Απόστολος Αποστολάκος: Πώς μεταμορφώθηκε η Κεντρική Αγορά της Αθήνας

Στην καρδιά του Ρέντη, εκεί όπου η Κεντρική Αγορά της Αθήνας ξυπνά πριν ακόμη ξημερώσει, φορτηγά μπαίνουν και βγαίνουν, τελάρα με λαχανικά στοιβάζονται, έμποροι διαπραγματεύονται φωνάζοντας τις τιμές.

Πίσω από αυτήν την αδιάκοπη ροή προϊόντων, τα τελευταία χρόνια κρύβεται μια αλλαγή που δύσκολα φαντάζονταν όσοι γνώριζαν τον Οργανισμό Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ). Ένας δημόσιος Οργανισμός που έμαθε να λειτουργεί σαν ιδιωτική επιχείρηση.

Ο άνθρωπος που υπογράφει αυτή τη μεταμόρφωση είναι ο Απόστολος Αποστολάκος. Μάνατζερ με χρόνια εμπειρίας στον ιδιωτικό τομέα και στο εμπόριο τροφίμων, ανέλαβε ως CEO τον Οργανισμό Κεντρικών Αγορών και Αλιείας ΑΕ.

Σήμερα έξι χρόνια μετά από δύο θητείες, με την αποχώρησή του παρέδωσε έναν οργανισμό που καταγράφει υψηλά οικονομικά αποτελέσματα, προωθεί έργα υποδομής εκατομμυρίων ευρώ, ανοίγεται στην ψηφιακή εποχή και αναπτύσσει κοινωνικό αποτύπωμα. «Δεν το είδα ποτέ σαν μια καριερίστικη θέση», λέει. «Το είδα σαν μια αποστολή. Να δείξουμε ότι μια δημόσια επιχείρηση μπορεί να σταθεί με όρους αγοράς και κοινωνικής αξίας», συμπληρώνει.

Τα πρώτα χρόνια, ο ΟΚΑΑ έμοιαζε με έναν μηχανισμό που λειτουργούσε στη χαμηλότερη δυνατή ταχύτητα. Ο τζίρος ήταν στάσιμος, οι υποδομές παλιές, οι εργαζόμενοι χωρίς σαφή στόχευση. Σήμερα, τα στοιχεία δίνουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα, λέει. Ο κύκλος εργασιών εφέτος θα ξεπεράσει τα 18 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 25% περίπου σε σχέση με προ εξαετίας και το EBITDA υπερβαίνει το 18%, σχεδόν 40% υψηλότερο από τα επίπεδα του παρελθόντος.

Όμως το πιο σημαντικό, όπως σημειώνει ο κ. Αποστολάκος, είναι ότι ο ΟΚΑΑ έχει αλλάξει λογική. Από φορέας με παθητικό ρόλο στη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας, λειτουργεί πια σαν επιχειρηματικός οργανισμός που μετρά KPI’s, αποδοτικότητα, ROI και βιωσιμότητα. «Οι αριθμοί είναι η πιο καθαρή απόδειξη», σημειώνει ο κ. Αποστολάκος. «Αλλά πίσω από αυτούς, υπάρχει το σημαντικότερο, η αλλαγή νοοτροπίας. Ο ΟΚΑΑ έχει σχέδιο και στρατηγική».

Ο Ρέντης, οι μεγάλες υποδομές και το «ψυγείο» που λείπει

Στην Κεντρική Λαχαναγορά του Ρέντη, η κλίμακα είναι τέτοια που τα μικρά βήματα μοιάζουν συχνά με σταγόνα στον ωκεανό. Εκεί, το πιο εμβληματικό έργο που σχεδίασε η διοίκηση Αποστολάκου είναι το ψυχόμενο κέντρο Logistics προϋπολογισμού περίπου 20 εκατ. ευρώ, με 7.500 παλετοθέσεις και τρεις θερμοκρασιακές ζώνες, ικανό να αλλάξει της ισορροπίες στην αλυσίδα τροφίμων.

Η έλλειψη τέτοιας υποδομής έχει κόστος. Πάνω από 6.500 τόνοι φρέσκων φρούτων και λαχανικών πετιούνται κάθε χρόνο λόγω αδυναμίας συντήρησης. «Η κλιματική κρίση κάνει το πρόβλημα οξύτερο. Έπρεπε να δράσουμε», εξηγεί. Αλλά το έργο, αν και ώριμο και ενταγμένο στο ΕΠΑΝΕΚ, μπήκε σε αναστολή. «Σταμάτησε, αλλά δεν χάθηκε. Το σχέδιο υπάρχει και θα πρέπει να αξιοποιηθεί», υπογραμμίζει.

