Σε κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο τουλάχιστον στην ηλεκτροπαραγωγή προσανατολίζεται το οικονομικό επιτελείο, μετά τη διαπίστωση ότι οι επιπτώσεις του ήταν καταλυτικές στη διαμόρφωση τιμών χονδρικής και στην ουσία αυτό επιδότησε τις εισαγωγές ηλεκτρικού σε βάρος της εγχώριας παραγωγής.

Το θέμα είχε θίξει το euro2day στις 2 Σεπτεμβρίου, σε δημοσίευμα με τίτλο "Δώρο στους εισαγωγείς ηλεκτρικού ο ΕΦΚ στο φ. αέριο".

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του euro2day, το αναμενόμενο έσοδο από τον ειδικό φόρο θα επιδιωχθεί να καλυφθεί από τα τέλη που θα καταβάλουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων κ.ά.

Ενισχυτική στην επιχειρηματολογία των ηλεκτροπαραγωγών είναι και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε την Παρασκευή το μεσημέρι, βάλλει κατά της επιβολής του ειδικού φόρου στο φ.α., καθώς, όπως διαπιστώνει, εισάγει επιπλέον στρεβλώσεις στην ενεργειακή αγορά, ενώ πολύ σύντομα θα οδηγήσει σε αυξήσεις των τιμολογίων στο ηλεκτρικό.

Η τοποθέτηση της Αρχής επιβεβαιώνει τις επισημάνσεις που έκαναν οι φορείς της αγοράς (ΔΕΗ και ανεξάρτητοι παραγωγοί), κυρίως ως προς τις ακόλουθες παρενέργειες που προκάλεσε ο ΕΦΚ στο φ.α.: 

* Εισήγαγε διπλή φορολόγηση στην τιμή του ηλεκτρικού (ήδη η κάθε κιλοβατώρα επιβαρύνεται με ειδικό φόρο κατανάλωσης). 
* Διαμόρφωσε συνθήκες άνισης μεταχείρισης μεταξύ των χρησιμοποιούμενων καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή σε βάρος του φυσικού αερίου. 
* Επιδότησε τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας. 
* Επιβάρυνε περισσότερο την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής μέσω της αύξησης του ενεργειακού κόστους. 
* Είναι άμεσος ο κίνδυνος οι επιπτώσεις του φόρου να έχουν πολύ μεγαλύτερο τελικό κόστος στην οικονομία από το όποιο οικονομικό όφελος προκύψει για τα δημόσια έσοδα.

Με τα δεδομένα αυτά, η ΡΑΕ συνιστά στο υπουργείο Οικονομικών να εξετάσει "εναλλακτικά φορολογικά μέτρα, στη βάση ενός δικαιότερου και περισσότερο αποτελεσματικού κατανεμητικού μηχανισμού, που θα ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας, στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και κυρίως στον τελικό καταναλωτή".

Προς κατάργηση;

Σύμφωνα με πληροφορίες του euro2day, μετά τις αντιδράσεις των ηλεκτροπαραγωγών αλλά και των μεγάλων καταναλωτών φυσικού αερίου (κυρίως χαλυβουργίες και τσιμέντα), τα προϊόντα των οποίων γίνονται μη ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές, στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης υπήρξαν σκέψεις για μικρή αύξηση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό, που θα αντιστάθμιζε τον ΕΦΚ στο φ.α.

Ωστόσο, και αυτή η σκέψη εγκαταλείπεται και προτεινόμενη για την ώρα λύση είναι η πλήρης κατάργηση του ΕΦΚ στο φ.α. και η υποκατάσταση του αναμενόμενου εσόδου από μέρος των τελών που θα αρχίσουν να καταβάλλονται για αυθαίρετα κ.λπ.

Με βάση τους αρχικούς υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, ο ΕΦΚ στο φ.α. αναμενόταν να επιφέρει έσοδα περίπου 200 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Από αυτά τα 130 εκατ. θα προέρχονταν από την ηλεκτροπαραγωγή και τα υπόλοιπα από τους άλλους χρήστες φυσικού αερίου.

