρήνες των αγοραστών είναι κάτι που θα δούμε αργότερα. Μέχρι τότε, αν γίνει κάτι τέτοιο, η ΦΑΓΕ συνεχίζει να επενδύει στις ΗΠΑ, αγορά που της φέρνει λεφτά, μερίδιο και τζίρο.

--- Η μάχη των μεριδίων

Πάντως, στην εσωτερική αγορά της βαθιάς οικονομικής ύφεσης και της συρρίκνωσης στην κατανάλωση, όσοι παραμένουν στο παιχνίδι είτε παραγωγικά είτε εμπορικά επιθυμούν να διεκδικήσουν το μερίδιο που εκτιμούν ότι τους αναλογεί.

Οπότε, πρέπει να θεωρείται περισσότερο από βέβαιο ότι, αν η ΑΤΕbank αποφασίσει να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για την πώληση της συμμετοχής της στην ηπειρωτική γαλακτοβιομηχανία Δωδώνη, οι συμμετοχές θα είναι πολλές.

Δεδομένο πιο σίγουρο από ποτέ σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, καθώς με την ολοκλήρωση του deal ανάμεσα στη Vivartia και στη ΜΕΒΓΑΛ δημιουργείται ο μεγαλύτερος παίκτης στα γαλακτοκομικά προϊόντα εντός των ελληνικών τειχών, με συνολικές ετήσιες πωλήσεις άνω των 640 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 500 εκατ. πραγματοποιούνται στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα 140 εκατ. στο εξωτερικό, και με μερίδιο αγοράς της ενιαίας εταιρείας άνω του 30% στο γάλα και 25% στο γιαούρτι.

Tα οφέλη από τη συμφωνία για τις δύο εταιρείες θα είναι σημαντικά, γιατί οι εκτιμώμενες συνέργιες από τη συγχώνευση υπολογίζονται στα 23 εκατ. ευρώ ετησίως σε βάθος τριετίας. Επιπροσθέτως, ανώτατα στελέχη των δύο επιχειρήσεων πιστεύουν πως το νέο αυτό εταιρικό σχήμα θα είναι σε θέση να ξεπεράσει τις ανταγωνιστικές προκλήσεις των καιρών, να συνεισφέρει σημαντικά στην ενίσχυση και στην ανάπτυξη της ελληνικής κτηνοτροφίας και να συμβάλει γενικότερα στην οικονομία της χώρας.

--- Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΣΕ ΚΑΜΨΗ

Ανεξάρτητα από τις ευρύτερες εξελίξεις, η αγορά γάλακτος ακολουθεί τον δικό της πτωτικό ρυθμό. Ειδικότερα, το εννεάμηνο του 2010 η κατηγορία ESL (γάλα υψηλής παστερίωσης) αύξησε τις πωλήσεις της σε όγκο κατά 0,8% και τις μείωσε σε αξία σε ποσοστό 0,5%, ενώ οι αντίστοιχες γάλακτος UHT (μακράς διάρκειας) και κρέμας γάλακτος παρουσίασαν πτώση κατά 5,3% σε όγκο και σε ποσοστό 3,6% σε αξία.

Εκτός όμως από το γάλα, το οποίο έχει μπει στο μάτι του κυκλώνα εδώ και αρκετά χρόνια, πιέσεις, και μάλιστα ακόμη πιο ισχυρές, δέχεται το επώνυμο γιαούρτι, όπου η κάμψη των πωλήσεων στο εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα έναν χρόνο πριν, διαμορφώνεται στο 5,8% σε όγκο και στο 6,1% όσον αφορά στην αξία.

Πτωτικά κινήθηκε και η αγορά επιδορπίων, οι πωλήσεις των οποίων σε όγκο μειώθηκαν κατά 3,1% και σε ποσοστό 6,1% σε αξία. Σε ό,τι αφορά την αγορά τυποποιημένων τυροκομικών προϊόντων (εξαιρείται η φέτα), η εικόνα είναι μικτή: οι πωλήσεις σε όγκο έχουν καταγράψει άνοδο 9,3%, εν αντιθέσει με τις αντίστοιχες σε αξία, οι οποίες μειώθηκαν κατά 7,3%.

Σε αντίθεση με το εννεάμηνο, στο δεκάμηνο η συνολική αγορά γιαουρτιού που διατίθεται μέσω των σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Symphony IRI Group, φαίνεται ότι μετρίασε τις απώλειές της, εξακολουθώντας παρ’ όλα αυτά να καταγράφει πτώση κατά 3% σε αξία και σε ποσοστό 3,6% σε όγκο πωλήσεων.

Τη μεγαλύτερη μείωση τόσο σε όγκο (26%) όσο και σε αξία (24%) κατέγραψε η κατηγορία του πόσιμου γιαουρτιού, ενώ οι πωλήσεις της κατηγορίας των επιδορπίων γιαουρτιού μειώθηκαν κατά 9,2% σε αξία και σε ποσοστό 6,3% σε όγκο. Εν αντιθέσει, πάντως, με το σύνολο της αγοράς, και ειδικότερα με την πορεία των επώνυμων προϊόντων σε αυτήν, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας των αλυσίδων σούπερ μάρκετ παρουσίασαν εντυπωσιακή άνοδο, κατά 18,7% σε πωλήσεις και σε ποσοστό 22,3% σε αξία. 

** Αναδημοσίευση από το 670ό φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 21 - 25 Ιανουαρίου 2011.