Το υπαρξιακό δίλημμα της ΕΕ

Φίλτατοι, καλή σας ημέρα!

Η σύρραξη στη Μ. Ανατολή και ειδικά η αντιμετώπιση των ακραίων ισλαμιστικών ομάδων όπως η Χαμάς ή η Χεζμπολάχ συνιστούν ένα υπαρξιακό ζήτημα για το Ισραήλ. Εάν δεν αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα κατά τρόπο ριζικό, ουδείς Ισραηλινός θα μπορεί να νοιώθει ασφαλής στην πατρίδα του εφεξής.

Όπως αντίστοιχα, εάν δεν υπάρξει και μία οριστική διευθέτηση του παλαιστινιακού ζητήματος, με τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, ουδείς θα μπορεί να προσβλέπει στην επικράτηση ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή. Αυτό ήταν το δίδαγμα των τελευταίων δεκαετιών, τόσο για τη Μ. Ανατολή όσο και ευρύτερα για την Ευρώπη.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, η πρόταση που διετύπωσε χθες ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμ. Μακρόν για την αντιμετώπιση της Χαμάς από τη διεθνή συμμαχία που στρατεύτηκε κατά του Ισλαμικού Κράτους δεν αφορά μόνον την πάταξη της τρομοκρατίας που απειλεί το Ισραήλ αλλά και εκείνην που υφίσταται η Ευρώπη. Διατυπώνεται δε η συγκεκριμένη πρόταση από έναν ηγέτη κράτους το οποίο υφίσταται σχεδόν καθημερινά τη βαριά ανάσα της τρομοκρατίας στον σβέρκο του.

«Η προτεραιότητα -η προτεραιότητά σας αλλά και όλων των δημοκρατιών και της Γαλλίας- είναι να νικήσουμε αυτές τις τρομοκρατικές ομάδες μαζί σας», είπε χθες ο Μακρόν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Μπ. Νετανιάχου.

Στις ΗΠΑ είναι σαφές, με δύο αεροπλανοφόρα και στόλο άλλων πλοίων στην Αν. Μεσόγειο, ότι η πρόταση Μακρόν θα εύρισκε ευήκοα ώτα. Είναι ιδιαίτερα αμφίβολο ωστόσο εάν η ΕΕ είναι σήμερα διατεθειμένη να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Εάν διαθέτει τη βούληση, δηλαδή, να συγκροτήσει και να στείλει ένοπλες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, ικανές να διεκπεραιώσουν το συγκεκριμένο έργο.

Για την ακρίβεια, είναι ασαφές εάν η ΕΕ έχει αποσαφηνίσει ποιος είναι ακριβώς ο ρόλος της και εντέλει ποιοι είναι οι κανόνες επί των οποίων πορεύεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το μεταναστευτικό και η ανυπαρξία, στην πραγματικότητα, ενιαίου πλαισίου διαχείρισής του από τους 27. Αλλιώς τα «βλέπει» τα πράγματα ο Β. Ορμπάν… αλλιώς οι Βρυξέλλες ή άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Αντίστοιχα χαρακτηριστικό το παράδειγμα που έθεσε χθες στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου ο Αλέξανδρος Εξάρχου (Ιntrakat) ως προς την Ελλάδα και τις αμυντικές της δαπάνες: «Η Ελλάδα είναι το σύνορο της ΕΕ και σκεφτήκαμε ότι αν εμείς δεχτούμε επίθεση, δεν θα είναι ελληνικό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Ότι το κόστος γι’ αυτό θα ήταν ευρωπαϊκό πρόβλημα. Αυτό, όμως, δεν συνέβη. Υπάρχουν λογικές ότι "αυτό είναι δικό σας πρόβλημα"», είπε στο πλαίσιο του συνεδρίου του Economist.

Όταν ορίζεις όμως τα ζητήματα ασφάλειας, δηλαδή αυτά που βρίσκονται στον πυρήνα της ζωής στην Ευρώπη, ως «δικό σου πρόβλημα», τότε είναι απολύτως σαφές ότι η ΕΕ δεν έχει ακόμη αποφασίσει εάν είναι μία χαλαρή οικονομική οντότητα, μία ενιαία αγορά με άλλα λόγια, ή μία Ένωση ανεξάρτητων κρατών. Μέχρι στιγμής, δε, στη συζήτηση δεν χωρά ούτε καν αναφορά περί Ομοσπονδίας και άλλων συναφών.

Έτσι, όταν ακόμη και ενώπιον ζητημάτων ασφάλειας, δεν μπορείς να αποσαφηνίσεις εάν είσαι απλώς ένα οικονομικό μόρφωμα ή κάτι περισσότερο, τότε το μέλλον σου είναι αβέβαιο. Διότι, προφανώς, άλλοι είναι οι κανόνες που διέπουν μία Ένωση και άλλοι εκείνοι που αφορούν σε μία ενιαία αγορά και εάν δεν γνωρίζεις τους κανόνες…