Stratfor: Οι έξι τάσεις που θα καθορίσουν την πορεία του 2024

Μια σειρά από εξελίξεις και τάσεις θα διαμορφώσουν τον πλανήτη το 2024, σύμφωνα με τις ετήσιες προβλέψεις του Stratfor: 

Ο κόσμος προετοιμάζεται για αμφίρροπες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ

Ενόψει των αμφίρροπων προεδρικών εκλογών τον Νοέμβριο, η νυν κυβέρνηση των ΗΠΑ θα επιδιώξει να κερδίσει ψηφοφόρους μέσω πολιτικών όπως η ενίσχυση των νότιων συνόρων της χώρας, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος θα προετοιμάζεται για μια πιθανή δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ που θα επαναφέρει τους εμπορικούς πολέμους και σκεπτικισμό για τον ρόλο του ