Παρά τη διαπίστωση πως πολλά ακόμη θα πρέπει να γίνουν και πως ο κίνδυνος για την Ελλάδα κάθε άλλο παρά έχει εκλείψει, ολοένα και περισσότερο διαμορφώνεται θετική ψυχολογία για την επόμενη μέρα της πραγματικής οικονομίας.

Μάλιστα αυτό αποτυπώνεται και στις τιμές των μετοχών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας και ιδιαίτερα σε εκείνες (π.χ. τράπεζες) που είχαν πιεστεί ιδιαίτερα την τελευταία τριετία.

Συγκεκριμένα, αν και όλοι πιστεύουν πως οι υπάρχουσες εκκρεμότητες είναι αρκετές και πως ο κίνδυνος «ατυχήματος» δεν έχει εξαλειφθεί (βλ. πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, διεθνή αστάθεια, ανάγκη για γρήγορες και αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις κ.λπ.), αρχίζει να αυξάνει τις πιθανότητες έλευσής του το θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία, που προβλέπει:

α) Περιορισμένη ύφεση (έως 3%) το 2012 και σταθεροποίηση από το τελευταίο τέταρτο της φετινής χρονιάς.
β) Επιτυχή επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέχρι το προσεχές καλοκαίρι.
γ) Διάσωση πολλών εταιρειών μέσα από εξαγορές και τραπεζικές διευθετήσεις.
δ) Προώθηση των μεταρρυθμίσεων και θετικό πρωτογενές πλεόνασμα σε δημοσιονομικό επίπεδο.

Ο δεκάλογος του θετικού σεναρίου

Αναλυτικότερα, όσοι πιστεύουν στο θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία και για το Χρηματιστήριο της Αθήνας, κάπως έτσι σκιαγραφούν το μέλλον για τους επόμενους μήνες του 2012.

PSI Plus: Μετά τις πιέσεις του ΔΝΤ και κάτω από τον φόβο μετάδοσης της κρίσης, αναμένεται να προκύψει PSI+ που, έστω κάτω από παραδοχές και προϋποθέσεις:
• Είτε θα καθιστά εφικτό το σενάριο του βιώσιμου ελληνικού χρέους.
• Είτε τουλάχιστον θα αναβάλει τον κίνδυνο για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γερμανία: Η Γερμανία θα δει το 2012 τα πρώτα σημάδια της ύφεσης και θα πειστεί να εγκαταλείψει τις ιδεοληψίες της και να υιοθετήσει περισσότερο χαλαρή πολιτική προς όφελος του ευρωπαϊκού νότου. Σύμφωνα μάλιστα με κάποιες απόψεις, οι σχετικές αποφάσεις έχουν ήδη ληφθεί, αλλά απλώς θα δημοσιοποιούνται σε… δόσεις, ώστε να αποφευχθεί το πολιτικό κόστος της Άν. Μέρκελ.

Εξαγορές από το εξωτερικό: Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη λάβει θέσεις αρκετά funds του εξωτερικού έτοιμα προς εξαγορές. Πρόκειται για επενδυτικά κεφάλαια που τοποθετούνται όταν εκτιμούν πως μια οικονομία βρίσκεται κοντά στον πάτο του βαρελιού, με στόχο να διασώσουν τις εταιρείες που θα αγοράσουν και μέσα στα επόμενα τρία χρόνια να βγουν πωλητές κλειδώνοντας κέρδη. Άλλωστε, ανάλογες καταστάσεις υπήρξαν και σε άλλα κράτη που γνώρισαν κατά το παρελθόν μεγάλες οικονομικές κρίσεις.

Καταθέσεις: Η σταθεροποίηση της κατάστασης στο μέτωπο της χρηματοδότησης του δημοσίου θα οδηγήσει κάποια από τα κεφάλαια που είχαν «πετάξει στο εξωτερικό» εκ νέου στα γκισέ των ελληνικών τραπεζών, καθώς τα προσφερόμενα επιτόκια θα είναι υψηλότερα και ο κίνδυνος σαφώς περιορισμένος.

Προβληματικές επιχειρήσεις: Σε περίπτωση όπου προκύψει ορατότητα στο οικονομικό περιβάλλον, τότε όλοι οι παίκτες θα ανοίξουν τα χαρτιά τους. Οι επιχειρηματίες θα δείξουν με πόσα κεφάλαια προτίθενται να ενισχύσουν κεφαλαιακά τις εταιρείες τους και οι τράπεζες μέχρι ποιου ποσοστού θα «κουρέψουν» τα δάνειά τους.

Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών: Όλοι φαίνεται να έχουν συμφέρον να ανεβούν οι τιμές των τραπεζικών μετοχών στο ταμπλό του Χ.Α., μετά και την απόφαση της τρόικας η ενδεχόμενη ανακεφαλαιοποίηση από το EFSF να γίνει είτε με προνομιούχες είτε με κοινές μετοχές άνευ ψήφου: οι βασικοί μέτοχοι των τραπεζών, για να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η διάχυση του ποσοστού τους (dilution), και το ελληνικό δημόσιο για να βελτιωθεί το κλίμα και να μπορέσουν οι τράπεζες να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ιδιώτες επενδυτές, άρα η συμμετοχή του να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη.

Ρευστότητα επιχειρήσεων: Ο συνδυασμός εξαγορών, αποπληρωμής των οφειλών του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, «κουρεμάτων» και ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών θα συμβάλει σε κάποιον βαθμό και στην ανετότερη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από το καλοκαίρι και μετά. Σε περίπτωση ομαλοποίησης της μακροοικονομικής κατάστασης, θα είναι ευκολότερος ο δανεισμός ελληνικών επιχειρήσεων από το εξωτερικό, ή οι πωλήσεις εγχώριων δανειακών χαρτοφυλακίων από τις ελληνικές τράπεζες σε ομίλους του εξωτερικού.

Ιδιωτικοποιήσεις: Η άμεση εκκίνηση των ιδιωτικοποιήσεων (πρώτοι μήνες του 2012, όπως πρότεινε η τρόικα) θα επιδράσει καταλυτικά σε όλα τα μέτωπα: στην προσέλκυση κεφαλαίων από το εξωτερικό, στην τόνωση της κρατικής ρευστότητας, στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, στις αποτιμήσεις των τραπεζών, στις τιμές των μετοχών γενικότερα κ.λπ.

Κατανάλωση: Από το 2009 μέχρι σήμερα, σταθερή είναι η άποψη παραγόντων της αγοράς πως η πτώση της κατανάλωσης είναι αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν που θα δικαιολογούσαν η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος και ο περιορισμός της πιστωτικής επέκτασης.

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, το γεγονός πως μια πτώση του ΑΕΠ κατά περίπου 15% συνοδεύτηκε σε πολλούς κλάδους από διπλάσια ή ακόμη και τετραπλάσια υποχώρηση της ζήτησης είναι αιτία της πολύ κακής ψυχολογίας και του φόβου για την επόμενη μέρα ακόμη και των ατόμων με υψηλά εισοδήματα.

Κανείς βέβαια δεν πιστεύει πως αρκεί η αποκατάσταση του κλίματος της γενικότερης αβεβαιότητας για να σταματήσει η ύφεση, ωστόσο είναι δυνατόν να την επιβραδύνει και να δημιουργήσει προϋποθέσεις σταθεροποίησης από το τελευταίο τρίμηνο του 2012 και μετά, ιδίως αν αρχίσουν να απορροφώνται με ταχύτερους ρυθμούς τα κονδύλια του ΕΣΠΑ.

Εξαγωγές - ανταγωνιστικότητα: Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας ελπίζεται πως θα οδηγήσει σε νέα τόνωση των εξαγωγών, ιδίως αν η ύφεση στην ευρωζώνη δεν είναι τόσο μεγάλη όσο αρχικά αναμενόταν, κάτι που άρχισαν να προβλέπουν κάποιοι αναλυτές (π.χ. SAXO Bank).

Ενδεικτικό είναι το απόσπασμα του πρόσθετου οικονομικού δελτίου της Alpha Bank: «Η ανταγωνιστικότητα των κλάδων της ελληνικής οικονομίας που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα αυξάνεται ταχέως κατά τα τελευταία τρία έτη, με την πραγματική εσωτερική υποτίμηση να υπερβαίνει το 15% στην περίοδο 2010-2012».

Και οι αναλυτές της τράπεζας συνεχίζουν: «Αυτές οι ικανοποιητικές εξελίξεις στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας μπορεί να συνδυαστούν το 2012 με τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος μετά την υλοποίηση του PSI Plus και με την επιτάχυνση της υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2007-2013 με την αποτελεσματική απορρόφηση των αντιστοιχούντων κοινοτικών επιχορηγήσεων ύψους άνω των 15 δισ. ευρώ το 2012-2014».