Οταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά το Ανατολικό Κονγκό το 2006, ήταν δύσκολο να κατανοήσω πώς θα µπορούσε οποιοσδήποτε να είναι αισιόδοξος για το µέλλον της περιοχής.
Οι Κονγκολέζοι είχαν µόλις αναδυθεί από µια δεκαετία βίας, από τις χειρότερες που είχε γνωρίσει ο κόσµος µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο: σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις, περισσότεροι από 3,5 εκατοµµύρια άνθρωποι πέθαναν ως αποτέλεσµα των συγκρούσεων.
Η γενοκτονία στη γειτονική Ρουάντα πληµµύρισε την περιοχή µε περισσότερους από 1 εκατοµµύριο πρόσφυγες, µεταξύ των οποίων και ένοπλοι µαχητές που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τους εχθρούς τους. Η σύσταση και εµφάνιση πολιτοφυλακών και η ουσιαστική κατάρρευση του οργανωµένου κράτους στην περιοχή είχαν ως αποτέλεσµα µια παρατεταµένη σύγκρουση. Οι πολίτες βρέθηκαν σε διασταυρούµενα πυρά, τα οποία προκάλεσαν πολλές τραγωδίες και ώθησαν πολλούς σε µετανάστευση.
Σύντοµα, όµως, παρατήρησα µια έντονη αισιοδοξία σε όλους σχεδόν όσους γνώρισα. Υπήρχαν αξιόλογοι παράγοντες του ιδιωτικού τοµέα και της κοινωνίας που εργάζονταν για να παράσχουν παιδεία, υπηρεσίες υγείας, νοµικές υπηρεσίες κ.ά. Γυναίκες και άνδρες από το Κονγκό που ξαναέχτιζαν τη χώρα τους εν µέσω τεράστιας αβεβαιότητας.
Το 2009, η επιχειρηµατίας Whitney Williams κι εγώ ιδρύσαµε το East Congo Initiative για να στηρίξουµε τοπικούς ηγέτες και να προβάλουµε τα δικαιώµατα και τις ανάγκες των Κονγκολέζων. Μεταξύ των πρώτων αποδεκτών των χορηγιών µας ήταν ο οργανισµός AFEM της Chouchou Namegabe, ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθµός στο Ανατολικό Κονγκό που ανήκει σε γυναίκες, οι οποίες και τον διαχειρίζονται.
Συνεταιριστήκαµε µε τον Dr Denis Mikwege, ο οποίος το περασµένο έτος ήταν (πάλι) υποψήφιος για το Βραβείο Νόµπελ Ειρήνης, για την πραγµατική ηρωική εργασία του όσον αφορά τη φροντίδα χιλιάδων θυµάτων βιασµού. Το νοσοκοµείο του, το Panzi Hospital, παρέχει επίσης νοµική βοήθεια σε γυναίκες για να απονεµηθεί δικαιοσύνη κατά αυτών που διέπραξαν εγκλήµατα εναντίον τους. Το Children’s Voice, ένας οργανισµός που ιδρύθηκε από την Christine Musaidizi και εδρεύει στην πρωτεύουσα της περιφέρειας Γκόµα, έχει προσφέρει σε χιλιάδες πρόθυµα παιδιά την ευκαιρία να διδαχθούν και να παίξουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Εν τούτοις, αυτή η πρόοδος από µόνη της δεν θα ήταν αρκετή για να βοηθήσει ένα έθνος σχεδόν 80 εκατοµµυρίων ανθρώπων να ανακάµψει από δυο δεκαετίες συγκρούσεων. Τι θα γίνει µε τις θέσεις εργασίας;
Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν πως το Κονγκό ήταν κάποτε µία από τις µεγαλύτερες χώρες παραγωγής καφέ στον κόσµο, προτού ο πόλεµος και οι ασθένειες εξαλείψουν σχεδόν το 90% της παραγωγής. Τη δεκαετία του 1970, το Κονγκό άκµαζε γεωργικά. Φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν η Ισπανία έχανε το 90% της παραγωγής ελαιολάδου της ή αν η Φλόριντα έχανε το 90% της παραγωγής κίτρων της. Η πολυετής βία και αστάθεια, σε συνδυασµό µε την κακή διαχείριση της γης και την εκδήλωση ενός εκφυλιστικού µύκητα στις καλλιέργειες, συνέβαλαν στον αποδεκατισµό των κλάδων καφέ και κακάο, που κάποτε γνώριζαν µοναδική ανάπτυξη.
Η πολιτική αβεβαιότητα στη Λαϊκή Δηµοκρατία του Κονγκό είναι µεγάλη, καθώς ο πρόεδρος Joseph Kabila αρνείται να αποχωρήσει, αν και το Σύνταγµα της χώρας απαγορεύει στον πρόεδρο περισσότερες από δύο θητείες. (Prashant Panjiar)
Οι Κονγκολέζοι είναι αισιόδοξοι διότι η χώρα τους, η οποία έχει περίπου το µέγεθος της Δυτικής Ευρώπης, έχει αρκετή αρόσιµη γη για να θρέψει τον αυξανόµενο πληθυσµό της. Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι αγροτικών περιοχών ζουν στη φτώχεια, τα βασικά υπάρχουν: έδαφος, άφθονη βροχόπτωση και, το σηµαντικότερο, κοινότητες αγροτών που κάνουν ό,τι µπορούν για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους.
