**Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις εισηγμένες που εμφάνισαν κέρδη κάτω από 1 εκατ. ευρώ ή ζημίες στη χρήση του 2007 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

Οι 4 στις 10 εισηγμένες σημείωσαν πέρυσι ζημιές ή κέρδη χαμηλότερα του 1 εκατ. ευρώ. Και το χειρότερο είναι ότι για πολλές από αυτές, ούτε καν προβλέπεται να επιτύχουν ικανοποιητική κερδοφορία στο μέλλον. Και όμως υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να «σώσει την παρτίδα»…

Με βάση τα αποτελέσματα του 2007, περίπου οι τέσσερις στις δέκα εισηγμένες εταιρείες είτε υποχρεώθηκαν σε ζημίες είτε σημείωσαν κέρδη χαμηλότερα του 1 εκατ. ευρώ.

Με βάση επίσης πρόσφατες αποτιμήσεις, περίπου η μία στις τρεις επιχειρήσεις της Σοφοκλέους είναι διαπραγματεύσιμη με κεφαλαιοποίηση χαμηλότερη των 20 εκατ. ευρώ.

Το χειρότερο είναι ότι μεταξύ των εταιρειών αυτών υπάρχουν κάποιες δεκάδες των οποίων οι διοικήσεις δεν ελπίζουν ότι -έστω και σε βάθος χρόνου- θα μπορέσουν να σημειώσουν ισχυρές οικονομικές επιδόσεις.

Δείχνοντας κάποιος σε αυτές τις επιχειρήσεις την έξοδο από τη Σοφοκλέους μεγαλύτερες ζημίες θα προκαλέσει παρά οφέλη.

Αντίθετα, η ενθάρρυνση των χρηματιστηριακών αρχών για τη χρησιμοποίηση των «οχημάτων» τους από άλλες, περισσότερο υποσχόμενες, εισηγμένες θα μπορούσε να αποτελέσει πολύ πιο ενδιαφέρουσα προσέγγιση του θέματος...

Το «δομικό» πρόβλημα της Σοφοκλέους

Πολλά αίτια έχουν αναφερθεί προκειμένου να αιτιολογηθούν η εξάρτηση του ελληνικού χρηματιστηρίου από τους ξένους επενδυτές και η αντίστοιχη αποχή τόσο των εγχώριων θεσμικών χαρτοφυλακίων όσο και των Ελλήνων μικροεπενδυτών.

Τα κυριότερα από αυτά είναι:

- Ο απόηχος των γεγονότων της διετίας 1999 - 2000 (σκάσιμο «φούσκας», «κόκκινοι κωδικοί», λουκέτο σε δεκάδες εισηγμένες κ.λπ.).

- Η αλματώδης άνοδος των τραπεζικών χορηγήσεων προς τα νοικοκυριά, με αποτέλεσμα ο μέσος Έλληνας να μετατραπεί από επενδυτής σε δανειολήπτη, που αγωνιά για το πώς θα καταβάλλει τις τοκοχρεολυτικές δόσεις του στο τέλος κάθε μήνα, άρα δεν έχει κεφάλαια για το χρηματιστήριο.

- Τα ελάχιστα φορολογικά και λοιπά κίνητρα που έχουν κατά καιρούς υιοθετηθεί στην Ελλάδα υπέρ των συλλογικών μορφών επενδύσεων σε σχέση με τις χώρες του εξωτερικού.

- Η απροθυμία του κράτους να δώσει προς διαχείριση δημόσιο χρήμα σε εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό. Δεν είναι τυχαίο ότι ως προς τον δείκτη ενεργητικό Α/Κ προς ΑΕΠ η Ελλάδα τοποθετείται κάτω από την 20ή θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε. Δηλαδή βρίσκεται πίσω και από πολλές από τις λεγόμενες «Νέες Χώρες» της Ένωσης, που χαρακτηρίζονται από πολύ χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ και από πολύ κατώτερο επίπεδο ανάπτυξης.

- Η «υπερρυθμισμένη» πλέον εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά, η οποία έχει οδηγήσει ορισμένες φορές σε υπερβάλλουσα εποπτεία και σε αντιπαραγωγική γραφειοκρατία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον όγκο των συναλλαγών και την ελκυστικότητα του χρηματιστηριακού προϊόντος.

