Η Τουρκία δοκιμάζει τα όρια της εκεχειρίας στη ΒΑ Συρία

Το στοίχημα της Τουρκίας να υπονομεύσει την εκεχειρία στη βορειοανατολική Συρία, η οποία επιτεύχθηκε με μεσολάβηση των ΗΠΑ το 2019, θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση της Άγκυρας στο πεδίο της μάχης, αυξάνοντας ταυτόχρονα την εξάρτηση των ηγούμενων από τους Κούρδους Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (ΣΔΔ) από τη Ρωσία και την κυβέρνηση της Συρίας.

Για εβδομάδες ο στηριζόμενος από την Τουρκία Συριακός Εθνικός Στρατός (ΣΕΣ) βομβαρδίζει την στρατηγική πόλη Ain Issa στη βορειοανατολική Συρία, η οποία βρίσκεται υπό των έλεγχο των SDF. Κάποια κοντινά χωριά έχουν πέσει στα χέρια των στηριζόμενων από την Τουρκία δυνάμεων –ανοίγοντας τον δρόμο για πιθανή πλήρη επίθεση για τον έλεγχο της Ain Issa.

Οι στηριζόμενες από τις ΗΠΑ ΣΔΔ έχουν ζητήσει από τη Ρωσία να στήσουν παρατηρητήρια δυτικά της Ain Issa για να αποτραπούν περαιτέρω στηριζόμενες από την Τουρκία επιθέσεις, ενώ οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει τη διπλωματική δραστηριότητα για να διαπραγματευτούν έναν διακανονισμό μεταξύ των ΣΔΔ και της Τουρκίας ώστε να αποφευχθεί  περαιτέρω κλιμάκωση στην περιοχή.

Η Ain Issa βρίσκεται στον βασικό αυτοκινητόδρομο M4, που οροθετεί το νοτιότερο κομμάτι της «νεκρής ζώνης» που έχει κηρύξει από μόνη της η Τουρκία. Συνδέει επίσης τις δυνάμεις των ΣΔΔ ανατολικότερα με την Μανμπίτζ στα δυτικά, άλλη μια πόλη που η Τουρκία θέλει για να επεκτείνει τη «νεκρή ζώνη».

Η «νεκρή ζώνη» της Τουρκίας στα βορειοανατολικά δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2019, όταν η Τουρκία ξεκίνησε την Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης, για να καθαρίσει τα σύνορα από αυτούς που η ίδια ισχυρίζεται πως είναι αντιτούρκοι ένοπλοι του PKK. Η Τουρκία εξαπέλυσε την επιχείρηση αυτή λίγο αφότου πήρε το «πράσινο φως» από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump.

Ο Erdogan και το κυβερνών Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης έχουν θέσει σε προτεραιότητα την καταπολέμηση του PKK στη Συρία λόγω της απειλής που εξακολουθεί να συνιστά για την Τουρκία το PKK, αλλά και λόγω της δημοφιλίας που έχουν στο εσωτερικό οι επιχειρήσεις της Οργάνωσης. Οι δυνάμεις του YPG στη Συρία, που θεωρούνται και αυτές εχθρικές από την Τουρκία, αποτελούν μέρος της στηριζόμενης από τις ΗΠΑ ομπρέλας των ΣΔΔ.

Μέσω των αντιπροσώπων της του ΣΕΣ, η Τουρκία πιθανότατα θα συνεχίσει να πιέζει τις ΣΔΔ να παραδώσουν την Ain Issa, κάτι που θα μπορούσε να καταλήξει σε επίθεση για κατάληψη της πόλης. Η Τουρκία δίνει σήμα πως είναι προετοιμασμένη να αγνοήσει τα ρωσικά παρατηρητήρια και τις αμερικανικές διπλωματικές πιέσεις αν δεν γίνει μέρος της «νεκρής ζώνης» της και η Ain Issa. Αλλά οι ΣΔΔ επίσης ενισχύουν τις δυνάμεις τους στην πόλη σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν μια επίθεση και να αυξήσουν το στοίχημα σε μια ενδεχόμενη στηριζόμενη από την Τουρκία επιχείρηση.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2020 ο Τούρκος πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan ζήτησε να παραδοθεί η Ain Issa στις τουρκικές δυνάμεις στο πλαίσιο της στρατηγικής της Άγκυρας για τη δημιουργία της «νεκρής ζώνης» στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας.