Πέρα από αυτό, η Λαχαναγορά απέκτησε επικαιροποιημένο τοπογραφικό και ρυμοτομικό σχέδιο μετά από 20 χρόνια, κυκλοφοριακή μελέτη με εφαρμογές σε στάθμευση και πύλες, νέο σύγχρονο ιατρείο, συστήματα ασφαλείας με κέντρο ελέγχου και τριπλάσιες περιπολίες. Δημοπρατήθηκαν έργα οδοποιίας σε 20 αρχικά και 20 στρέμματα αμέσως μετά & δρομολογήθηκαν έργα και επενδύσεις πλέον των 4 εκατ. ευρώ, η μεγαλύτερη παρέμβαση στην ιστορία της αγοράς.

Οι ιχθυόσκαλες στην εποχή του AI

Εάν ο Ρέντης ήταν το πεδίο των μεγάλων υποδομών, οι ιχθυόσκαλες αλλά και συνολικά ο οργανισμός ήταν το πεδίο της ψηφιοποίησης. Εκεί, το έργο που ξεχωρίζει είναι το e-Ιχθυόσκαλα προϋπολογισμού 6 εκατ. ευρώ, ώριμο προς άμεση δημοπράτηση, με στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση συναλλαγών και τη διαλειτουργικότητα αλιέων και εμπόρων, αναφέρει.

«Μιλάμε για το πέρασμα σε μια νέα εποχή, από το χαρτί στο AI», λέει ο κ. Αποστολάκος. Παράλληλα, ενεργοποιήθηκε η Ιχθυόσκαλα Βόλου έπειτα από έξι χρόνια αδράνειας, ολοκληρώθηκε ο εκσυγχρονισμός της Καβάλας, μπήκε σε λειτουργία η τρίτη πτέρυγα της Μηχανιώνας, αντικαταστάθηκαν τα γραφεία εμπόρων στο Κερατσίνι και ξεκίνησε για πρώτη φορά η δημοπράτηση βιολογικού καθαρισμού.

Μια επιχείρηση, εν προκειμένου μια πρώην ΔΕΚΟ δεν αλλάζει μόνο με έργα, αλλά με ανθρώπους. Γι’ αυτό, η μεταρρύθμιση του οργανογράμματος αποτέλεσε κεντρική προτεραιότητα. Νέος Κανονισμός Λειτουργίας, νέοι ρόλοι, και κυρίως 30 νέες εγκεκριμένες στοχευμένες προσλήψεις που ήδη υλοποιούνται.

«Δεν μπορείς να μιλάς για ψηφιοποίηση χωρίς ειδικούς στο IT, ούτε για logistics χωρίς ανθρώπους που ξέρουν την αλυσίδα εφοδιασμού», λέει. Το προσωπικό του ΟΚΑΑ αποκτά νέα εργαλεία, σαφείς ρόλους και κουλτούρα που μοιάζει περισσότερο με ιδιωτική εταιρεία.

Για τον κ. Αποστολάκο, η κοινωνική διάσταση δεν είναι διακοσμητική. Το πρόγραμμα Healthy Habits, με έγκριση του υπουργείου Παιδείας, διανύει τον τρίτο του χρόνο, διδάσκοντας υγιεινή διατροφή και πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας. Εθελοντική αιμοδοσία δύο φορές τον χρόνο, οργανωμένες διανομές τροφίμων σε ευπαθείς ομάδες, δωρεές σε νοσοκομεία.

Όλα αυτά συνέδεσαν τις αγορές με την κοινωνία. «Οι αγορές του ΟΚΑΑ δεν σταμάτησαν ούτε λεπτό, ούτε στην πανδημία, ούτε σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Αυτό είναι η μεγαλύτερη κοινωνική μας συμβολή. Σταθερή τροφοδοσία και διαφάνεια στις τιμές σε περιόδους που όλοι πρέπει να γνωρίζουν», αναφέρει.

Οι δύσκολες αποφάσεις και η επόμενη ημέρα

Η πιο δύσκολη στιγμή, παραδέχεται, ήταν η συζήτηση για πιθανή μετεγκατάσταση του ΟΚΑΑ. «Ήταν ένα ξένο προς εμάς ερώτημα, αλλά έπρεπε να το αντιμετωπίσουμε. Δεν κρυφτήκαμε. Βγήκαμε με αριθμούς και με προτάσεις», σημειώνει. Οι σχέσεις με τους μισθωτές δοκιμάστηκαν, αλλά η εμπιστοσύνη αποκαταστάθηκε.

Σήμερα, φεύγοντας, ευχαριστεί, Δ.Σ., Υπερταμείο, κυβέρνηση, μισθωτές και κυρίως το προσωπικό, τους υπαλλήλους . «Χωρίς αυτούς τίποτα δεν θα γινόταν». Για τον ίδιο, η λήξη της θητείας δεν είναι ένα τέλος, αλλά «μια νέα αφετηρία». «Ο αγροδιατροφικός τομέας, η αλιεία, τα logistics και το οργανωμένο εμπόριο είναι χώροι όπου θα συνεχίσω να δρω. Οι προκλήσεις είναι μπροστά», σημειώνει.