Ακόµα καλύτερα, η παγκόσµια ζήτηση για µοναδικές ποικιλίες καφέ αυξάνεται ταχύτατα. Οι Κονγκολέζοι καλλιεργητές καφέ είναι σε θέση να εκµεταλλευθούν αυτήν την αναδυόµενη αγορά, η οποία στις ΗΠΑ µόνο εκτιµάται ότι ξεπερνά τα 30 δισ. δολάρια.
Τον Μάιο του 2017, σε ταξίδι µου στην Γκόµα, ήµουν στο Starbucks στο αεροδρόµιο του Λος Άντζελες, όταν µια µικρή ταµπέλα που έγραφε «Κονγκό» µου τράβηξε την προσοχή. Ήταν για τον καφέ Kawa Kabuya, έναν καφέ από το Κονγκό στη συλλογή Reserve της Starbucks.
Η Starbucks δεν είναι η µόνη εταιρεία που έχει προσέξει τις γεωργικές προοπτικές του Κονγκό. Σήµερα, σχεδόν κάθε µπάρα σοκολάτας της Theo Chocolate του Σιάτλ περιέχει κακάο από το Κονγκό. Τα κονγκολέζικα προϊόντα βρίσκονται στα µεγαλύτερα καταστήµατα του κόσµου.
Εξακολουθεί να υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, ανείπωτοι αριθµοί γυναικών και νεαρών κοριτσιών έπεσαν θύµατα σεξουαλικής βίας και κακοποίησης και ως αποτέλεσµα συχνά είναι στιγµατισµένες και υπόκεινται σε περαιτέρω κακοποίηση. Όταν τα δικά µου παιδιά κάθονται µαζί µου την ώρα που προετοιµάζοµαι γι’ αυτά τα ταξίδια, γνωρίζω πως, αν ήµασταν µια κονγκολέζικη οικογένεια, θα ήταν θέµα τύχης το ένα από τα τρία παιδιά να φτάσει να γιορτάσει τα πέµπτα του γενέθλια. Είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος έναν γονέα να µη χάνει την ελπίδα του.
Για να διατηρήσουν τη δυναµική τους, οι Κονγκολέζοι χρειάζονται την προσοχή και τη στήριξή µας. Στον ιδιωτικό τοµέα, οι Κονγκολέζοι αγρότες καφέ και κακάο χρειάζονται µεγαλύτερη πρόσβαση σε οικονοµική στήριξη και βοήθεια στην οργάνωση και τις ενέργειες υπεράσπισής τους.
Σε πολιτικό επίπεδο, διαγράφεται κρίση. Οι εκλογές που είχαν αρχικά προγραµµατιστεί για τα τέλη του 2016, αναβλήθηκαν µέχρι το 2018 και οι παρατηρητές λένε πως ο νυν πρόεδρος, Joseph Kabila, φαίνεται πως σκοπεύει να παραµείνει στην εξουσία. Διεθνείς οργανισµοί χρειάζεται να διασφαλίσουν πως οι εθνικές εκλογές θα διενεργηθούν όσο το δυνατόν συντοµότερα και πως θα υπάρξει µια ειρηνική µετάβαση της προεδρικής εξουσίας. Η ασφάλεια των απλών πολιτών, ιδιαίτερα των γυναικών και των παιδιών, εξαρτάται από αυτό.
Μετά το πρόσφατο ταξίδι που έκανε στην περιοχή η πρέσβης Nikki Haley, η Μόνιµη Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, η αµερικανική κυβέρνηση έχει µια ευκαιρία να βοηθήσει ώστε να καθοδηγηθεί η δηµοκρατική διαδικασία προς ένα καλύτερο, πιο ειρηνικό αποτέλεσµα. Γι’ αυτό είµαστε ευγνώµονες για την ισχυρή στήριξη αρκετών µελών του Κογκρέσου, τόσο Ρεπουµπλικάνων όσο και Δηµοκρατικών.
Το Κονγκό εξακολουθεί να αντιµετωπίζει τεράστιες προκλήσεις. Όµως, µε σκληρή δουλειά, οι Κονγκολέζοι αγωνίζονται να κλείσουν το χάσµα µεταξύ φτώχειας και ευηµερίας, χάους και σταθερότητας. Είναι ένα ταξίδι προς την πρόοδο, το οποίο µόλις τώρα αρχίζει.
*Ο Ben Affleck είναι ηθοποιός, κινηµατογραφιστής και ιδρυτής του East Congo Initiative
© 2018 Ben Affleck. Distributed by The New York Times Syndicate.