Εξωδικαστικός μηχανισμός: «Σανίδα σωτηρίας» για φυσικά πρόσωπα και ΜμΕ

Η πορεία του και πώς επιδρά σε τράπεζες, funds και οφειλέτες. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα νέα δεδομένα και τα μεγάλου ύψους επιχειρηματικά δάνεια. Γράφει ο Σεραφείμ Ν. Σωτηριάδης.

Δημοσιεύθηκε: 2 Ιουλίου 2025 - 07:34

Του Σεραφείμ Ν. Σωτηριάδη*

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός φαίνεται να κερδίζει το στοίχημα και να εξελίσσεται στο βασικό εργαλείο για την ρύθμιση οφειλών προς τους φορείς του Δημοσίου αλλά και τους χρηματοδοτικούς φορείς, δηλαδή τις τράπεζες και τα funds στα οποία έχουν μεταβιβαστεί τα κόκκινα δάνεια.

Αν και όταν ξεκίνησε η εφαρμογή του τον Ιούνιο του έτους 2021 υπήρχε μεγάλη επιφυλακτικότητα αναφορικά με το κατά πόσο θα επιτύχει τον στόχο του, σήμερα, μετά από μία σειρά βελτιωτικών νομοθετικών τροποποιήσεων, παρατηρείται ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις την πιο ενδεδειγμένη λύση ρύθμισης οφειλών. Πιο συγκεκριμένα:

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για τις οφειλές προς τους φορείς του Δημοσίου, και αυτό γιατί ο αριθμός των δόσεων μπορεί να φτάσει τις 240 (ήτοι ρύθμιση στην 20ετία), όταν, βάσει των υφιστάμενων σήμερα ρυθμίσεων, ο οφειλέτης μπορεί να ρυθμίσει ως επί το πλείστον σε 12 ή 24 δόσεις.

Περαιτέρω, η ρύθμιση είναι μεν έντοκη, αλλά το επιτόκιο είναι σταθερό για όλη τη διάρκεια της ρύθμισης και ανέρχεται στο 3% ετησίως. Εξάλλου, μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού, είναι δυνατή η διαγραφή όχι μέρους των προσαυξήσεων, αλλά και μέρους επί της βασικής οφειλής, με την σημείωση ότι απαγορεύεται η διαγραφή παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων (ΦΠΑ κλπ) και ασφαλιστικών εισφορών.

Προφανές από τα παραπάνω, ότι ως προς τις οφειλές στην ΑΑΔΕ και τον ΕΦΚΑ, η υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό είναι σωτήρια. Βέβαια, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι τυχόν διαγραφές αλλά και ο αριθμός των δόσεων, εξαρτώνται από τα οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη.

Τι γίνεται όμως με τις τράπεζες και τα funds και πόσο αποτελεσματικός είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός για τις οφειλές αυτές;

Ενώ παραμένει η βασική αρχή ότι εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των χρηματοδοτικών φορέων το να χορηγήσουν πρόταση ρύθμισης μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού δίχως να υποχρεούνται προς τούτο, με τις νομοθετικές τροποποιήσεις που επήλθαν με τον Ν. 5193/2025, διευρύνθηκαν τα κριτήρια εκείνων για τους οποίους οι χρηματοδοτικοί φορείς θα υποβάλουν υποχρεωτικά πρόταση.

Πιο συγκεκριμένα, όσοι πληρούν τα κριτήρια του ευάλωτου οφειλέτη έως το διπλάσιο και έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς έως το ποσό των 300.000 ευρώ συνολικά, θεωρούνται «επιλέξιμοι» και λαμβάνουν πρόταση ρύθμισης. Από τις ίδιες τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού κάποιου οφειλέτη ως «επιλέξιμου» γίνεται αντιληπτό ότι η διάταξη αυτή αφορά περισσότερο τη μικρομεσαία τάξη (ατομικό εισόδημα έως 14.000 ευρώ – ύψος οφειλών έως 300.000 ευρώ), άρα μια σημαντική μερίδα οφειλετών.

Εξάλλου, υπάρχει και η κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών, ήτοι εκείνων που πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια και οι οποίοι ομοίως λαμβάνουν υποχρεωτικά πρόταση ρύθμισης, δίχως μάλιστα να υπάρχει ανώτατο όριο στο ύψος των οφειλών τους.

Οι ανωτέρω δύο κατηγορίες των επιλέξιμων και των ευάλωτων οφειλετών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ΑΑΔΕ και ο ΕΦΚΑ δίδουν πάντα πρόταση ρύθμισης, αρκεί να πληρούνται τα τυπικά προσόντα που θέτει νόμος, καθιστούν τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών ένα ισχυρό εργαλείο τακτοποίησης των χρεών, μέσω μιας συγκεντρωτικής και όχι ιδιαίτερα σύνθετης διαδικασίας.

Ωστόσο, από την πρακτική εφαρμογή, καταλήγουμε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού δεν κρίνεται επαρκής και αποτελεσματική σε πολυδαίδαλους και σύνθετους δανεισμούς, οι οποίοι συνήθως απαντώνται σε μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια εταιρειών, όπου η απλή ρύθμιση μέσω μηνιαίων δοσολογίων δεν καθιστά συνήθως βιώσιμο τον δανεισμό. Στις περιπτώσεις αυτές, η λύση βρίσκεται είτε στις απευθείας διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, είτε στη διαδικασία της εξυγίανσης του πτωχευτικού κώδικα.

Πέραν αυτών των δανείων όμως, η ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού είναι η πλέον ενδεδειγμένη λύση και υποστηρίζεται ως τέτοια, όχι μόνο από την πλευρά των οφειλετών, αλλά και από την πλευρά των πιστωτών, αφού δεν είναι λίγες οι φορές που κατά τη διάρκεια διμερούς διαπραγμάτευσης, όταν δεν ευρίσκεται κοινώς αποδεκτή λύση, οι ίδιοι οι πιστωτές προτείνουν την υπαγωγή στον εξωδικαστικό μηχανισμό.

* Ιδρυτής και διαχειριστής της «Σ. ΣΩΤΗΡΙΑΔΗΣ – Κ. ΛΙΔΩΡΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ».

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.