Να πάρουμε ή όχι φθηνό δάνειο από τον ESM; 

Τα δεδομένα είναι απλά. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) προσφέρει φθηνά δάνεια μέσω του μηχανισμού στήριξης για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε προαιρετική βάση.

Η γραμμή πίστωσης ενισχυμένων όρων θα είναι διαθέσιμη έως τα τέλη του 2022, τα δάνεια θα είναι 10ετή και η Ελλάδα μπορεί να λάβει έως 3,8 δισ. ευρώ περίπου ή 2% του ΑΕΠ. Με τη διαφορά επιτοκίου στη 10ετία μεταξύ του κόστους δανεισμού από τις αγορές και τον ESM να βρίσκεται σήμερα κοντά στις 200 μονάδες βάσης, η χώρα θα εξοικονομούσε 76 εκατ. ευρώ περίπου τον χρόνο, αν δανειζόταν το συνολικό ποσό. Κοινώς, θα εξοικονομούσε σωρευτικά 760 εκατ. ευρώ σε τόκους στη 10ετία.     

Με καθαρά λογιστικούς υπολογισμούς, το δάνειο μοιάζει ελκυστικό.

Ακόμη, ένα τέτοιο δάνειο, ύψους 3, 8 δισ. ευρώ, μαζί με την άντληση 2 έως 4 δισ. ευρώ επιπλέον από τις αγορές  συν αυτά που έχουν αντληθεί από ομόλογα και έντοκα, μέχρι στιγμής καλύπτουν το εκτιμώμενο χρηματοδοτικό κενό του 2020. Κι αυτό χωρίς να ακουμπήσει η Ελλάδα το μαξιλάρι ρευστότητας των 28 δισ. ευρώ στα τέλη Απριλίου.

Αυτό σημαίνει πως θα έχει ένα ατού στα χέρια της, όταν θα βγαίνει στις αγορές από το 2021 και μετά, ακόμη κι αν το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς τίτλων από την ΕΚΤ για την πανδημία (PEEP) πλησιάζει στο τέλος του. Από την άλλη πλευρά, η πιστωτική γραμμή συνοδεύεται από όρους ενισχυμένης εποπτείας.

Για κάποια κυβερνητικά στελέχη, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, γιατί η Ελλάδα βρίσκεται έτσι κι αλλιώς σε ενισχυμένη επιτήρηση μέχρι και το 2022. «Ο βρεγμένος το νερό δεν το φοβάται», υποστηρίζουν  κυβερνητικά στελέχη που τάσσονται, σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους, υπέρ της άποψης να πάρει η χώρα το δάνειο.

Η βασική προϋπόθεση είναι να μην πάει η Ελλάδα μόνη της στον ESM αλλά να το ζητήσουν άλλες χώρες προηγουμένως. «Αν είναι κι άλλες χώρες, θα είναι διαφορετικό απ’ το να είμαστε μόνοι μας», είναι η επωδός.

Πώς τοποθετείται η στήλη απέναντι στο ανωτέρω δίλημμα; Αν και κατανοούμε πλήρως το σκεπτικό των ανωτέρω, θα πρέπει να διαφοροποιηθούμε σε κάποια σημεία.

Κατ' αρχάς, είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα είναι σε ενισχυμένη επιτήρηση μέχρι και το 2022. Αν όμως λάβει το φθηνό 10ετές δάνειο από τον ESM, θα βρίσκεται σε επιτήρηση μέχρι να έχει αποπληρώσει τουλάχιστον το 70% του δανείου. Αυτό πιθανόν μεταφράζεται σε 7 χρόνια, δηλ. μέχρι το 2027, αν δανεισθεί το συνολικό ποσό των 3,8 δισ. ευρώ το 2020.

Όμως, άλλο το 2022, άλλο το 2027, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τα όποια πολιτικά επιχειρήματα. Παρ’ όλα αυτά μερικοί ίσως πουν πως θα είναι καλύτερα να είμαστε σε ενισχυμένη επιτήρηση, γιατί η έφεση του πολιτικού συστήματος στα ρουσφέτια θα ελέγχεται περισσότερο.

Αναρωτιόμαστε όμως τι θα έλεγαν, αν το 2021 ή το 2023 ή κάποια άλλη χρονιά, οι επιτηρητές απαιτούσαν π.χ. αύξηση του ΕΝΦΙΑ ή άλλων φόρων, για να βγαίνουν τα νούμερα του προϋπολογισμού, ώστε να είναι βιώσιμο το δημόσιο χρέος. Πιθανόν, «θα έκαναν μόκο», για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση άλλου κυβερνητικού παράγοντα.

Τι θα προτείναμε; 

Πρώτον, να μην αντλήσει η χώρα ούτε ευρώ από την πιστωτική γραμμή του ESM, αν δεν προσφύγουν προηγουμένως κι άλλες χώρες. 

Δεύτερον, αν προσφύγουν κι άλλες χώρες στην πιστωτική γραμμή, η Ελλάδα θα έπρεπε να αντλήσει το σύνολο των 3,8 δισ. ευρώ, για να επωφεληθεί από τα χαμηλότερα επιτόκια.              

Τρίτον,  στη δεύτερη περίπτωση, το 70% και πλέον του δανείου, δηλ. 2,7 δισ. ευρώ περίπου, θα έπρεπε να το αποπληρώσει το 2022.

Μ’ αυτό τον τρόπο θα εξοικονομούσε τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ σε τόκους μέχρι τότε και δεν θα υπόκειτο σε ενισχυμένη εποπτεία για το δάνειο από το 2023 και μετά. Κοινώς, μ' ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια.

Αυτή είναι η ταπεινή άποψη της στήλης και η απάντησή της στο δίλημμα «να πάρει η χώρα ή όχι το φθηνό δάνειο του ESM;».