ΠΟΥ: Το χρονικό των αποφάσεων του 2020 για την Covid-19

Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα παραμονή Πρωτοχρονιάς από τότε που η Κίνα ενημέρωσε στις 31 Δεκεμβρίου 2019 το γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στο Πεκίνο ότι ένας νέος και άγνωστος ακόμη τότε ιός προκαλεί αναπνευστική νόσο σε αρκετές δεκάδες άτομα στη μεγαλούπολη της Γουχάν. Λίγες μέρες αργότερα, ο ΠΟΥ ενημερώνει τα 194 κράτη-μέλη του και έκτοτε ξεκινά η μεγαλύτερη πολυεπίπεδη και διεπιστημονική κινητοποίηση στην ιστορία της ανθρωπότητας για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού.

Μέσα στο διάστημα των τελευταίων 365 ημερών ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας βρέθηκε πολλάκις στο στόχαστρο της κριτικής κρατών και πολιτικών. Κατηγορήθηκε για αδιαφάνεια, πολύ αργούς ρυθμούς ανταπόκρισης και ιδιαίτερα για μια φιλική συμπεριφορά απέναντι στην Κίνα από όπου εικάζεται ότι ξεπήδησε ο ιός, χωρίς να έχει αποσαφηνιστεί μέχρι στιγμής ο τόπος και ο τρόπος που αυτός πέρασε από τα ζώα στον άνθρωπο.

Σήμερα, ένα χρόνο μετά, καταγράφονται περίπου 82 εκατ. κρούσματα και 1,79 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως. Η πανδημία και τα μέτρα που λαμβάνονται επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των πολιτών και τις οικονομίες των χωρών σε όλο τον κόσμο.

Στην ίδια την Κίνα, όμως, ο ιός έχει τεθεί σε μεγάλο βαθμό υπό έλεγχο, με αυστηρά μέτρα όπως καθολικά lockdown ολόκληρων μεγαλουπόλεων και μαζικές και γρήγορες δοκιμές αντισωμάτων και αντιγόνων.

Μια ανασκόπηση των αποφάσεων του ΠΟΥ κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 2020 προσπαθεί να φωτίσει πολλές πτυχές της διαχείρισης, εστιάζοντας σε κομβικά γεγονότα που ενδεχομένως επηρέασαν τη ζωή των πολιτών σε όλο τον κόσμο, αύξησαν τα κρούσματα και τους θανάτους, προκάλεσαν θετικές και αρνητικές παγκόσμιες αντιδράσεις αλλά και επικριτικά σχόλια, μεταδίδει η ΕΡΤ.

Συγκριμένα:

Στις 7 Ιανουαρίου 2020, ο παθογόνος ιός γνωστός σήμερα ως Sars-CoV-2 απομονώνεται για πρώτη φορά στην Κίνα.

Ακολουθεί στις 12 Ιανουαρίου 2020 η γνωστοποίηση της ακολουθίας του γονιδιώματος.

Στις 13 Ιανουαρίου 2020, ο ΠΟΥ δημοσιεύει το πρώτο πρωτόκολλο για ανάλυση RT-PCR από συνεργαζόμενο εργαστήριο για τη διάγνωση του νέου κορωνοϊού.

Στις 19 Ιανουαρίου 2020, το Περιφερειακό Γραφείο Δυτικού Ειρηνικού αναφέρει ότι σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, υπάρχουν ενδείξεις περιορισμένης μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Στις 22 Ιανουαρίου, αποστολή του ΠΟΥ στη Γουχάν εκδίδει δήλωση που αναφέρει ότι στοιχεία δείχνουν μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο στη Γουχάν, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί η πλήρης έκταση της μετάδοσης.

Στις 22 και 23 Ιανουαρίου 2020, η παγκόσμια κοινότητα εκφράζει την έντονη ανησυχία της. Ο γενικός διευθυντής συγκαλεί την Επιτροπή Έκτακτης Ανάγκης που απαρτίζεται από 15 ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο σχετικά με το ξέσπασμα του νέου κορωνοϊού. Η επιτροπή δεν καταλήγει σε συμπέρασμα βάσει των περιορισμένων διαθέσιμων πληροφοριών. Δεδομένου ότι υπήρχε απόκλιση απόψεων, η επιτροπή αποφασίζει να επανέλθει εντός 10 ημερών.

