Δραστικά μέτρα για τη συγκράτηση των ελλειμμάτων στην ευρωζώνη ζητεί με τη μηνιαία έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στην οποία τονίζεται πως «τα ισχύοντα επιτόκια εξακολουθούν να κρίνονται ενδεδειγμένα» και «η σταθεροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας είναι υπό εξέλιξη».

Η ΕΚΤ ζητεί διαρθρωτική προσαρμογή τουλάχιστον 1% για τα κράτη μέλη με υψηλά ελλείμματα και χρέος αλλά και παρεμβάσεις στους μισθούς, την αγορά εργασίας, την αναδιάρθρωση και την εξυγίανση του τραπεζικού τομέα.

«Σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, γίνεται ολοένα πιο επιτακτική η ανάγκη για φιλόδοξες και ρεαλιστικές στρατηγικές άρσης των επεκτατικών δημοσιονομικών μέτρων και δημοσιονομικής εξυγίανσης» τονίζει η ΕΚΤ και χαρακτηρίζει ζωτικής σημασίας οι κυβερνήσεις να θέσουν σε εφαρμογή συγκεκριμένα διαρθρωτικά μέτρα και να διακηρύξουν πειστικά τη δέσμευσή τους ότι θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

«Οι κυβερνήσεις οφείλουν να καταρτίσουν σχέδια εξυγίανσης κατά τα προβλεπόμενα στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, διασφαλίζοντας ότι η διαδικασία εξυγίανσης θα ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο μόλις δρομολογηθεί η ανάκαμψη. Αυτά τα σχέδια θα πρέπει επίσης να συνοδεύονται από την ενίσχυση των εθνικών δημοσιονομικών πλαισίων.

Οι προσπάθειες εξυγίανσης θα πρέπει να ενταθούν το 2011 και θα πρέπει να υπερβούν σημαντικά το σημείο αναφοράς (0,5% του ΑΕΠ ετησίως) που προβλέπεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Στις χώρες που παρουσιάζουν υψηλούς λόγους ελλείμματος ή/και χρέους, η ετήσια διαρθρωτική προσαρμογή πρέπει να είναι τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ. Αν ληφθούν υπόψη οι ταχέως αυξανόμενοι λόγοι των δημόσιων δαπανών, καθώς και οι προβλεπόμενες περαιτέρω πιέσεις στις δαπάνες λόγω της μεγαλύτερης επιβάρυνσης για την καταβολή τόκων και του κόστους που σχετίζεται με τη γήρανση του πληθυσμού, τα διαρθρωτικά μέτρα στις διάφορες χώρες θα πρέπει να επικεντρωθούν στην πλευρά των δαπανών».

Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, είναι καίριας σημασίας, σύμφωνα με την ΕΚΤ όλες οι χώρες να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες για τη στήριξη της διατηρήσιμης ανάπτυξης και απασχόλησης, καθώς είναι πιθανόν η χρηματοπιστωτική κρίση να έχει επηρεάσει το παραγωγικό δυναμικό των οικονομιών της ζώνης του ευρώ.

Συγκεκριμένα, απαιτούνται κατάλληλες μισθολογικές ρυθμίσεις, επαρκής ευελιξία στην αγορά εργασίας και αποτελεσματικά κίνητρα για εργασία. Ταυτόχρονα, χρειάζονται επειγόντως πολιτικές για την ενίσχυση του ανταγωνισμού και της καινοτομίας, ούτως ώστε να επιταχυνθούν η αναδιάρθρωση και οι επενδύσεις, να δημιουργηθούν επιχειρηματικές ευκαιρίες και να επιτευχθεί βελτίωση της παραγωγικότητας ως αναγκαίες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση διατηρήσιμης ανάκαμψης.

Σημαντικό ρόλο θα πρέπει επίσης να διαδραματίσει η κατάλληλη αναδιάρθρωση και εξυγίανση του τραπεζικού τομέα. Υγιείς ισολογισμοί, συνετή διαχείριση κινδύνων και επιχειρηματικά μοντέλα που χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και αξιοπιστία αποτελούν βασικούς παράγοντες προκειμένου να ενισχυθεί η χρηματοοικονομική ευρωστία των τραπεζών και η ανθεκτικότητά τους στις διαταραχές και να τεθούν έτσι τα θεμέλια για διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Όσον αφορά την οικονομική ανάλυση, οι διαθέσιμοι δείκτες ερευνών συνεχίζουν να υποδηλώνουν ότι η σταθεροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας είναι υπό εξέλιξη. Συγκεκριμένα, η ζώνη του ευρώ αναμένεται να ωφεληθεί από την ανάκαμψη των εξαγωγών, από τα σημαντικά μακροοικονομικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας και από τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αποκατάσταση της λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Επιπλέον, μετά τη σημαντική αρνητική συμβολή της το πρώτο εξάμηνο του 2009, η κυκλική εξέλιξη των αποθεμάτων αναμένεται να συμβάλει θετικά στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Ωστόσο, η αβεβαιότητα εξακολουθεί να είναι υψηλή και η μεταβλητότητα των εισερχόμενων στοιχείων καθιστά αναγκαία την προσεκτική ερμηνεία των διαθέσιμων πληροφοριών.

