Η άγνοια δεν είναι δικαιολογία

Οι διαξιφισμοί των κομμάτων εξουσίας καλά κρατούν στην Ελλάδα, με τη συνήθη επανάληψη των γνωστών επιχειρημάτων προ των εκλογών, θεωρώντας τον διεθνή περίγυρο περίπου αμετάβλητο.

Ισως, το μοναδικό ορατό σημάδι πως κάτι τρέχει στον έξω κόσμο από την εγχώρια σκοπιά είναι η κατάρρευση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Όμως, για πολλούς, η επιθετική τιμολόγηση των ομολόγων στις ανεπτυγμένες αγορές στέλνει σήμα κινδύνου εδώ και καιρό.   

Σ’ ένα σημείωμά του στις 5 Ιουνίου, ο Ajay Kapur της Bank of America (BofA) ανέφερε ότι η παγκόσμια οικονομία είναι πιο εύθραυστη απ’ ό,τι οι χαράσσοντες την πολιτική θέλουν να παραδεχθούν.

Ο Kapur έκανε αναφορά στον παγκόσμιο δείκτη PMI (υπεύθυνων αγορών), που παραπέμπει σε συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας.

Ο ίδιος υπενθύμιζε ότι οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες και άλλοι νόμιζαν το τελευταίο τρίμηνο του 2018 ότι τα επίσημα επιτόκια θα αυξάνονταν ακόμη 3-4 φορές.

Επιπλέον, θα ξεφορτώνονταν ομόλογα αξίας άνω των 400 δισ. δολαρίων  που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους (ποσοτική σύσφιξη ή QT), με την ΕΚΤ να ανεβάζει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια το δεύτερο μισό του 2019.

Για τον Kapur και όσους ασπάζονται την ίδια άποψη, όσο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες καθυστερούν να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, περιμένοντας να δουν περισσότερα δεδομένα, π.χ. ρυθμό ανάπτυξης, τόσο χειρότερα τα πράγματα θα γίνουν.

Η συμβουλή του ιδίου προς τους συμμετέχοντες στην αγορά στις 5 Ιουνίου ήταν να μην κάνουν ηρωισμούς,  προεξοφλώντας τις κινήσεις των ιθυνόντων να περιμένουν να πανικοβληθούν.

Κρίνοντας από την αντίδραση της Wall Street και των ευρωπαϊκών αγορών, η συμβουλή του δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη.

Χθες,  ο Μάριο Ντράγκι της EKT, έχοντας προφανώς στο νου του και τη δική του υστεροφημία, έριξε το καπέλο του στο ρινγκ, επιβεβαιώνοντας τις αγορές ομολόγων που προεξοφλούσαν νέες μειώσεις επιτοκίων και μια ακόμη δόση ποσοτικής χαλάρωσης (QE).

Η Fed μπορεί να κρατά στάση αναμονής, αλλά βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση από τον πρόεδρο Τραμπ και τις αγορές να μειώσει επιτόκια. Το πρόβλημα του Jerome Powell είναι πως ρισκάρει ξεπούλημα στα χρηματιστήρια και στις αγορές ομολόγων, αν δεν τις ικανοποιήσει.

Οπως μας υπενθύμισε πρόσφατα η Goldman Sachs, από το 1988 μέχρι σήμερα υπήρξαν 13 περιπτώσεις που η αγορά προδίκαζε μείωση του παρεμβατικού επιτοκίου πριν από τη συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής (FOMC). Και στις 13 περιπτώσεις, η αρμόδια επιτροπή μείωσε το επιτόκιο (funds rate).  

H αγορά δεν προβλέπει να γίνεται κάτι στη σημερινή συνεδρίαση της FOMC, όμως δίνει σημαντικές πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο στα τέλη Ιουλίου και μετά 18 Σεπτεμβρίου και 11 Δεκεμβρίου.

Η Barclays έφερε πρόσφατα πιο μπροστά την πρόβλεψή της για μείωση του βασικού επιτοκίου της Fed κατά μισή μονάδα τον Ιούλιο.

Όμως, αυτή είναι η μια πλευρά του λόφου.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άνθρωποι που ανησυχούν εδώ και καιρό, βλέποντας τα χρηματιστήρια να ανεβαίνουν ενθαρρυμένα από την κατάρρευση των αποδόσεων των ομολόγων και την κυρίαρχη εντύπωση πως υπάρχουν βοηθητικοί λέμβοι.

Οι εκλογές του 2020 στις ΗΠΑ, με τον Τραμπ να επιδιώκει την επανεκλογή του, τις επαναγορές μετοχών από τις εισηγμένες εταιρείες, την επεκτατική οικονομική πολιτική της Κίνας και φυσικά τη στάση των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, π.χ. ΕΚΤ, Fed κ.τ.λ.

Η μείωση των επιτοκίων και η διόγκωση του ισολογισμού των μεγάλων κεντρικών τραπεζών για να στηρίξουν μετοχές και ομόλογα έχουν προκαλέσει μια τρομερή αλλαγή στις αγορές.

Πολλοί θεωρούν τίτλους που εκδίδουν προβληματικές εταιρείες, τράπεζες και κράτη ως ασφαλείς και ρευστούς, δηλαδή υπάρχει αγορά για να τους πουλήσει κανείς όποτε θέλει.  

Κοντολογίς, η αγορά έχει μάθει να αγνοεί τους κινδύνους, γιατί πιστεύει  πως αν κάτι πάει στραβά, θα επέμβουν οι κεντρικές τράπεζες.

Αυτό σημαίνει πως κάθε διόρθωση εκλαμβάνεται ως ευκαιρία και οι αγορές συνεχίζουν ακάθεκτες τον δρόμο τους.

Αν μάλιστα κανείς έχει αμφιβολίες, θα μπορούσε να αγοράσει φθηνή προστασία έναντι κάποιας πτώσης των τιμών μέσω παραγώγων.

Και γιατί να μην υπάρχουν άλλοι που πουλάνε τέτοια χρηματοοικονομικά προϊόντα φθηνά για προστασία, όταν βγάζουν εισόδημα και γνωρίζουν πως οι κεντρικές τράπεζες θα επέμβουν αν χρειαστεί;

Το πρόβλημα είναι πως όλα αυτά έχουν κάποιο τέλος.

Κι όταν έλθει  η στιγμή της αλήθειας, θα ενσκήψει πανικός.

Όμως, δεν μπορεί να υπάρχουν δικαιολογίες πως δεν ξέραμε.