Στις 30 Ιανουαρίου 2020, ο ΠΟΥ κηρύσσει διεθνή κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία. Εκτεταμένοι οικονομικοί πόροι απελευθερώνονται για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Και καθώς η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν έχει ακόμη αποδειχθεί, ο ΠΟΥ συνιστά οι χώρες να αφήσουν ανοιχτά τα σύνορα με την Κίνα και ζητά από τα κράτη να λάβουν μέτρα για την προστασία των πολιτών τους. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή υπάρχουν 98 κρούσματα και κανένας θάνατος σε 18 χώρες εκτός της Κίνας. Τέσσερις χώρες διαθέτουν στοιχεία μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο εκτός της Κίνας όπως η Γερμανία, η Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Βιετνάμ. Μια μέρα αργότερα, οι ΗΠΑ επιβάλλουν απαγόρευση εισόδου σε ταξιδιώτες από την Κίνα.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2020, ο ΠΟΥ ανακοινώνει ότι η ασθένεια που προκαλείται από το νέο κορωνοϊό θα ονομάζεται Covid-19. Ακολουθώντας τις βέλτιστες πρακτικές, το όνομα της νόσου επιλέχθηκε για να αποφευχθεί η ανακρίβεια και το στίγμα και ως εκ τούτου δεν αναφέρεται σε μια γεωγραφική θέση, ένα ζώο, ένα άτομο ή μια ομάδα ανθρώπων.

Στις 24 Φεβρουαρίου 2020, οι επικεφαλής της κοινής αποστολής ΠΟΥ-Κίνας για την Covid-19 προειδοποιεί ότι «μεγάλο μέρος της παγκόσμιας κοινότητας δεν είναι ακόμη έτοιμο, να εφαρμόσει τα μέτρα που έχουν χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό της Covid-19 στην Κίνα». Η αποστολή τονίζει ότι «για τη μείωση των κρουσμάτων και θανάτων από την Covid-19, η στρατηγική πρέπει να περιλαμβάνει την εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέτρων δημόσιας υγείας», όπως ανίχνευση περιπτώσεων και απομόνωση, παρακολούθηση επαφών και παρακολούθηση και καραντίνα.

Στις 11 Μαρτίου 2020, ο ΠΟΥ χαρακτηρίζει την εξάπλωση του κορωνοϊού, καθυστερημένα όπως υποστηρίζουν αρκετοί πολιτικοί και επιστήμονες, ως παγκόσμια πανδημία, αποδεχόμενος αβίαστα τα στοιχεία που του κοινοποιεί η Κίνα, χωρίς να τα αμφισβητεί, ενώ παράλληλα ήδη φαίνεται ότι η μόλυνση ανθρώπων από τον κορωνοϊό συνεχίζεται ανεξέλεγκτα. Οι υπερασπιστές του ΠΟΥ υπογραμμίζουν ότι ο Οργανισμός συνεργάζεται με όλα τα κράτη στη βάση των δεδομένων που εκείνα τους χορηγούν και δεν συλλέγει τα δικά του δεδομένα. Δεν μπορεί να αποσαφηνιστεί αν η χρήση μάσκας κρίνεται απαραίτητη καθώς οι επιστήμονες περιμένουν περισσότερα στοιχεία.

Στις 15 Μαρτίου, οι περισσότερες χώρες προχωρούν σε lockdown, πάγωμα τις οικονομικής δραστηριότητας, κλείσιμο σχολείων και εγκλεισμό των πολιτών στο σπίτι. Κλείνουν παράλληλα στην Ε.Ε τα εσωτερικά και εξωτερικά σύνορα και διακόπτονται οι πτήσεις αεροσκαφών. Τα κλειστά σύνορα αποδεικνύονται ανίσχυρα να ανακόψουν την πορεία σε έναν ιό που δεν γνωρίζει σύνορα.

Στις 14 Απριλίου 2020, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παγώνει τις αμερικανικές χρηματοδοτήσεις προς τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ασκώντας δριμεία κριτική στον ΠΟΥ για πολύ «φιλική στάση προς την Κίνα». Από την άλλη, όμως, η διεθνής κοινότητα επικρίνει έντονα το πάγωμα των πληρωμών. Η απόφαση Τραμπ εκλαμβάνεται ως εσφαλμένη εκτίμηση της κατάστασης και ως ελιγμός απέναντι στην εγχώρια πολιτική διαμάχη που αντιμετωπίζει με τους επικριτές του ενόψει και τον προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου.

