Το μη χείρον βέλτιστον για το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων, το οποίο, όπως αποδεικνύεται και από τα νούμερα, έχει πέσει στα «μαλακά», επικουρούμενο κυρίως από την επιστροφή των καταναλωτών στο σπίτι.

Σίγουρα η περίοδος των παχιών αγελάδων έχει περάσει, προσώρας τουλάχιστον, και γι' αυτό το κομμάτι της αγοράς. Ωστόσο, η πορεία του κλάδου στο κακό για το σύνολο της αγοράς 2011 αλλά και στον πρώτο μήνα του 2012 δεν είναι και προς θανάτου.

Αντιθέτως, η πτώση κατά 2,2% στην αξία των πωλήσεων (εξαιρείται ο Σκλαβενίτης από τη μέτρηση της Nielsen) μάλλον αμελητέα μπορεί να χαρακτηριστεί. Αυτή η ποσοστιαία μείωση υποχωρεί στο 1,34% αν συμπεριληφθούν και τα μεγέθη της Σκλαβενίτης, τα οποία εκτιμάται ότι πέρυσι κινήθηκαν στο 1,260 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 6% σε σχέση με το 2010.

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της Nielsen, που παρουσιάζει σήμερα το Euro2day, οι πωλήσεις στα καταστήματα τροφίμων άνω των 100 τ.μ. (εξαιρουμένου του Σκλαβενίτη) στο σύνολο της Ελλάδας (ηπειρωτική, Πελοπόννησος, Κρήτη και νησιά Ιονίου και Αιγαίου) πέρυσι διαμορφώθηκαν στα 9,498 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 2,2% σε σχέση με το 2010, οπότε είχαν αγγίξει τα 9,704 δισ. ευρώ.

Αν συμπεριληφθούν και τα μεγέθη της Σκλαβενίτης, τα οποία εκτιμώνται στο 1,26 δισ. ευρώ, τότε ο τζίρος της συγκεκριμένης αγοράς αγγίζει τα 10,749 δισ. ευρώ, οριακά μειωμένος κατά 1,36% σε σχέση με το 2010, όπου άγγιξε τα 10,895 δισ. ευρώ μαζί με τα μεγέθη της Σκλαβενίτης.

Αναλυτικότερα, και σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Nielsen (εξαιρουμένου του Σκλαβενίτη), με θετικό αν και οριακό πρόσημο έκλεισε πέρυσι η κατηγορία των τροφίμων, καταγράφοντας αύξηση 0,9%, με αποτέλεσμα η αξία των πωλήσεων να διαμορφωθεί στα 3,522 δισ. ευρώ έναντι 3,490 δισ. ευρώ που ήταν το 2010.

Εν αντιθέσει με την κατηγορία των τροφίμων, όλες οι υπόλοιπες, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, κατέγραψαν μείωση, η οποία πάντως δεν ξεπέρασε το 5,2%.

Συγκεκριμένα, οι πωλήσεις συνολικά στα ταχυκίνητα καταναλωτικά προϊόντα -περιλαμβάνονται τα τρόφιμα, τα ποτά, τα προϊόντα φροντίδας σπιτιού και προσωπικής περιποίησης και υγιεινής- είχαν πτώση 1,4%, με αποτέλεσμα ο τζίρος να διαμορφωθεί στα 6,548 δισ. ευρώ από 6,642 δισ. ευρώ το 2010.

Ειδικότερα, στα ποτά η πτώση άγγιξε το 3,6% και ο τζίρος ανήλθε στα 1,064 δισ. ευρώ. Στο 5,2% ήταν η μείωση στις πωλήσεις των προϊόντων φροντίδας σπιτιού, που διαμορφώθηκαν στα 957 εκατ. ευρώ, και 4,8% ήταν η μείωση του τζίρου των προϊόντων προσωπικής περιποίησης και υγιεινής, ο οποίος εν τέλει διαμορφώθηκε σε 737 εκατ. ευρώ.

