Πωλήσεις αζέρικου αερίου στην Ελλάδα πριν από την έναρξη λειτουργίας του Νότιου Διαδρόμου, αλλά και τίμημα της Socar για απόκτηση του ΔΕΣΦΑ, στα επίπεδα που ορίζει η αγορά, προαναγγέλλει η Gulmira Rzayeva, ερευνήτρια του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών, το οποίο εκφράζει τις απόψεις του προέδρου της χώρας Ιλχάμ Αλίγιεφ.

Σε συνέντευξή της σε εξειδικευμένη ιστοσελίδα της Ε.Ε., η κ. Rzayeva, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, τονίζει ότι η κρατική εταιρεία Socar θα μπορούσε να ξεκινήσει εξαγωγές σε βαλκανικές χώρες πριν από το 2018, οπότε προγραμματίζεται να λειτουργήσει ο αγωγός του Νότιου Διαδρόμου, είτε ο ΤΑΡ, είτε ο Nabucco.
 
Μάλιστα, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι εφόσον υπάρξουν διαθέσιμες ποσότητες η Ελλάδα θα μπορούσε να προμηθευτεί αμέσως ποσότητες αζέρικου αερίου, μέσω της διασύνδεσης του δικτύου της με το τουρκικό στον Έβρο.

Η ίδια σημειώνει ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Βουλγαρία και η Σερβία έχουν υπογράψει σχετικά μνημόνια (MοU) με τη χώρα της για ποσότητες 1 δισ. κυβικών τον χρόνο. Ωστόσο, όπως είναι γνωστό, μόνο η Ελλάδα έχει διασύνδεση με την Τουρκία για προμήθεια, ενώ η συγκεκριμένη διασύνδεση έχει διαθέσιμη χωρητικότητα.

Σε άλλη ερώτηση για το κατά πόσον στην πολιτική συνεργασιών του Αζερμπαϊτζάν με τις βαλκανικές χώρες (Βουλγαρία, Ρουμανία, Ελλάδα) η Socar θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μακροπρόθεσμος προμηθευτής και αν υπάρχουν σχέδια συνεργασίας, η κ. Rzayeva απαντά ότι βεβαίως και η χώρα της ενδιαφέρεται για μακροχρόνια συνεργασία με όλες αυτές τις χώρες, ιδιαίτερα σε πολιτικό-στρατηγικό επίπεδο.

Ωστόσο, παρατηρεί, μεταφέροντας όπως λέει προσωπικές απόψεις, ότι δεν υπάρχει λόγος η Socar να είναι παρούσα (συμμετέχει) σε εταιρείες με δεσπόζουσα θέση, εκτός και αν το επιτρέπουν τα οικονομικά δεδομένα.

Με την τελευταία επισήμανσή της, η κ. Rzayeva επιβεβαιώνει τις πληροφορίες για το επίπεδο του τιμήματος που σχεδιάζει να προσφέρει η Socar για τον ΔΕΣΦΑ, στο πλαίσιο του διαγωνισμού του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο θα βρίσκεται στα όρια της πραγματικής αξίας της εταιρείας, χωρίς να υπολογίζει το γεωστρατηγικό premium που ενδεχομένως αυτή έχει.


ΤΑΡ ή Nabucco;

Ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι η κ. Rzayeva και ως προς την επιλογή του αγωγού που θα μεταφέρει το αζέρικο αέριο του Σαχ Ντενίζ στην Ε.Ε., έργο που διεκδικούν ο αγωγός Trans Adriatic Pipeline με διέλευση και από την Ελλάδα και ο Nabucco, που διασχίζει τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία με κατάληξη στην Αυστρία.

Σύμφωνα με αυτά που αναφέρει η ίδια, βασικό κριτήριο επιλογής του αγωγού θα είναι η τιμή την οποία είναι πρόθυμοι να προσφέρουν υποψήφιοι αγοραστές αερίου στην έξοδο των δύο αγωγών.

Μάλιστα οι δύο εταιρείες μέχρι το τέλος Απριλίου θα πρέπει να παρουσιάσουν στην κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ (επικεφαλής η ΒΡ, αλλά με πρωτεύοντα ρόλο για την επιλογή η αζέρικη Socar) υπογεγραμμένες συμφωνίες με ενδιαφερόμενους αγοραστές για τους όρους και τις προϋποθέσεις αγοράς και πληρωμής (Gas Sales-Purchase Agreement), από τις οποίες θα προκύπτει και η τελική τιμή του αζέρικου αερίου, είτε στην Ιταλία είτε σε ενδιάμεσες χώρες, όπου καταλήγει ο TAP, είτε στην Αυστρία και σε ενδιάμεσες χώρες για τον Nabucco.

Η τιμή, όπως είναι φυσικό, αποτελεί συνάρτηση των τελών μεταφοράς και των τελών μεταφοράς του κόστους κατασκευής και λειτουργίας του κάθε αγωγού.

Έτσι η κ. Rzayeva αφενός παραδέχεται ότι ο ΤΑΡ είναι φθηνότερος κατά 500 εκατομμύρια δολάρια έναντι του Nabucco και ευθέως καλεί την εταιρεία του τελευταίου να τροποποιήσει τον σχεδιασμό και αντί για πρόβλεψη αγωγού διαμέτρου 48 ιντσών να προτείνει αγωγό 42 ιντσών.

Η παραπάνω τοποθέτηση είναι μία ακόμη ένδειξη για τη μέχρι τώρα διακριτική υποστήριξη που πρόσφερε το Αζερμπαϊτζάν στον Nabucco, απόρροια κυρίως της ισχυρής πολιτικής στήριξης που έχει το σχέδιο από τις κυβερνήσεις των κρατών τα οποία διασχίζει, αλλά και τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, όπως αναφέρουν πηγές που εμπλέκονται στο θέμα, ο φάκελος του Nabucco που κατατέθηκε στις 28 Μαρτίου προβλέπει σχεδιασμό βασισμένο σε αγωγό 48 ιντσών, ενώ η αλλαγή των παραμέτρων του δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Σε κάθε περίπτωση, η παρέμβαση της κ. Rzayeva τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή εκλαμβάνεται ως προτροπή προς την εταιρεία του Nabucco να μειώσει το κόστος κατασκευής του, ώστε να διευκολύνει την επιλογή του από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ.

Τέλος, να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με τον Nabucco, που από την αρχή είχε την ισχυρή στήριξη της Ε.Ε., των ΗΠΑ και των κυβερνήσεων της Τουρκίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας και της Αυστρίας, υπέρ του ΤΑΡ μόλις τελευταία κινητοποιήθηκαν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Ιταλίας.

Το περίεργο είναι ότι συνέχισαν να στηρίζουν τον ελληνοϊταλικό αγωγό ακόμη και έξι μήνες μετά την απόρριψή του από την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ. Και όταν εν τέλει αποφάσισαν τη στήριξη του ΤΑΡ, έγιναν επισκέψεις των πρωθυπουργών της Ιταλίας και της Αλβανίας στο Μπακού. Όχι όμως και της Ελλάδας τη στιγμή που είναι αποδεκτό ότι παρόμοια έργα απαιτούν πολιτικό-διπλωματικό lobbying στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο.