O κορωνοϊός και η παγίδα του Θουκυδίδη

Τόσο το Βενέτο όσο και η Λομβαρδία ανήκουν στη Βόρεια Ιταλία, που επλήγη πολύ από τον κορωνοϊό. Όμως, το Βενέτο τα πήγε πολύ καλύτερα από τη γείτονα περιοχή, γιατί πήρε περιοριστικά μέτρα νωρίτερα, έκανε περισσότερα τεστ κ.λπ. 

Κάτι το αντίστοιχο συνέβη στις ΗΠΑ. Οι πολιτείες του Κεντάκι και του Τενεσί ανέφεραν τα πρώτα κρούσματα με διαφορά μιας μέρας. Όμως, το Κεντάκι κατέληξε να έχει πολύ λιγότερα κρούσματα, γιατί κινήθηκε πιο γρήγορα, κηρύσσοντας κατάσταση εκτάκτου ανάγκης νωρίς.

Το αποτέλεσμα της πρώτης φάσης της κρίσης της Covid-19 αποτυπώνει το ποιόν της διακυβέρνησης σε διάφορες περιοχές του κόσμου. Χώρες από τη Βραζιλία του προέδρου Μπολσονάρο, τις ΗΠΑ του προέδρου Τραμπ και την Κίνα του προέδρου Σι, το αποδεικνύουν. 

Όλοι μας μπορούμε να φτάσουμε σε διαφορετικά συμπεράσματα, εξετάζοντας τα ίδια πράγματα ανάλογα με τα πιστεύω και τις προκαταλήψεις που κουβαλάμε. Μερικοί, όπως ο Ντάνι Ρόντρικ, καθηγητής διεθνούς πολιτικής οικονομίας στο Χάρβαρντ, θεωρούν πως ο κορωνοϊός δεν πρόκειται να αντιστρέψει τις τάσεις που επικρατούσαν πριν από την κρίση αλλά να τις επιταχύνει. Μια από αυτές είναι η σύγκρουση των ΗΠΑ με την Κίνα στο εμπόριο και τώρα στην εξάπλωση του ιού, ενώ είναι γεωπολιτική κατά βάση. 

Πριν από λίγα χρόνια, ο Γκρέιαμ Αλισον του Χάρβαρντ είχε αναλύσει το θέμα  από τη σκοπιά των πολέμων που ξεσπούν, όταν μια ανερχόμενη δύναμη αμφισβητεί την ηγεμονία μιας δύναμης που ήταν κυρίαρχη ως τότε. Ο επίτιμος καθηγητής είχε αναφερθεί στο παράδειγμα της αρχαίας Αθήνας και Σπάρτης, μιλώντας για την «παγίδα του Θουκυδίδη» και θέτοντας το ερώτημα αν οι ΗΠΑ και η Κίνα μπορούσαν να αποφύγουν τη σύγκρουση. Έχουν προηγηθεί δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι που θα έπρεπε να είχαν αποφευχθεί. Ιδίως ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, που ο Βρετανός ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον στο βιβλίο του «The Pity of War» έχει χαρακτηρίσει το μεγαλύτερο λάθος  στη σύγχρονη ιστορία. 

Με τις ρίζες του στις δεκαετίες του 1890 και του 1900, όταν η γερμανική οικονομία υπερτερούσε της βρετανικής και φαινόταν στα προϊόντα που εισάγονταν με την επιγραφή «Made in Germany», η Γερμανία αποκτούσε αποικίες στην Ασία και την Αφρική και κατασκεύαζε ναυτικό στόλο, με στόχο να ανταγωνιστεί το Βασιλικό Ναυτικό. Όμως, ούτε οι Γερμανοί ούτε οι Βρετανοί είχαν προετοιμασθεί για το αίμα και χρήμα που θα ξοδευόταν, δίνοντας την ευκαιρία στις ΗΠΑ να αναδειχθούν  σε παγκόσμια δύναμη. 

Σήμερα, ο Κινέζος πρόεδρος Σι μοιάζει να έχει τη δική του αυτοκρατορική Weltpolitik των Γερμανών, με το πρότζεκτ «Μια ζώνη, ένας δρόμος», αποβλέποντας στην επέκταση της κινεζικής επιρροής. Επίσης, φιλοδοξεί ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός να είναι ο ισχυρότερος στον κόσμο το 2049, όταν η Κίνα θα γιορτάζει την 100ή της επέτειο, τονίζει ο Φέργκιουσον. 

Σήμερα, με τις ΗΠΑ σε προεκλογική περίοδο και τον πρόεδρο Τραμπ να προσπαθεί να αποσείσει την κριτική για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού, κατηγορώντας την Κίνα που λίγοι αμφιβάλλουν πως δεν αποκάλυψε νωρίς όσα γνώριζε για τον κορωνοϊό, οι τόνοι έχουν ανέβει.

Υπάρχουν δύο δρόμοι. Πρώτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα να πέσουν «στην παγίδα του Θουκυδίδη», με τον κορωνοϊό να επιταχύνει τη διαδικασία. Δεύτερον, να συμβεί αυτό που ο Χένρι Κίσινγκερ αποκαλεί «συν-εξέλιξη».

Το δεύτερο είναι προτιμότερο από το πρώτο.