Στις 5 Ιουνίου 2020, ο ΠΟΥ δημοσιεύει επικαιροποιημένες οδηγίες σχετικά με τη χρήση μάσκας για τον έλεγχο της Covid-19, οι οποίες παρέχουν συμβουλές σχετικά με το ποιος πρέπει να φορά μάσκα, πότε πρέπει να φορεθεί και από τι πρέπει να είναι κατασκευασμένη. Ασκείται δριμεία κριτική από πολλούς επιστήμονες για τις παλινωδίες και την οριστικοποίηση της απόφασης απαρέγκλιτης χρήσης μάσκας.

Στις 16 Ιουνίου 2020, ο ΠΟΥ ανακοινώνει τα αποτελέσματα των αρχικών κλινικών δοκιμών από το Ηνωμένο Βασίλειο που δείχνουν ότι η δεξαμεθαζόνη, ένα κορτικοστεροειδές, θα μπορούσε να σώσει ζωές για ασθενείς που ήταν σοβαρά άρρωστοι με Covid-19. Ξεσπά πολιτική και επιστημονική διαμάχη για τη χρήση της ρεμδεσεβίρης, υδροξυχλοροκίνης και ριτοναβίρης.

Στις 6 Ιουλίου 2020, οι ΗΠΑ αποχωρούν επισήμως από τον ΠΟΥ. Η απόφαση, που θα τεθεί σε ισχύ στις 6 Ιουλίου 2021, δέχεται νέα κριτική από τη διεθνή κοινότητα καθώς στη μέση της πανδημίας, ο ΠΟΥ χάνει έναν από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες του. Ασκείται όμως και κριτική για τον τρόπο χρηματοδότησης του οργανισμού, ο οποίος αντλεί μόνο το 20% από τις εισφορές των κρατών-μελών του. Τα υπόλοιπα είναι δωρεές από ιδιώτες, ιδρύματα ή πολιτείες. Πολλοί θεωρούν πως αυτό αποτελεί πρόβλημα καθώς ο ΠΟΥ δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά για τα συμφέροντα που θα έπρεπε να εκπροσωπεί και θα πρέπει να έχει πιο δυνατή φωνή για την ανεξάρτητη χρηματοδότηση.

Στις 7 Αύγουστου 2020, ο επικεφαλής του ΠΟΥ Δρ. Τένδρος προειδοποιεί την παγκόσμια κοινότητα να μη χαλαρώσει βιαστικά τα μέτρα για την καταπολέμηση του ιού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η κατάσταση στη Δυτική Ευρώπη είναι σταθερή, αλλά εκφράζεται η πιθανότητα ενός δεύτερου κύματος. Το ίδιο διάστημα, προκειμένου να εξελιχθούν τα εμβόλια που έχουν εισέλθει στη Φάση 3 των κλινικών δοκιμών, χρειάζονται εθελοντές.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 2020, ο ΠΟΥ αναγνωρίζει το πρώτο γρήγορο διαγνωστικό τεστ βασισμένο σε αντιγόνα για την ανίχνευση του ιού SARS-CoV-2, ο οποίος προκαλεί Covid-19.

Στις 20 Νοεμβρίου 2020, ενώ προηγουμένως έχει συστήσει τη χρήση δεξαμεθαζόνης που δείχνει να αποδίδει στη μείωση της θνησιμότητας, συστήνει να μη χρησιμοποιείται τελικά η ρεμδεσεβίρη. Υπέρ της απόφασης συνηγορούν τα αποτελέσματα της παγκόσμιας μελέτης, γνωστή και ως δοκιμή αλληλεγγύης, που συμπεραίνει ότι δεν υπάρχει ένδειξη αποτελεσματικότητας.

Τον Δεκέμβριο 2020, ο ΠΟΥ μπαίνει στην τελική ευθεία αξιολόγησης των πρώτων υπό εξέλιξη εμβολίων. Αναμένεται να καταλήξει στην έκδοση των συμπερασμάτων του στο δεύτερο δεκαήμερο του Ιανουαρίου 2021. Παράλληλα στα μέσα Ιανουαρίου, ειδική αποστολή επιστημόνων θα αναχωρήσει για την Κίνα, ώστε έστω και μετά από ένα έτος να γίνει έρευνα για την προέλευση του κορωνοϊού.