Η ΡΑΕ

Το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης της ΡΑΕ για τον ΕΦΚ στο Φ.Α.

"Αναφορικά με την επιβολή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο Φυσικό Αέριο που χρησιμοποιείται για ηλεκτροπαραγωγή, η ΡΑΕ επισημαίνει τα ακόλουθα:

Η επιβολή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή επιφέρει σημαντική αύξηση του κόστους στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία εν τέλει ενδέχεται να προκαλέσει επιβάρυνση στον τελικό καταναλωτή.

Στην περίπτωση, μάλιστα, που ο φόρος αυτός επιβάλλεται επιλεκτικά, σε ορισμένα μόνο από τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στην ηλεκτροπαραγωγή, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση στο Φυσικό Αέριο (Φ.Α.), τότε η επίπτωση του φόρου αυτού στον τελικό καταναλωτή και οι στρεβλώσεις που επιφέρει στην ηλεκτρική αγορά κινδυνεύουν να είναι πολύ μεγαλύτερες από το οικονομικό όφελος που μπορεί να προκύψει για την Πολιτεία από την είσπραξη του φόρου αυτού.

Ειδικότερα, η ΡΑΕ αναφέρει τα εξής:

1. Οι καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας ήδη επιβαρύνονται με άμεσο ΕΦΚ, που επιβάλλεται στον τελικό λογαριασμό κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.

2. Η επιβολή ΕΦΚ στα καύσιμα για ηλεκτροπαραγωγή αυξάνει άμεσα το κόστος παραγωγής. Το κόστος αυτό θα επιβαρύνει, αργά ή γρήγορα, τους τελικούς καταναλωτές, μέσω ανάλογης αναπροσαρμογής των τιμολογίων λιανικής, τόσο της ΔΕΗ (ορισμένα από τα τιμολόγια της οποίας αναπροσαρμόζονται με απόφαση του υπουργού ΠΕΚΑ) όσο και των εναλλακτικών προμηθευτών.
 
Η συσχέτιση της τιμής λιανικής με το υποκείμενο κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη λειτουργία υγιούς ανταγωνισμού, για την επίτευξη βέλτιστων τιμών για τον τελικό καταναλωτή, καθώς και για τη βιωσιμότητα όλων των φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών, που δραστηριοποιούνται στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

3. Η επιβολή ΕΦΚ σε ένα καύσιμο μόνο αλλοιώνει ασύμμετρα το μεταβλητό κόστος παραγωγής των διαφόρων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και στρεβλώνει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Οδηγεί σε μεταβολή του μίγματος καυσίμου που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή κατά τρόπο που μειώνει συνολικά την οικονομική αποτελεσματικότητα του κλάδου. Κι αυτό γιατί η μεταβολή του μίγματος καυσίμου δεν οφείλεται σε αύξηση των πραγματικών λειτουργικών συνιστωσών του κόστους παραγωγής, αλλά στην ασύμμετρη φορολόγηση των καυσίμων ηλεκτροπαραγωγής.

Η επιβολή ΕΦΚ στο Φ.Α. μειώνει την ανταγωνιστικότητα των σταθμών Φ.Α. έναντι άλλων καυσίμων (π.χ. λιγνίτη) και ταυτόχρονα μειώνει την ανταγωνιστικότητα των Ελλήνων ηλεκτροπαραγωγών έναντι των εισαγωγέων. Αυτό οδηγεί στην αύξηση των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και στην έμμεση επιδότηση των ξένων ηλεκτροπαραγωγών και εμπόρων από τους Έλληνες καταναλωτές.

Έμμεσα, και στον βαθμό που ο ΕΦΚ στο Φ.Α. θα μεταφερθεί ως αυξήσεις τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στους βιομηχανικούς, εμπορικούς και οικιακούς καταναλωτές, θα προκαλέσει μείωση της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας βιομηχανίας και της εθνικής οικονομίας γενικότερα, καθώς και σημαντική επιβάρυνση των νοικοκυριών.