- Μια σειρά κινήσεις που λειτουργούν υπέρ των «τραπεζικών ΑΧΕΠΕΥ» και κατά των «ιδιωτικών», όταν οι δεύτερες είναι εκείνες που ως βασικότερη πηγή εσόδων έχουν τις προμήθειες των Ελλήνων μικροεπενδυτών, άρα είναι αυτές που κάνουν ό,τι μπορούν για να προσελκύσουν τέτοιας κατηγορίας επενδυτές στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Ωστόσο, όσο και αν ευσταθούν οι παραπάνω αιτιάσεις, ένα από τα σημαντικά προβλήματα που ταλαιπωρούν τη Σοφοκλέους είναι η βάση του χρηματιστηριακού προϊόντος, δηλαδή η σύνθεση των εισηγμένων της. Σύμφωνα λοιπόν με τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων για το 2007, έχουμε:

- Σε ζημιογόνο αποτέλεσμα υποχρεώθηκαν 71 εταιρείες (περίπου οι 3 στις 10) και άλλες 40 περίπου σημείωσαν κέρδη μικρότερα του 1 εκατ. ευρώ.

- Μόλις 4 περίπου στις 10 εισηγμένες πέτυχαν το 2007 κέρδη ανώτερα των 3 εκατ. ευρώ. Για την επίτευξη μάλιστα αυτών των επιδόσεων σε ορισμένες περιπτώσεις υπολογίστηκαν και μη επαναλαμβανόμενα κέρδη από ανατιμήσεις ακινήτων, από επιδόσεις χαρτοφυλακίου κ.λπ.

- Γύρω στις 90 εταιρίες διαπραγματεύονται με κεφαλαιοποίηση χαμηλότερη των 20 εκατ. ευρώ,

Η ουσία του προβλήματος

Το πρόβλημα φυσικά δεν εντοπίζεται κυρίως στο ότι τόσο πολλές εισηγμένες εμφανίζουν είτε ζημιογόνο είτε πολύ χαμηλό ύψος κερδών και ταυτόχρονα πολύ μικρή κεφαλαιοποίηση.

Βέβαια στις περιπτώσεις αυτές η εμπορευσιμότητα -λόγω του μικρού μεγέθους- μπορεί να είναι σαφώς περιορισμένη κι επίσης τα θεσμικά χαρτοφυλάκια να μην εισέρχονται στις μετοχές αυτές, αλλά από την άλλη πλευρά ενδεχομένως η κατάσταση αυτή να κρύβει και πολύ σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες για όσους ποντάρουν σε εκείνες που τελικά θα καταφέρουν να κινηθούν πολύ καλύτερα στο μέλλον.

Το κυρίως πρόβλημα εστιάζεται σε κάποιες δεκάδες εταιρείες, των οποίων όχι μόνο τα οικονομικά αποτελέσματα είναι μετριότατα αλλά και οι διοικήσεις δεν ελπίζουν καν ότι -έστω σε βάθος χρόνου (π.χ. μέσα στην επόμενη τριετία)- τα πράγματα θα μπορέσουν να πάνε πολύ καλύτερα...

Στη λίστα των εισηγμένων με χαμηλές επιδόσεις και με μετριότατες προοπτικές συγκαταλέγονται μετοχές εταιρειών οι οποίες:

- Δραστηριοποιούνται σε κλάδους με έντονο ανταγωνισμό και των οποίων το μέλλον εμφανίζεται δυσμενές.

- Αποτελούν ισχυρές δυνάμεις του παρελθόντος καθώς δραστηριοποιούνταν σε δυναμικούς κλάδους, οι οποίοι όμως παρήκμασαν με την πάροδο του χρόνου.

- Αντιμετωπίζουν προβλήματα επαρκών κεφαλαίων και ικανού management.
- Είναι ήδη ουσιαστικά χωρίς αντικείμενο και αναζητούν στρατηγικούς εταίρους, μήπως και αποκτήσουν προοπτικές.

- Δεν θα έπρεπε καν να είχαν εισέλθει στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Συνήθως, οι μετοχές των εταιρειών αυτών χωρίζονται σε δύο κατηγορίες.

Στην πρώτη, οι επιχειρήσεις που τις κατέχουν συνεχίζουν να είναι διαπραγματεύσιμες στο Χ.Α., είτε από συνήθεια (λόγοι... αδράνειας) είτε γιατί οι βασικοί μέτοχοι δεν μπορούν να πράξουν διαφορετικά (δεν υπάρχει θέληση ή ρευστότητα ώστε να προκύψει κάποια δημόσια πρόταση από τους βασικούς μετόχους).

