Πόσο κινδυνεύει ο πλανήτης από νομισματικό πόλεμο

Το Πεκίνο έχει ένα ισχυρό εργαλείο για να απαντήσει στους επαπειλούμενους, μεγαλύτερους, δασμούς, που έχει εξαγγείλει ο νεοεκλεγμένος Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ .

Θα μπορούσε να ξεκινήσει ένα νομισματικό πόλεμο, ένα βήμα που εγκυμονεί τρομερούς κινδύνους τόσο για την Κίνα, όσο και τις ΗΠΑ, υπογραμμίζουν σε εκτενέστατη ανταπόκριση από το Πεκίνο οι New York Times

Μια εξασθένηση του ρενμίνμπι (του κινεζικού νομίσματος) έναντι του δολαρίου θα ήταν μια δοκιμασμένη και αληθινή απάντηση στους νέους αμερικανικούς δασμούς. Ένα φθηνότερο ρενμίνμπι θα έκανε τις κινεζικές εξαγωγές λιγότερο ακριβές για τους ξένους αγοραστές, μετριάζοντας τη ζημιά στην ανταγωνιστικότητα της Κίνας.  Το Πεκίνο, εξάλλου, έκανε ακριβώς το ίδιο το 2018 και το 2019, όταν ο κ. Τραμπ επέβαλε δασμούς στην πρώτη του θητεία.

Μια στρατηγική υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος, το οποίο ελέγχεται αυστηρά από την κεντρική τράπεζα της χώρας, θα μπορούσε να επιτρέψει στο Πεκίνο να υπερφορτώσει την ισχυρή μηχανή των εξαγωγών του.

Ο συνολικός όγκος εξαγωγών της Κίνας ήδη αυξήθηκε σχεδόν κατά 12% τους πρώτους εννέα μήνες του 2024 σε σύγκριση με το αντίστοιχο 9μηνο του 2023. Η Κίνα είναι έτοιμη για νέο μεγάλο παραγωγικό άλμα, καθώς οι τράπεζές της εντείνουν τα προγράμματα δανειακών χορηγήσεων για την κατασκευή νέων εργοστασίων.

Οι κίνδυνοι για την Κίνα

Αλλά η πτώση του νομίσματος της Κίνας θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την οικονομία της χώρας. Αντιμετωπίζοντας ένα ασθενέστερο ρενμίνμπι, οι κινεζικές εταιρείες και οι εύπορες οικογένειες της χώρας μπορεί να σπεύσουν να μεταφέρουν χρήματα εκτός Κίνας, αντί να επενδύσουν στην πατρίδα τους

Μια πιο αδύναμη συναλλαγματική ισοτιμία για το ρενμίνμπι έναντι του δολαρίου θα μπορούσε επίσης να βλάψει την εμπιστοσύνη του κινεζικού πληθυσμού, να υπονομεύσει τις καταναλωτικές δαπάνες και να διαβρώσει τις τιμές των μετοχών.

Θα μπορούσε επίσης να λειτουργήσει σε αντιπαράθεση με τις πρόσφατες προσπάθειες των υπευθύνων χάραξης πολιτικής να στηρίξουν την οικονομία, η οποία έχει χτυπηθεί από την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων που έχει «καταπιεί» μεγάλο μέρος των αποταμιεύσεων της μεσαίας τάξης της Κίνας.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, είναι επιφυλακτική να επιτρέψει ξανά μια, αντίστοιχη του 2018-19, απότομη κίνηση. Ο Liu Ye, ο επικεφαλής του διεθνούς τμήματός της, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη Παρασκευή ότι η κεντρική τράπεζα «θα διατηρήσει τη βασική σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρενμίνμπι σε ένα λογικό επίπεδο ισορροπίας».

Νέοι δασμοί, παλιά «κόλπα»

Αλλά η Κίνα είναι βαθιά εχθρική σε τυχόν νέους δασμούς. Απαντώντας στην απειλή του κ. Τραμπ τη Δευτέρα, η κινεζική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον δήλωσε: «Η Κίνα πιστεύει ότι η οικονομική και εμπορική συνεργασία Κίνας-ΗΠΑ είναι αμοιβαία επωφελής. Κανείς δεν θα κερδίσει έναν εμπορικό πόλεμο ή έναν πόλεμο δασμών».

Οι κινεζικές εταιρείες έχουν ενισχύσει σημαντικά την παραγωγική τους ικανότητα σε άλλες χώρες τα τελευταία χρόνια, χτίζοντας εργοστάσια που συναρμολογούν εξαρτήματα από την Κίνα σε τελικά προϊόντα προς πώληση στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Αυτό επέτρεψε σε ορισμένες από αυτές να παρακάμψουν τους δασμούς που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ.

