Με το λαθρεμπόριο καυσίμων θα τελειώσουμε ποτέ;

Ενα ακόμη κύκλωμα λαθρεμπορίας καυσίμων αποκαλύφθηκε χθες, αλλά πολύ πιθανόν θα ξεχαστεί γρήγορα μέχρι το επόμενο, όπως έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν.

Κι όμως, η Ελλάδα έχει διαφυγόντα έσοδα της τάξης των 300 εκατ. ευρώ και κατ' άλλους 500 εκατ. ευρώ το έτος από το λαθρεμπόριο καυσίμων. Επιπλέον, οι καταναλωτές εκτιμάται ότι πληρώνουν 100 εκατ. με 150 εκατ. ευρώ ετησίως για καύσιμα που ποτέ δεν μπήκαν στο αυτοκίνητό τους.

Ομως, το λαθρεμπόριο έχει κι άλλες παρενέργειες. Κατ' αρχάς  τροφοδοτεί τη διαφθορά στη χώρα καθώς μέρος των εσόδων διοχετεύεται διαχρονικά σε άλλες παράνομες δραστηριότητες και πιθανώς πολιτικά πρόσωπα. Επιπλέον, επιβαρύνει το περιβάλλον γιατί καίγονται καύσιμα χαμηλής ποιότητας στις πόλεις. Τέλος, γονατίζει όσους λειτουργούν νόμιμα γιατί οι παρανομούντες μπορούν να χρεώνουν κάτω του κόστους και να βγάζουν κέρδη.  

Οι κομπίνες είναι γνωστές. Το πείραγμα των αντλιών μέσω λογισμικού που καταλήγει στο κλέψιμο του καταναλωτή έως το 25% του καυσίμου που πλήρωσε είναι μια από αυτές. Τη χρησιμοποιούσε το κύκλωμα λαθρεμπορίας που πιάστηκε χθες. Το ίδιο και η νοθεία καυσίμων με διαλύτες που φέρνουν τα κυκλώματα από το εξωτερικό. 

Σε μεγάλη έκταση λαμβάνει επίσης χώρα η μεταφορά του αδασμολόγητου ναυτιλιακού πετρελαίου σε «συνεργαζόμενα» πρατήρια απ' όπου πουλιέται ως καύσιμο κίνησης. Αλλοι διοχετεύουν στην ελληνική αγορά με βυτιοφόρα αδοσμολόγητο καύσιμο που εικονικά εξάγεται σε άλλες χώρες αλλά πουλιέται εδώ ως κίνησης, βάζοντας κι εδώ στην τσέπη τους φόρους.  

Αλλη γνωστή μέθοδος είναι η πώληση του πετρελαίου θέρμανσης, το οποίο έχει χαμηλότερο ΕΦΚ, ως πετρέλαιο κίνησης με τον υψηλότερο ΕΦΚ, κερδίζοντας τη διαφορά.

Σε γενικές γραμμές, το μεγαλύτερο κομμάτι του λαθρεμπορίου καυσίμων εστιάζει στο παντελόνιασμα της διαφοράς φόρων μεταξύ των διαφορετικών ειδών καυσίμων. Γι' αυτό κάτι θα πρέπει να γίνει μαζί με όλα τα άλλα, όπως η πρόσφατη αναβάθμιση των συστημάτων εισορών-εκροών στα πρατήρια που έθεσε η ΑΑΔΕ σε εφαρμογή τον Ιούνιο, εν μέσω αντιδράσεων από τους πρατηριούχους. 

Ως γνωστόν, οι χώρες αγοράζουν πετρέλαιο στις διεθνείς τιμές αλλά καταλήγουν να έχουν διαφορετικές τιμές λιανικής λόγω των φόρων που επιβάλλουν. Οι ευρωπαϊκές και γενικότερα οι πιο ανεπτυγμένες χώρες που εισάγουν πετρέλαιο επιβάλλουν υψηλότερους φόρους και γι' αυτό έχουν υψηλότερες τιμές λιανικής. Οι ΗΠΑ είναι ξεχωριστή περίπτωση καθώς είναι ανεπτυγμένη χώρα αλλά έχει χαμηλές τιμές.  

Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες έχουν συνήθως φθηνότερες τιμές. 

Ρίξαμε χθες μια ματιά στις τιμές της βενζίνης και του ντίζελ που επικρατούν διεθνώς, εκφρασμένες σε ευρώ. Σύμφωνα με το GlobalPetrolPrices, η τιμή βενζίνης ήταν 1,746 ευρώ ανά λίτρο στην Ελλάδα την 1η Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα να καταλάβει την 11η θέση στη διεθνή κατάταξη.

Το Χονγκ Κονγκ με 3,129 ευρώ, η Ισλανδία με 2,093 ευρώ και η Δανία με 1,928 ευρώ ανά λίτρο ήταν οι ακριβότερες, ενώ η Λιβύη, η Βενεζουέλα και το Ιράν ήταν οι φθηνότερες.

Στο ντίζελ, η Ελλάδα ήταν στην 23η θέση με 1,534 ευρώ ανά λίτρο την 1η Σεπτεμβρίου. Χονγκ Κονγκ, Ισλανδία και Κεντροαφρικανική Δημοκρατία ήταν οι ακριβότερες χώρες.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, η τιμή επιβαρύνεται από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚΑ), το ειδικό τέλος Δικαιωμάτων Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών (ΔΕΤΕ), την εισφορά υπέρ της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), την ειδική εισφορά λογαριασμού πετρελαιοειδών και τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). 

Η συνολική επιβάρυνση πρέπει να φθάνει και να ξεπερνά ίσως το 1 ευρώ ανά λίτρο. 

Αν λοιπόν μια κυβέρνηση ενδιαφέρεται για τον δραστικό περιορισμό του λαθρεμπορίου καυσίμων, θα πρέπει να κάνει κάτι. Η δημιουργία μιας ομάδας κρούσης από αρμοδίους η οποία θα κληθεί να διαμορφώσει ένα ολιστικό σχέδιο δράσης εντός σύντομου χρονικού διαστήματος το οποίο θα εφαρμοστεί άμεσα, είναι μια ιδέα.

Το κλείσιμο της τρύπας που αφήνει η διαφορά των φόρων ανά τύπο καυσίμου θα πρέπει να είναι προτεραιότητα, κατά την άποψή μας. Μια ιδέα είναι η  εξίσωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης με το πετρέλαιο θέρμανσης. Σ' αυτή την περίπτωση, οι δυο τιμές λιανικής θα εξισωθούν αλλά οι καταναλωτές θα λαμβάνουν σχεδόν άμεσα στον τραπεζικό τους λογαριασμό την επιστροφή της διαφοράς του ΕΦΚ. 

Με αυτό τον τρόπο θα εξαλειφθεί το οικονομικό κίνητρο για ανάμιξη καυσίμων, το κράτος θα έχει περισσότερα έσοδα λόγω μείωσης του λαθρεμπορίου και τα νοικοκυριά δεν θα επιβαρυνθούν οικονομικά, γιατί θα πάρουν πίσω τη διαφορά. Επιπλέον, θα υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια. 

Φυσικά, η τεχνική υλοποίηση της ιδέας είναι μια πρόκληση. Ομως, θα μπορούσε να εφαρμοστεί πιλοτικά και σταδιακά σε κάποια περιφέρεια, πριν επεκταθεί σε άλλες. 

Το σίγουρο είναι πως αν συνεχίσουμε με την ίδια αποσπασματική προσέγγιση, η παραβατικότητα στα καύσιμα θα συνεχίσει να είναι υψηλή.