Γιατί είναι πρόωρο να λέμε τον κορωνοϊό «ενδημικό»

Στις 11 Μαρτίου του 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε την Covid-19 πανδημία, αναφερόμενος σε μια νέα ασθένεια που εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, επηρεάζοντας μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Ο όρος πανδημία προέρχεται από την ελληνική λέξη «pan» που σημαίνει «όλα» και «demos» που σημαίνει «άνθρωποι».

Aπό την άλλη, ενδημική νόσος -με το πρόθεμα en, που σημαίνει «μέσα ή εντός»- είναι η συνεχής παρουσία μιας ασθένειας σε μια περιοχή, καθιστώντας την εξάπλωσή της πιο προβλέψιμη.

Πολλοί ειδικοί αναμένουν ότι η Covid-19 δεν θα εξαλειφθεί και η ασθένεια θα γίνει ενδημική παραμένοντας μαζί μας, σε πιο ήπια όμως μορφή. Ηδη πολλές χώρες -ιδιαίτερα στην Ευρώπη- έχουν αρχίσει να αίρουν τους περιορισμούς που είχαν επιβάλει ως μέτρα ανακοπής της πανδημίας.

Πρόσφατα ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ κάλεσε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους να αντιμετωπίσουν τον κορωνοϊό ως ενδημική ασθένεια, λόγω της πτώσης των ποσοστών θνησιμότητας.

Όμως, η ταξινόμησή της ως ενδημικής ασθένειας θα μπορούσε να σημαίνει ότι θα διατεθούν λιγότεροι πόροι για την καταπολέμηση της νόσου και ότι οι άνθρωποι θα υπόκεινται σε λιγότερα τεστ καθώς πιθανότατα δεν θα θεωρείται πλέον σοβαρή έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία.

Ωστόσο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δήλωσε ότι είναι πολύ νωρίς για να αντιμετωπιστεί ο κορωνοϊός ως ενδημικός καθώς τα κρούσματα σε αρκετά μέρη του κόσμου παραμένουν υψηλά.

Ενδημικές ασθένειες

Οι ενδημικές ασθένειες είναι παντού γύρω μας, από το κοινό κρυολόγημα έως πιο σοβαρές ασθένειες όπως ο HIV, η ελονοσία και η φυματίωση. Οι επιδημιολόγοι, οι επιστήμονες που μελετούν την εξάπλωση των ασθενειών, θεωρούν μια ασθένεια ενδημική όταν τα επίπεδά της είναι προβλέψιμα. Οι ενδημικές ασθένειες είναι συνεχώς παρούσες σε έναν πληθυσμό σε μια συγκεκριμένη περιοχή.

Ωστόσο, για να γίνει ενδημική η Covid-19, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη αρκετοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο η ασθένεια συνεχίζει να εξελίσσεται καθώς και του τύπου της ανοσίας που αποκτούν οι άνθρωποι μέσω της μόλυνσης και των εμβολίων.

Η κυρίαρχη παραλλαγή Όμικρον

Όπως όλοι οι ιοί, ο κορωνοϊός SARS-COV-2 μεταλλάσσεται από τότε που εμφανίστηκε στα τέλη του 2019. Οι μεταλλάξεις -αλλαγές στον γενετικό κώδικα- στην πρωτεΐνη ακίδας ενός ιού μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά του να μολύνει κύτταρα.

Η Όμικρον, μια πιο μεταδοτική παραλλαγή που εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2021, έχει πλέον ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 165 χώρες και περιοχές παγκοσμίως. Έχει ωθήσει τα κρούσματα σε υψηλά ρεκόρ σε όλο τον κόσμο, με τουλάχιστον 100 χώρες να καταγράφουν τα υψηλότερα ημερήσια επιβεβαιωμένα κρούσματα όλων των εποχών από την αρχή του 2022. Υπάρχει επίσης ένας άγνωστος αριθμός ατόμων που μπορεί να έχουν μολυνθεί με την Όμικρον αλλά χωρίς συμπτώματα.

Διαφορετικά επίπεδα ανοσίας παγκοσμίως

Ο ΠΟΥ προβλέπει ότι περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους στην Ευρώπη θα μπορούσαν να κολλήσουν Όμικρον μέχρι τον Μάρτιο, γεγονός που, σε συνδυασμό με τα υψηλά ποσοστά εμβολίων, θα οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα ανοσίας.

Η ανοσία της αγέλης εμφανίζεται όταν ένα μεγάλο ποσοστό μιας κοινότητας αποκτά ανοσία σε μια ασθένεια μέσω μόλυνσης ή εμβολίων, εμποδίζοντας την εξάπλωση της νόσου.

Καθώς όμως οι παραλλαγές γίνονται πιο μολυσματικές, το όριο ανοσίας της αγέλης αυξάνεται. Έτσι από περίπου 60%-70% στην αρχή της πανδημίας, ανέβηκε στο 85% με τη Δέλτα και πάνω από 90% με την Όμικρον.

Εν τω μεταξύ, πολλές φτωχότερες χώρες που ακόμη περιμένουν εμβόλια μπορεί να απέχουν πολύ από το τέλος της πανδημίας. Μόνο το 5% των ανθρώπων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος είναι πλήρως εμβολιασμένοι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Our World In Data.

ΠΗΓΕΣ: iatronet, Αljazeera