Πτωτικά κινήθηκαν και οι υπόλοιπες βασικές κατηγορίες που μετρά η Nielsen, ήτοι στα φρέσκα και χύμα προϊόντα, οι πωλήσεις των οποίων μειώθηκαν 3,6% και διαμορφώθηκαν στα 2,176 δισ. ευρώ, αλλά και των προϊόντων μπαζάρ, όπου η αξία των πωλήσεων άγγιξε τα 765 εκατ. ευρώ καταγράφοντας ποσοστιαία μείωση 4,8%.

Σε ό,τι αφορά τη φετινή χρονιά, το ποδαρικό του Ιανουαρίου δεν ήταν σίγουρα το καλύτερο αφού η πτώση 5% που κατεγράφη είναι πολλαπλάσια από τη μείωση του συνόλου της περσινής χρονιάς. Εντούτοις, η υποχώρηση αυτή, η οποία συντελέστηκε σε μια περίοδο έντονων πολιτικών διεργασιών και γενικότερης ανασφάλειας, θεωρείται αναστρέψιμη, αν φυσικά το κλίμα βοηθήσει.

Στο 15,16% το μερίδιο των PL

Μεγάλα κερδισμένα της περσινής χρονιάς, όπως είναι άλλωστε αναμενόμενο, ήταν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (PL), η ανοδική πορεία των οποίων περιόρισε κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα τις απώλειες στο σύνολο της αγοράς.

Φυσικά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποια θα ήταν η εικόνα της αγοράς ούτε και η συμπεριφορά των καταναλωτών, λιανεμπορίου και βιομηχανίας, αν δεν υπήρχαν PL. Σήμερα, πάντως, που υπάρχουν είναι μια εναλλακτική λύση για σημαντικό αριθμό καταναλωτών αλλά και λιανεμπόρων. Αποτέλεσμα η αύξηση κατά 4,6% στις πωλήσεις σε αξία και η ενίσχυση κατά 1 ποσοστιαία μονάδα του μεριδίου τους.

Συγκεκριμένα, και σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Nielsen, η αξία των πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ενισχύθηκε πέρυσι κατά 4,6%, με αποτέλεσμα αυτές να ανέλθουν στο 1,439 δισ. ευρώ, όταν στη χρήση του 2010 είχαν διαμορφωθεί στο 1,376 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, το μερίδιό τους πέρυσι άγγιξε το 15,16%, όταν στη χρήση του 2010 ήταν 14,17%.

Διόλου παράξενο αν αναλογιστεί κανείς ότι 7 στους 10 καταναλωτές (ποσοστό 68%) στρέφονται σε φθηνότερα προϊόντα για να καταφέρουν να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες και ότι συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων (ποσοστό 93%) δηλώνει πως αναγκάστηκε να αλλάξει τις αγοραστικές της συνήθειες εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης.

Κερδισμένοι και χαμένοι

Μπορεί η πτώση στο σύνολο της αγοράς να είναι «διαχειρίσιμη», εντούτοις η κρίση δεν έχει επηρεάσει όλους το ίδιο. Όπως και στη ζωή, έτσι και στο επιχειρείν υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι.

Με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία, στους κερδισμένους συγκαταλέγονται οι αλυσίδες Σκλαβενίτης (+6% στον τζίρο), η ΑΒ Βασιλόπουλος (όπως διαφαίνεται από τις ανακοινώσεις της και τις αντίστοιχες της μητρικής Delhaize) και η Lidl όπως εκτιμά η αγορά, λόγω της στροφής των καταναλωτών στα PL.

Στον αντίποδα βρίσκεται η Carrefour, η οποία σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της μητρικής πέρυσι στην Ελλάδα εμφάνισε πτώση άνω του 8% στον τζίρο της. Υπήρχαν και κάποιες κατηγορίες πάντως όπου η αλυσίδα εμφάνισε ανάπτυξη. Συγκεκριμένα, καταγράφηκε αύξηση των πελατών 2,7% και αύξηση 2,5% στην κατηγορία τρόφιμα στο τέταρτο τρίμηνο του 2011 συγκριτικά με το τέταρτο τρίμηνο του 2010.