Η διατήρησή τους στο Χ.Α. όχι μόνο δεν τις βοηθάει στο παραμικρό, αλλά μάλλον τις επιβαρύνει και με σημαντικό λειτουργικό κόστος. Στις περιπτώσεις αυτές οι μετοχές συνήθως χαρακτηρίζονται από πολύ χαμηλή εμπορευσιμότητα και είναι «ξεχασμένες ακόμη και από τον Θεό».

Στη δεύτερη κατηγορία μετοχών, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Χρησιμοποιούνται -με την ανοχή ή ενίοτε και με τη συμμετοχή των βασικών μετόχων- από διάφορα λόμπι για τα κατά καιρούς «παιχνίδια» που στήνονται.

Η συνταγή είναι κλασική και περιλαμβάνει, πρώτα απ’ όλα, το μάζεμα της μετοχής με παράλληλη εκτόξευση της τιμής της και στη συνέχεια το γνωστό «χώσιμο» σε αδαείς μικροεπενδυτές (ή σε μικροεπενδυτές που θέλουν να γίνουν πλούσιοι σε μία μόνο ημέρα) με τη συνδρομή βέβαια της φημολογίας και των «πληροφοριών εκ των έσω» για μεγάλες κινήσεις, γνωστούς ομίλους που θα χρησιμοποιήσουν τη μετοχή ως όχημα κ.λπ.

Πάντως, σε όποια από τις δύο κατηγορίες και αν ανήκουν αυτές οι δεκάδες μετοχές, έχει δημιουργηθεί ένα σαφές αδιέξοδο: Πρώτον, για τους μικροεπενδυτές, γιατί μεσομακροπρόθεσμα δεν είναι σε θέση να παραγάγουν προστιθέμενη αξία. Και δεύτερον, για τις εποπτικές αρχές, γιατί τέτοιες εταιρείες, ευκολότερα από τις υπόλοιπες, θα μπορούσαν να αποτελέσουν «βούτυρο στο ψωμί» των διαφόρων lobbies.

Κίνητρα για αντικατάσταση...

H λύση του «πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι» αναμφίβολα δεν είναι η καλύτερη δυνατή για τους μικροεπενδυτές ή, για την ακρίβεια, είναι η χειρότερη δυνατή.

Ωθώντας απλώς κάποιος τις εισηγμένες αυτές εταιρείες εκτός διαπραγμάτευσης, εκείνους που θα πλήξει θα είναι τους Έλληνες εγκλωβισμένους μικρομετόχους (ξένοι και θεσμικοί δεν υπάρχουν).Έτσι, λοιπόν, κίνητρα που θα διευκόλυναν τους βασικούς μετόχους να αποσύρουν τις συγκεκριμένες εισηγμένες από τη Σοφοκλέους θα προκαλούσαν μεγαλύτερη ζημία από την ήδη υπάρχουσα στους επενδυτές μειοψηφίας των εταιρειών αυτών.

Αντίθετα, αυτό που θα έπρεπε ίσως να γίνει είναι να υιοθετηθούν κίνητρα έτσι ώστε οι επιχειρήσεις αυτές να χρησιμοποιηθούν ως «οχήματα» για την είσοδο άλλων στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Μέχρι τώρα έχουμε δει πολλά επιτυχημένα τέτοια παραδείγματα στο ελληνικό χρηματιστήριο, όπου προβληματικές ή μετριότατες εταιρείες αντικαταστάθηκαν από πολύ ισχυρότερες. Για παράδειγμα, η ΣΙΔΕΝΟΡ αντικατέστησε την Έρλικον, η F.G. Europe την Eskimo, η Cyclon τα Πλαστικά Μακεδονίας, η Lamda Development την Κωνσταντινίδης, το Καζίνο Ξάνθης τα δισκοπωλεία της Vivere κ.ά. Πρόσφατα, είδαμε επίσης τη Hellas On Line να εισέρχεται στη Unibrain, ενώ επίκειται η απορρόφηση της On Telecoms από την αδύναμη Ζήνων κ.ά.

Στοίχημα λοιπόν για τις χρηματιστηριακές αρχές θα ήταν να διευκολύνουν το σύστημα της διάθεσης των «οχημάτων», αίροντας κάποια γραφειοκρατικά εμπόδια και προωθώντας την αντικατάσταση εταιρειών που ουσιαστικά δεν έχουν μέλλον από άλλες που θα μπορούσαν να τα πάνε πολύ καλύτερα.

* Αναδημοσίευση από το φύλλο 540 της εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ" (25 - 29 Ιουλίου 2008).

**Δείτε τους αναλυτικούς πίνακες με τις εισηγμένες που εμφάνισαν κέρδη κάτω από 1 εκατ. ευρώ ή ζημίες στη χρήση του 2007 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".