Πώς τα κριτήρια ESG μειώνουν τον κίνδυνο από τα κόκκινα δάνεια

Ο 21ος αιώνας χαρακτηρίζεται από συνεχής εξωγενείς και πολυδιάστατες προκλήσεις. Οι τράπεζες καλούνται να αναδιαμορφώσουν τις υπάρχουσες πρακτικές διαχείρισης κινδύνων ώστε να παρακολουθούν ενεργά και να αντιμετωπίζουν επιτυχώς, όλα τα είδη κινδύνων ανεξαρτήτως φύσεως.

Τα κριτήρια ESG

Αποτελούνται από τους πυλώνες περιβάλλον (Ε), Κοινωνία (S) και εταιρική διακυβέρνηση (G) και αποτελούν τόσο χρήσιμο εργαλείο αξιολόγησης μιας επιχείρησης σε θέματα βιωσιμότητας όσο και εργαλείο παρακολούθησης περιβαλλοντικών, κοινωνικών αλλά και κινδύνων διακυβέρνησης.

Οι τράπεζες ως κύριοι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί καλούνται να ενσωματώσουν τα κριτήρια ESG ώστε να μπορούν να αξιολογούν τους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς, καθώς και τους κοινωνικούς κινδύνους κατά τη διαδικασία χρηματοδότησης.

Η θέση της Ελλάδας στην ενσωμάτωση ESG κριτηρίων

Στην Ελλάδα, το 2021, το Χρηματιστήριο Αθηνών ανακοίνωσε τη δημιουργία του δείκτη ATHEX ESG, με σκοπό της παρακολούθησης της απόδοση των εισηγμένων που υιοθετούν ESG κριτήρια. Έκτοτε υπάρχει συνεχής αύξηση των εισηγμένων που ακολουθούν πρότυπα εναρμονισμένα με τα κριτήρια ESG.

Αντίστοιχα, οι τράπεζες έχουν ήδη ξεκινήσει τόσο να εντάσσουν τα ESG κριτήρια στις στρατηγικές διαχείρισης κινδύνων όσο να καταγράφουν τις διαδικασίες που ακολουθούν οι επιχειρήσεις, ως προς το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση.

Σκοπός είναι οι ενδιαφερόμενοι για χρηματοδότηση έχοντας καλύτερη βαθμολογία ως προς τα ESG κριτήρια να εξασφαλίζουν ευχερέστερη και με καλύτερους όρους πρόσβαση σε ρευστότητα.

Αρχικά αποτελέσματα ερευνητικής μελέτης

Τα αρχικά αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Μελετών και Εκπαίδευσης Χρηματοοικονομικής (ΚΕΜΕΧ) του ΕΚΠΑ από τους Πλήκα Ιωάννη-Ηλία και Καινούργιο Δημήτριο αναφορικά με την σχέση των ESG κριτηρίων και των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΜΕΑ) των τεσσάρων Ελληνικών συστημικών τραπεζών (Στοιχεία από: Orbis BankFocus και World Bank, Περίοδος: 2013 – 2020), έδειξαν σημαντικά αποτελέσματα τόσο για επιστημονικούς σκοπούς όσο και για σκοπούς χάραξης πολιτικής.

Ανάμεσα στα συμπεράσματα των αρχικών αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, ανήκουν τα παρακάτω:

• Τα ΜΕΑ συνέχισαν να ακολουθούν καθοδική πορεία, παρά την μεγάλη οικονομική αστάθεια που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19.
• Οι πληθωριστικές πιέσεις οδήγησαν σε αύξηση των ΜΕΑ.
• Η οικονομική ανάπτυξη (ΑΕΠ) συνέβαλε σε ένα πιο υγιές χρηματοοικονομικό περιβάλλον, συμβάλλοντας στην μείωση των ΜΕΑ.
• Τα επίπεδα ανεργίας στην Ελλάδα δεν επηρέασαν την καθοδική δυναμική των ΜΕΑ.
• Η αυξημένη κεφαλαιακή επάρκεια των Ελληνικών τραπεζών που ενισχύθηκε μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, βοήθησε σημαντικά στην αποφυγή ενός νέου κύματος ΜΕΑ.
• Η αύξηση της τραπεζικής κερδοφορίας οδήγησε σε μείωση των ΜΕΑ.

• Η υιοθέτηση των κριτήριων ESG στις εσωτερικές πρακτικές διαχείρισης κινδύνων, θα ενδυναμώσει την ανθεκτικότητα στις εξωτερικές διακυμάνσεις (αυξημένη ανεργία, πληθωρισμός), αυξάνοντας την τραπεζική κερδοφορία και ως συνέπεια θα οδηγήσει σε μείωση των ΜΕΑ.
• Η υιοθέτηση βιώσιμων τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών θα οδηγήσει σε σημαντική και μακροχρόνια μείωση των ΜΕΑ.
• Η αυξανόμενη τραπεζική απόδοση λόγω της ενσωμάτωσης κριτηρίων ESG και υιοθέτησης βιώσιμων πρακτικών, θα οδηγήσει σε αύξηση της συνολικής οικονομικής ευημερίας.

ESG και σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης κινδύνων

Έχοντας υπόψη την επίδραση των κριτηρίων βιωσιμότητας ESG στα ΜΕΑ, όπως αυτή αναδείχθηκε μέσω των αποτελεσμάτων της έρευνας που παρουσιάστηκαν, κρίνεται επιτακτική η επανεξέταση της υφιστάμενης μεθοδολογίας διαχείρισης κινδύνων και η επιτάχυνση της υιοθέτησης νέων σύγχρονων πρακτικών διαχείρισης κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια βιωσιμότητας (ESG).

Στην Ελλάδα, το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, αποτελεί το μοναδικό εξειδικευμένο Πρόγραμμα στην Ελλάδα που «θεραπεύει» πολυδιάστατα και ολιστικά, τόσο για τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα, τον Εσωτερικό Έλεγχο / Internal Audit, τη Διαχείριση Κινδύνων / Risk Management, και την Κανονιστική Συμμόρφωσης / Compliance.

Η ιστοσελίδα του προγράμματος είναι η ακόλουθη https://appliedriskmgt.econ.uoa.gr/ Mπορείτε να βρείτε την Προκήρυξη και την Αίτηση Συμμετοχής εδώ

Η περίοδος υποβολής Αιτήσεων του A’ Κύκλου λήγει στις 30/06/2024

* Δημήτρης Καινούργιος (φωτ. δεξιά), Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην «Εφαρμοσμένη Διαχείριση Κινδύνων» και Διευθυντής του Κέντρου Μελετών και Εκπαίδευσης Χρηματοοικονομικής (ΚΕΜΕΧ) του ΕΚΠΑ.

* Πλήκας Ιωάννης-Ηλίας, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών & Κέντρο Μελετών και Εκπαίδευσης Χρηματοοικονομικής (ΚΕΜΕΧ), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Ελλάδα.