Τόσο η Ρωσία όσο και η Τουρκία έχουν στήσει παρατηρητήρια στην Ιντλίμπ, προσπαθώντας να παγιώσουν τις διάφορες εκεχειρίες στις οποίες έχουν καταλήξει με την πάροδο των ετών. Αλλά στην πράξη, τα παρατηρητήρια αυτά έχουν αγνοηθεί, με όλες τις πλευρές να κάνουν ελιγμούς γύρω από αυτά. Τα τελευταία χρόνια, οι συριακές και ρωσικές δυνάμεις έχουν περικυκλώσει τουρκικά παρατηρητήρια στην επαρχία της Ιντλίμπ σε επαναλαμβανόμενες επιθέσεις, που τελικά ανάγκασαν την Άγκυρα να εγκαταλείψει ορισμένα παρατηρητήρια τον περασμένο Οκτώβριο.

Οι περαιτέρω συγκρούσεις μεταξύ των ΣΔΔ και είτε του τουρκικού στρατού ή των στηριζόμενων από την Τουρκία δυνάμεων για την Ain Issa είναι απίθανο να επηρεάσουν τις ευρύτερες διμερείς σχέσεις της Άγκυρας με τη Ρωσία ή τις ΗΠΑ.

Στους προηγούμενους γύρους των ρωσοτουρκικών συγκρούσεων στην επαρχία Ιντλίμπ, η Ρωσία και η Τουρκία διατήρησαν τις κοινές περιπολίες στη βορειοανατολική Συρία, αποτρέποντας τις αψιμαχίες στα βορειοδυτικά να εξαπλωθούν στα βορειοανατολικά.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και της Τουρκίας συναντήθηκαν επίσης στο Σότσι στις 28 Δεκεμβρίου για να συζητήσουν τη γενικότερη σχέση μεταξύ των δυο χωρών. Η συζήτηση περιελάμβανε την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας μετά την πρόσφατη κίνηση των ΗΠΑ να επιβάλλουν κυρώσεις στην Τουρκία για την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 το 2019.

Οι ΗΠΑ, στο μεταξύ, έχουν αφήσει να εννοηθεί πως θέλουν να συνεργαστούν με την Τουρκία για να δημιουργήσουν μια ανανεωμένη στρατηγική για τη Συρία. Ο εισερχόμενος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Anthony Blinken, έχει προτείνει πως η κυβέρνηση Biden θα προσπαθήσει να κατευνάσει τις σχέσεις ΣΔΔ-Τουρκίας, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη θέση της Ουάσινγκτον στα βορειοανατολικά.

Καθώς η Τουρκία θα αδράξει την ευκαιρία για να περιχαρακωθεί ακόμα περισσότερο στη βόρεια Συρία, οι SDF θα αναγκαστούν να στραφούν όλο και περισσότερο προς τη Δαμασκό και τη Μόσχα για την ασφάλειά τους. Οι ΗΠΑ, σύμμαχος των ΣΔΔ, είναι απίθανο να εκθέσουν τις υπόλοιπες δυνάμεις τους στη Συρία σε ενδεχόμενες αψιμαχίες με δυνάμεις που στηρίζονται από την Τουρκία, ιδιαίτερα τώρα που η Ain Issa προστατεύεται σε μεγάλο βαθμό από της ρωσικές και συριακές δυνάμεις. Η Τουρκία και οι σύμμαχοί της, εν τω μεταξύ, θα είναι όλο και πιο πρόθυμοι να πολεμήσουν τις ρωσικές ή τις συριακές δυνάμεις για να υπονομεύσουν τις θέσεις τους γύρω από την Ain Issa.

Οι ΣΔΔ έχουν μια λιγότερο ανταγωνιστική σχέση με τη στηριζόμενη από τη Ρωσία κυβέρνηση της Συρίας. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης του Οκτωβρίου του 2019 οι ΣΔΔ προσκάλεσαν τις συριακές και ρωσικές δυνάμεις να λάβουν θέσεις στα εδάφη τους στα βορειοανατολικά.

Το φθινόπωρο του 2019 οι ΗΠΑ απέσυραν ορισμένους στρατιώτες τους από τη Συρία. Οι υπόλοιπες αμερικανικές δυνάμεις στη χώρα βρίσκονται ως επί το πλείστον μακριά από την Ain Issa στα ανατολικά και νοτιοανατολικά.