Η Τουρκία, η Λιβύη και το ευρωπαϊκό... boots on the ground

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η πρόθεση της ΕΕ να αποστείλει στρατιωτικές δυνάμεις στη Λιβύη, ώστε να μην είναι η συγκεκριμένη χώρα έρμαιο των ξένων δυνάμεων που βρίσκονται στα εδάφη της, όπως αποτυπώνεται σε κείμενο του ευρωπαϊκού «υπουργείου Εξωτερικών», που αποκάλυψε χθες ο ειδησεογραφικός φορέας EUobserver, συνιστά -εφόσον υλοποιηθεί- το σημαντικότερο βήμα στη μέχρι τώρα πορεία της ΕΕ για την εξασφάλιση κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής.

Στον βαθμό, δε, που η ελληνική διπλωματία μπορέσει να αξιοποιήσει αυτή την πρόθεση με τον προσήκοντα τρόπο, μπορεί -δυνητικά- να ανατρέψει υπέρ της τις παρούσες ισορροπίες στη Μεσόγειο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο που δημοσιοποίησε χθες το EUobserver. η Ευρωπαϊκή Ένωση συντάσσει σχέδια για την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων στη Λιβύη, ώστε να «ανταγωνιστεί» την επιρροή που ασκούν εκεί «τρίτες χώρες», οι οποίες αν και δεν κατονομάζονται στο έγγραφο, εκτιμάται από το EUobserver ότι συμπεριλαμβάνουν το Τσαντ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τη Ρωσία, τη Σ. Αραβία, τα ΗΑΕ και -κυριότερα- την Τουρκία.

Και τούτο καθώς γίνεται ειδική μνεία σε «τρίτη χώρα», η οποία «αρνείται συστηματικά επιθεωρήσεις» πλοίων της, υπόπτων ότι παραβιάζουν το εμπάργκο όπλων που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ στη Λιβύη. Αντίστοιχα, γίνεται αναφορά στην ίδια «τρίτη χώρα», η οποία «διατηρεί μία ισχυρή στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη και παρέχει εκπαίδευση σε επίλεκτες στρατιωτικές δυνάμεις στη Δυτική Λιβύη», «ζωγραφίζοντας» έτσι την Τουρκία.

Ως κύριο λόγο δε «αφύπνισης» της ΕΕ ως προς την ανάγκη στρατιωτικής παρουσίας -και άρα παρέμβασης- στη Λιβύη επικαλείται το συγκεκριμένο έγγραφο, την ανησυχητική κατάσταση που δημιουργεί η παρουσία ισχυρών ξένων μισθοφορικών και τακτικών δυνάμεων στα λιβυκά εδάφη και τους κινδύνους που αυτά συνιστούν για την Ευρώπη.

Αντίστοιχα, το EUobserver επικαλείται ανακοινώσεις του τουρκικού υπουργείου Αμύνης περί «αναχαίτισης» προσφυγικών ροών στα ανοικτά της Λιβύης, επισημαίνοντας ότι έτσι εγείρονται ανησυχίες πως η Άγκυρα θα αποκτήσει τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη και από αυτό το σημείο της Μεσογείου, καθώς ήδη τις ελέγχει από τα μικρασιατικά παράλια.

Στον βαθμό που οι προθέσεις οι οποίες διατυπώνονται στο συγκεκριμένο «εσωτερικό έγγραφο» υλοποιηθούν και υπάρξει ευρωπαϊκή πολιτική βούληση για την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη, η εξέλιξη θα συνιστά τη σημαντικότερη έμπρακτη επίδειξη ενιαίας εξωτερικής και αμυντικής στην ιστορία της ΕΕ. Και τούτο, υπό το φως του μάλλον υποτονικού χαρακτήρα που λάμβαναν έως τώρα οι αποστολές που πραγματοποιούνταν υπό την αιγίδα της Common Security and Defence Policy (CSDP), ήτοι του στρατιωτικού σκέλους της ΕΕ.

Χαρακτηριστικό τούτου είναι το γεγονός ότι υπό την σκέπη της CSDP βρίσκεται μία αποστολή συμβουλευτικού χαρακτήρα στο Ιράκ, μία στρατιωτική εκπαιδευτική αποστολή στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, η ναυτική επιχείρηση «Ειρήνη» στη Μεσόγειο για την επίβλεψη της τήρησης του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη (η… «επιτυχία» της οποίας είναι πασίγνωστη) και μία αποστολή παροχής βοήθειας στην Ουκρανία. Συνολικά, δε, περί τις 30 αποστολές αυτού του είδους έχουν υπάρξει κατά τον δεκαπενταετή βίο της CSDP. Στη Λιβύη, ωστόσο, οι απαιτήσεις αναμένεται ότι θα είναι... διαφορετικές.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, θα δοκιμάσουν τη βούληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αναλάβει η ίδια έναν ρόλο που παραδοσιακά είχε εναποθέσει στις ΗΠΑ, κάνοντας έτσι ένα ποιοτικό άλμα στην εξέλιξή της. Ευλόγως, πρόκειται για μία υπόθεση η οποία μας αφορά άμεσα.