Η πανδημία συνεχίζεται και η ανθρωπότητα έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στον εμβολιασμό, ώστε να επιτευχθεί εντός του 2021 η ανοσία της αγέλης. Ο ΠΟΥ πάντως σε λίγους μήνες θα κληθεί να εξηγήσει και να λογοδοτήσει αναλυτικά για κάθε κίνηση και απόφασή του, με στόχο να αποσαφηνισθεί αν όντως ως Οργανισμός έκανε ό,τι είναι δυνατόν για να επιτελέσει τον ρόλο που έχει κληθεί να διαδραματίσει.

Τένδρος: Οι κυβερνήσεις πρέπει να αυξήσουν τις επενδύσεις στη δημόσια υγεία

«Το 2020 έδειξε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να αυξήσουν τις επενδύσεις στη δημόσια υγεία, που φτάνει από τη χρηματοδότηση της πρόσβασης σε εμβόλια κατά του COVID 19 για όλους τους ανθρώπους, έως και στο να καταστήσουν τα συστήματά υγείας τους κατάλληλα προετοιμασμένα για να αποτρέψουν και να ανταποκριθούν στην επόμενη, αναπόφευκτη, πανδημία» τονίζει σε πρωτοχρονιάτικό μήνυμα του ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Δρ. Αντχανόμ Τένδρος.

Σημειώνει παράλληλα καθώς θα χρειαστεί χρόνος για τον εμβολιασμό όλων έναντι του COVID 19, ότι οι πολίτες θα πρέπει να συνεχίσουν να ακολουθούν τα μέτρα που διατηρούν τον καθένα ασφαλή, όπως η διατήρηση της φυσικής απόστασης, τη χρήση μάσκας προσώπου, η υγιεινή χεριών, η αποφυγή συγχρωτισμού σε εσωτερικούς χώρους και τη συνάντηση πολλών ανθρώπων. «Με αυτά τα απλά, αλλά αποτελεσματικά μέτρα» είπε «θα σωθούν ζωές και θα μειωθούν τα δεινά που αντιμετώπισαν τόσα άτομα το 2020».

Όμως εκείνο που πρέπει να υπερισχύσει πάνω απ ‘όλα, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του Π.Ο.Υ, είναι η δέσμευση όλων να εργαστούν από κοινού με αλληλεγγύη, ως παγκόσμια κοινότητα, για την προώθηση και την προστασία της υγείας σήμερα και στο μέλλον.

«Έχουμε δει πώς οι διαιρέσεις στην πολιτική και στις κοινότητες τροφοδοτούν τον ιό και υποκινούν την κρίση. Όμως η συνεργασία σώζει ζωές και προστατεύει τις κοινωνίες. Το 2020, μια κρίση υγείας ιστορικών διαστάσεων μάς έδειξε πόσο στενά συνδεδεμένοι είμαστε όλοι. Είδαμε πώς οι πράξεις καλοσύνης και φροντίδας βοήθησαν τους γείτονες σε περιόδους μεγάλης πάλης. Αλλά είδαμε επίσης πώς οι πράξεις κακίας και η παραπληροφόρηση, προκάλεσαν ζημιά» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πηγαίνοντας στο 2021 η ανθρωπότητα σύμφωνα με τον Δρ. Τένδρος, έχει να κάνει μια απλή, αλλά βαθιά, επιλογή. Να παραβλέψει τα μαθήματα που πήρε το 2020 και να αφήσει κομματικές προσεγγίσεις, θεωρίες συνωμοσίας και επιθέσεις εναντίον της επιστήμης να συνεχίζονται, που έχουν ως αποτέλεσμα την περιττή ταλαιπωρία της υγείας των ανθρώπων και της κοινωνίας γενικότερα, ή μήπως θα πρέπει να περπατήσουν όλοι μαζί τα τελευταία μίλια αυτής της κρίσης, βοηθώντας ο ένας τον άλλον στο δρόμο, από τη δίκαιη ανταλλαγή εμβολίων, μέχρι την παροχή ακριβών συμβουλών, συμπόνιας και φροντίδας σε όλους όσοι την χρειάζονται, ως μία παγκόσμια οικογένεια».

«Η επιλογή είναι εύκολη. Υπάρχει φως στο τέλος της σήραγγας και θα φτάσουμε εκεί ακολουθώντας το μονοπάτι» κατέληξε.

ΠΗΓΗ: ΕΡΤ