4. Επιπρόσθετα, η επιβολή ΕΦΚ μόνο σε ένα από τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγωγή επιφέρει δυσανάλογη αύξηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας, σε σχέση με το οικονομικό όφελος από την είσπραξη του φόρου. Συγκεκριμένα, η επιβολή ΕΦΚ στο φυσικό αέριο (1,5 ευρώ/GJ) αυξάνει άμεσα το κόστος παραγωγής από μονάδα Φ.Α. και συνεπώς ο παραγωγός οφείλει να προσφέρει την παραγόμενη ενέργειά του σε αυξημένη τιμή στη χονδρεμπορική αγορά, αφού, σύμφωνα με τον ισχύοντα κώδικα της αγοράς, δεν επιτρέπεται να υποβάλει προσφορές σε τιμές χαμηλότερες του μεταβλητού κόστους.

Η τιμή της αγοράς για κάθε ώρα καθορίζεται από την ακριβότερη (οριακή) μονάδα που προγραμματίζεται να λειτουργήσει ώστε να καλυφθεί η ζήτηση την ώρα αυτή. Την τιμή αυτή (οριακή τιμή συστήματος) την πληρώνουν οι προμηθευτές για όλη την ενέργεια που αγοράζουν ώστε να καλύψουν τις ανάγκες των πελατών τους και την εισπράττουν όλοι οι παραγωγοί που λειτουργούν, ανεξαρτήτως της προσφοράς που υπέβαλε ο καθένας, η οποία προφανώς είναι χαμηλότερη της προσφοράς της οριακής μονάδας.

Συνεπώς, τις ώρες που οι μονάδες Φ.Α. καθορίζουν την τιμή της αγοράς (εκτιμάται γύρω στο 40% των ωρών) η οριακή τιμή ενσωματώνει και τον ΕΦΚ που επιβλήθηκε στο φυσικό αέριο.

Με τον τρόπο αυτόν, οι μονάδες Φ.Α. καλύπτουν το επιπλέον κόστος που έχουν υποστεί, αλλά ταυτόχρονα οι φθηνότερες μονάδες και οι εισαγωγές, που έχουν προσφέρει ενέργεια σε χαμηλότερη τιμή, εισπράττουν από τους προμηθευτές επιπλέον ποσό (ουσιαστικά, τη διαφορά μεταξύ της τιμής μονάδας Φ.Α. πριν και μετά την επιβολή ΕΦΚ), το οποίο μεταφράζεται σε μεγαλύτερο κέρδος γι' αυτούς.

Με τον τρόπο αυτόν, ο τελικός καταναλωτής, μέσω των τιμολογίων προμήθειας, που δυνητικά θα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να ανακτάται το κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς, θα πληρώσει μεν το άμεσο κόστος του ΕΦΚ των μονάδων παραγωγής με Φ.Α., χωρίς οι μονάδες αυτές να αυξάνουν το περιθώριό τους, αλλά επιπλέον θα καταλήξει να πληρώνει πρόσθετα ποσά και στους λοιπούς παραγωγούς - εισαγωγείς, λόγω της επίδρασης του ΕΦΚ στην οριακή τιμή του συστήματος.

Συνεπώς, η ΡΑΕ θεωρεί ότι η επιβολή ΕΦΚ μόνο στο Φ.Α. για ηλεκτροπαραγωγή εισάγει στρεβλώσεις στο σύνολο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και θα επιφέρει στον τελικό καταναλωτή δυσμενείς επιπτώσεις πολλαπλάσιες συγκριτικά με το εφαρμοζόμενο μέτρο, δηλ. το κόστος στον τελικό καταναλωτή είναι σημαντικά μεγαλύτερο από τα έσοδα που αναμένονται από την επιβολή του φόρου.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ως άνω, και με σκοπό την ελαχιστοποίηση των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων που θα έχει η επιβολή ΕΦΚ στο Φ.Α. για ηλεκτροπαραγωγή, η ΡΑΕ θεωρεί αναγκαίο να εξεταστούν από την Πολιτεία εναλλακτικά φορολογικά μέτρα, στη βάση ενός δικαιότερου και περισσότερο αποτελεσματικού κατανεμητικού μηχανισμού, που θα ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στον κλάδο της ηλεκτρικής ενέργειας, στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και κυρίως στον τελικό καταναλωτή".