Πολλοί Κινέζοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων μεταφέρουν χρήματα στο εξωτερικό τις τελευταίες εβδομάδες για να ενισχύσουν περαιτέρω τις δραστηριότητες τους  και να βεβαιωθούν ότι η Κίνα μπορεί να διατηρήσει ισχυρές εξαγωγές ακόμη και αν ο κ. Τραμπ επιβάλει πρόσθετους δασμούς.

Οι εξαγωγές της Κίνας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν ισχυρές παρά τους δασμούς του 2018 και του 2019, καθώς πολλές κινεζικές εταιρείες έχουν χωρίσει τις εξαγωγές τους σε αποστολές αρκετά μικρές ώστε να αποφύγουν τους δασμούς ή την παρακολούθηση από τους τελωνειακούς υπαλλήλους. Η Κίνα αύξησε επίσης ραγδαία τις εξαγωγές προς τη Νοτιοανατολική Ασία και το Μεξικό, όπου τα αγαθά συχνά υπόκεινται με επεξεργασία και αποστέλλονται ξανά στις Ηνωμένες Πολιτείες με ελάχιστους ή καθόλου δασμούς.

Η υποχώρηση του ρενμίνμπι κατά 2%

Τις ημέρες που ακολούθησαν την εκλογική νίκη του κ. Τραμπ, η αξία του ρενμίνμπι υποχώρησε περίπου 2% έναντι του δολαρίου. Σταθεροποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στα 7,25 ρενμίνμπι ανά δολάριο.

Πολλά άλλα νομίσματα έχουν επίσης αποδυναμωθεί έναντι του δολαρίου μετά τις εκλογές, όχι μόνο το ρενμίνμπι. Το μεξικάνικο πέσο και το καναδικό δολάριο υποχώρησαν αφού ο κ. Τραμπ απείλησε και τις δύο χώρες με πιθανούς δασμούς.

Τμήμα αναλυτών υποστηρίζει ότι το ρενμίνμπι θα μπορούσε να πέσει ακόμη 9 ή 10% εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιβάλουν απότομα δασμούς σε κινεζικά προϊόντα. Αυτό θα σήμαινε ότι θα χρειάζονταν σχεδόν 8 renminbi για την αγορά ενός δολαρίου, ένα επίπεδο που δεν έχει παρατηρηθεί από το 2006. Αλλά πολλοί άλλοι αναλυτές είναι δύσπιστοι ότι η Κίνα θα ανεχόταν μια τόσο απότομη πτώση του ρενμίνμπι. Προβλέπουν ένα κατώτατο όριο για το νόμισμα στα 7,3 έως 7,5 ανά δολάριο.

Η Κίνα επιδίωξε παλιότερα και για αρκετά χρόνια το ρενμίνμπι να παραμείνει αδύναμο για να τροφοδοτήσει τις εξαγωγές της. Αλλά η κεντρική τράπεζα έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει ένα ασυνήθιστο ιδεολογικό εμπόδιο σε οποιαδήποτε απότομη αποδυνάμωση του νομίσματος. Σε μια σπάνια ταυτόχρονη συγκέντρωση μελών του Πολιτικού Γραφείου, υπουργών και επαρχιακών ηγετών τον περασμένο Ιανουάριο, ο Σι Τζινπίνγκ, ο ηγέτης της Κίνας, σε ομιλία του περιέγραψε το όραμά του για «οικονομική ανάπτυξη υψηλής ποιότητας».

Ο Κινέζος πρόεδρος είπε ότι η διατήρηση ενός ισχυρού νομίσματος είναι απαραίτητη για να είναι η Κίνα μια οικονομική δύναμη, μαζί με άλλα βασικά στοιχεία, όπως μια ισχυρή κεντρική τράπεζα και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Όταν η Κίνα επέτρεψε το νόμισμά της να υποχωρήσει κατά την πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ, ο Λευκός Οίκος συζήτησε τη σκόπιμη αποδυνάμωση του δολαρίου το 2019 ως απάντηση, αλλά ο κ. Τραμπ απέφυγε να το κάνει.

Η συναλλαγματική πολιτική είναι πιθανό να αποτελεί προτεραιότητα στη νέα κυβέρνηση Τραμπ. Είναι χαρακτηριστική η επιλογή ως υπουργού Οικονομικών του Σκοτ Μπέσεντ,  που είναι διαχειριστής hedge fund με δεκαετίες εμπειρίας στις συναλλαγές νομισμάτων. Αλλά είναι περισσότερο γνωστός για τη διαχείριση θέσεων στη βρετανική λίρα και το γιεν Ιαπωνίας παρά στο ρενμίνμπι....