Συνολικά, αναμένεται ότι η ανάκαμψη δεν θα είναι ομοιόμορφη. Βραχυπρόθεσμα θα στηριχθεί από σειρά προσωρινών παραγόντων, αλλά μεσοπρόθεσμα είναι πιθανόν να επηρεαστεί από τη διαδικασία της συνεχιζόμενης διόρθωσης των ισολογισμών στο χρηματοπιστωτικό και τον μη χρηματοπιστωτικό τομέα της οικονομίας, τόσο εντός όσο και εκτός της ζώνης του ευρώ.

Κατά την άποψη του Διοικητικού Συμβουλίου, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν αυτές τις προοπτικές είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι.

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των τιμών, σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός (βάσει του ΕνΔΤΚ) διαμορφώθηκε σε -0,3% το Σεπτέμβριο, έναντι -0,2% τον Αύγουστο.

Οι παρόντες αρνητικοί ρυθμοί πληθωρισμού συμβαδίζουν με τις προηγούμενες προσδοκίες και αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό τις επιδράσεις της βάσης σύγκρισης που απορρέουν από τις μεταβολές των διεθνών τιμών των βασικών εμπορευμάτων πριν από ένα έτος. Λόγω αυτών των επιδράσεων της βάσης σύγκρισης, οι ετήσιοι ρυθμοί πληθωρισμού αναμένεται να επανέλθουν σε θετικά επίπεδα εντός των προσεχών μηνών.

Εν συνεχεία, στον ορίζοντα που ενδιαφέρει τη νομισματική πολιτική, ο πληθωρισμός αναμένεται να διατηρηθεί σε θετικά επίπεδα, ενώ η εξέλιξη των τιμών και του κόστους συνολικά αναμένεται να παραμείνει συγκρατημένη, αντανακλώντας τη συνεχιζόμενη υποτονική ζήτηση στη ζώνη του ευρώ και σε άλλες οικονομίες.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί εκ νέου ότι οι μεσομακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό παραμένουν σταθεροποιημένες σε επίπεδα συμβατά με την επιδίωξη του Διοικητικού Συμβουλίου να διατηρεί τους ρυθμούς πληθωρισμού κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν αυτές τις προοπτικές είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι. Αφορούν, συγκεκριμένα, τις προοπτικές για την οικονομική δραστηριότητα και την εξέλιξη των τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Επιπλέον, οι αυξήσεις των έμμεσων φόρων και των διοικητικά καθοριζόμενων τιμών ενδέχεται να είναι μεγαλύτερες από αυτές που αναμένονται επί του παρόντος, λόγω της ανάγκης για δημοσιονομική εξυγίανση τα επόμενα έτη.

Δάνεια

Η συνολική ροή τραπεζικών δανείων προς το μη χρηματοπιστωτικό ιδιωτικό τομέα παρέμεινε συγκρατημένη τον Αύγουστο. Στην περίπτωση των νοικοκυριών, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των δανείων ανακόπτεται και διαμορφώνονται χαμηλοί ρυθμοί ανόδου των δανείων. Στην περίπτωση των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, έπειτα από μερικούς μήνες αρνητικών ροών, η ροή των δανείων ήταν και πάλι ελαφρώς θετική τον Αύγουστο.

Πέρα από τη μεταβλητότητα των μηνιαίων στοιχείων, ο ρυθμός αύξησης των δανείων συνεχίζει να είναι πολύ συγκρατημένος. Αυτό συμβαδίζει με τη χρονική υστέρηση που συνήθως επικρατεί μεταξύ των τάσεων της οικονομικής δραστηριότητας και της εξέλιξης των δανείων προς τις επιχειρήσεις.

Από αυτή την άποψη, δεδομένων των συγκρατημένων επιπέδων παραγωγής και εμπορικών συναλλαγών, καθώς και της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας όσον αφορά τις επιχειρηματικές προοπτικές, είναι πιθανόν να συνεχιστεί η υποτονική εξέλιξη των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις τους προσεχείς μήνες. Ταυτόχρονα, η συνεχιζόμενη βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης αναμένεται να στηρίξει τη ζήτηση πιστώσεων προσεχώς.

Σε ένα περιβάλλον πολύ απαιτητικών προκλήσεων, οι τράπεζες οφείλουν να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να ενισχύσουν περαιτέρω την κεφαλαιακή τους βάση και, όπου απαιτείται, να αξιοποιήσουν πλήρως τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης του χρηματοπιστωτικού τομέα, ιδίως όσον αφορά τα μέτρα κεφαλαιακής ενίσχυσης.