Η ώρα του λογαριασμού θα έλθει αργά ή γρήγορα

Γιατί θα πρέπει το κράτος, δηλ. οι υπόλοιποι φορολογούμενοι, να αποζημιώνουν ανθρώπους που πήγαν και έχτισαν σπίτια μέσα στα δάση χωρίς να τα έχουν ασφαλίσει ή να έχουν πάρει μέτρα πυρασφάλειας αν και είχαν επίγνωση του κινδύνου της πυρκαγιάς; Αυτό το ερώτημα μας έθεσε χθες φίλος που επισκέπτεται την Ελλάδα από τις ΗΠΑ με αφορμή τις καταστρεπτικές πυρκαγιές που ξέσπασαν. «Για τον ίδιο λόγο που αποζημιώνει εκείνους που έκτισαν μέσα σε ρέματα που μπορούν να υπερχειλίσουν το χειμώνα,» του απάντησα. «Ετσι, η Ελλάδα δεν πάει πουθενά. Σε 10-15 χρόνια θα έχει μεγάλο πρόβλημα,»  ανταπάντησε ο φίλος. Η συζήτηση στράφηκε σε άλλο θέμα από εκείνο το σημείο και μετά αλλά η παρατήρηση του ήταν σωστή.  

Και ποιος νοιάζεται; Θα ήταν η επόμενη τοποθέτησή μας. Οι κυβερνήσεις που ενδιαφέρονται πρωτίστως πως να επανεκλεγούν για την επόμενη τετραετία; Ή μήπως τα κόμματα της αντιπολίτευσης που θέλουν να αναλάβουν την εξουσία, τάζοντας ακόμη περισσότερα;  Λογικά, θα έπρεπε να νοιάζονται οι πολίτες.  Πώς όμως να συμβεί κάτι τέτοιο σε μια χώρα που λιγότερο από το ένα-τρίτο των φορολογούμενων πληρώνει φόρο εισοδήματος;     

Ασφαλώς, δεν θα πρέπει να βάλουμε στο ίδιο καζάνι όλους τους πυρόπληκτους. Όσο όμως σκληρό είναι να βλέπει κανείς να καίγεται το σπίτι του, άλλο τόσο λογικό είναι να υπάρχουν σαφή κριτήρια στις αποζημιώσεις που να συνδέονται με τον σεβασμό προς το περιβάλλον. Δυστυχώς, οι καταστροφικές πυρκαγιές έχουν αρνητικό οικολογικό και οικονομικό αποτύπωμα που θα μπορούσε να περιορισθεί υπο προϋποθέσεις. Το ίδιο ισχύει για την πανδημία. Πόσο ορθολογιστικό είναι να διοχετεύσεις ρευστότητα σε άτομα και επιχειρήσεις  που δεν την έχουν πραγματικά ανάγκη και μετά να βλέπεις να αυξάνονται τα υπόλοιπα των τραπεζικών καταθέσεών τους;    

Δυστυχώς , έχουμε βραχεία μνήμη ως λαός. Την χρονιά που προηγήθηκε του πρώτου μνημονίου, δηλ. το 2009, οι πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης ξεπερνούσαν τα έσοδα κατά ένα ποσό που ήταν ίσο περίπου με το 10% του ΑΕΠ. Το συνολικό κρατικό έλλειμμα έφθανε το 15% του ΑΕΠ, τροφοδοτώντας την αύξηση του δημοσίου χρέους στο 130% του ΑΕΠ απ’ όσο θυμόμαστε.

Αν οι εκτιμήσεις είναι σωστές το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού θα κυμανθεί μεταξύ 7%-8% του ΑΕΠ φέτος, διατηρώντας το χρέος πάνω από το 200% του ΑΕΠ παρά την προβλεπόμενη ανάκαμψη του ΑΕΠ κατά 3% έως 5%. Παρ’ όλα  αυτά η Ελλάδα δανείζεται με επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα σε αντίθεση με το 2009 λόγω κυρίως των αγορών της ΕΚΤ και την διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Πρόκειται για μια στρέβλωση, όμως οι στρεβλώσεις δεν κρατούν για πάντα.

Όπως κι αν το δει κανείς,  ένα πράγμα είναι σίγουρο. Ο λογαριασμός από τις πυρκαγιές, την πανδημία και το μεταναστευτικό βαίνει αυξανόμενος και σε κάποιο σημείο θα πρέπει να πληρωθεί.