Σε δύο άξονες κινείται η κυβέρνηση προκειμένου να κρατήσει αρραγή την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ ενόψει της κρίσιμης ψηφοφορίας για το μεσοπρόθεσμο και τον εφαρμοστικό νόμο.

Από τη μια πλευρά, ασκεί πιέσεις στους εμφανιζόμενους ως «διαφωνούντες» μέσα από φανερά ραντεβού, όπως αυτό του αντιπροέδρου Ευάγγ. Βενιζέλου με τον Αλ. Αθανασιάδη, και παρασκηνιακές επαφές. Από την άλλη, υπόσχεται ανάπτυξη και βοήθεια από το εξωτερικό για την άμεση αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων.

Βασική στρατηγική της προσπάθειας να καλυφθεί το «αναπτυξιακό κενό» που προκάλεσαν οι έως τώρα αστοχίες και το συνεχές ψαλίδισμα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι η προσπάθεια να έρθουν «μπροστά» κοινοτικά κονδύλια μέσω της μείωσης της κρατικής συμμετοχής στα έργα.

Με τη μέθοδο αυτή, πρακτικά η χώρα θα μπορεί να «τρέξει» γρήγορα επενδυτικά σχέδια με μικρότερη κρατική συμμετοχή στον προϋπολογισμό. Η παγίδα πίσω από το τυράκι, βέβαια, βρίσκεται στο γεγονός πως στο τέλος της διαδρομής τα συνολικά κονδύλια που θα διατεθούν για επενδύσεις στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ θα είναι λιγότερα κατά το ποσό που θα μειωθεί η κρατική συμμετοχή η οποία δεν θα καταβληθεί.

Τις τελευταίες ημέρες, το θέμα των επενδύσεων επιχειρείται να «ανέβει» με κάθε τρόπο τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες: 

* Η αρχή έγινε από τη σύνοδο του Εurogroup πριν από μία εβδομάδα. Εκεί το ανακοινωθέν τόνιζε την πρόθεση της Ε.Ε. να πράξει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να προχωρήσουν έργα που επιδοτούνται από την Ε.Ε. με στόχο να τονωθούν η ανάπτυξη και η απασχόληση στην Ελλάδα. Στο συγκεκριμένο κείμενο ανακοινώθηκε και η βούληση των κρατών-μελών να συνεισφέρουν με «τεχνική βοήθεια» στην αξιοποίηση των πόρων. 

* Τη σκυτάλη πήρε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ. Μπαρόζο, ο οποίος την περασμένη Παρασκευή μιλώντας στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο σημείωσε την ανάγκη να βοηθήσει η Ε.Ε. την Ελλάδα σε αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. 

* Χθες ο πρωθυπουργός, αφού είχε επαναβεβαιώσει στη σύνοδο κορυφής την πρόθεση των Ευρωπαίων να παράσχουν τις σχετικές διευκολύνσεις, συγκάλεσε κυβερνητική σύσκεψη και ετοίμασε επιστολή στον Ζ. Μπαρόζο ζητώντας μείωση της εθνικής συμμετοχής στα προγράμματα του ΕΣΠΑ, τεχνική υποστήριξη αλλά και επαναπροσδιορισμό της κατανομής του ΕΣΠΑ.

Τις επόμενες ημέρες, ο αρμόδιος υπουργός Μ. Χρυσοχοΐδης μεταβαίνει στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με πληροφορίες, ακρογωνιαίος λίθος των διαπραγματεύσεων είναι η επιτάχυνση και η απορρόφηση των κονδυλίων εκείνων που αφορούν στα μεγάλα έργα υποδομών, κεφάλαια τα οποία υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 13 δισ. ευρώ. Θεωρούνται «ευκολότερα», καθώς απορροφώνται γρήγορα μεγάλα ποσά για έργα τα οποία είναι σε μεγάλο βαθμό «έτοιμα».

Αντίθετα, για δράσεις που σχετίζονται με επιδοτήσεις προς επιχειρήσεις απαιτείται περισσότερος χρόνος και υπάρχουν προβλήματα στην απορρόφηση, αφού η κρίση κάνει τους επιχειρηματίες διστακτικούς.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από το σύνολο των πόρων του ΕΣΠΑ, ύψους 26 δισ. ευρώ, μέχρι σήμερα έχει απορροφηθεί μόλις το 20%, ήτοι κάτι περισσότερο από 5 δισ. ευρώ. «Αδύναμος κρίκος» του σχεδίου, δηλαδή, είναι η ικανότητα της χώρας να απορροφήσει τα κονδύλια ακόμα και αν αυτά δοθούν με διαδικασίες-εξπρές. Ρόλο-κλειδί σε αυτήν την προσπάθεια θα κληθούν να παίξουν οι ξένοι «ειδικοί» που θα έρθουν για να προσφέρουν τεχνική βοήθεια.

Αν το σχέδιο προχωρήσει και η χώρα αποκτήσει το δικαίωμα να πληρώνει μόνο το 15% ως εθνική συμμετοχή στα έργα, τότε θα αποκτήσει άμεση πρόσβαση τουλάχιστον για ποσό 13 - 15 δισ. ευρώ, κατεβάζοντας την εθνική συμμετοχή λίγο πάνω από τα 2 δισ. ευρώ.

Το κράτος μπορεί να καλύψει τη συμμετοχή του από το δάνειο που έχει πάρει τον περασμένο Ιούνιο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 2 δισ. ευρώ, το οποίο μπορεί να ανέβει στα 5 δισ. ευρώ. Ανομολόγητος πόθος είναι επίσης να εξασφαλίσει επιπλέον πόρους της τάξης των 30 δισ. ευρώ αν προχωρήσει το σχέδιο για ευρωομόλογα που θα χρηματοδοτούν μεγάλα επενδυτικά έργα, θέμα το οποίο εξετάζεται.

Να σημειωθεί, τέλος, ότι ήδη, από τις 18 Νοεμβρίου του 2010, το Υπουργικό Συμβούλιο ενημερώθηκε ότι γίνεται προσπάθεια να επιταχυνθεί η απορρόφηση του ΕΣΠΑ με μείωση της εθνικής συμμετοχής και παράλληλη διασφάλιση της χρήσης των εξοικονομούμενων πόρων για την ανάπτυξη, τον ανασχεδιασμό προγραμμάτων και τη ριζική αναδιάρθρωση των αναποτελεσματικών διοικητικών δομών που κληρονομήσαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση. Αυτή η δέσμη προτάσεων παρουσιάστηκε στα αρμόδια όργανα της επιτροπής τους προηγούμενους μήνες.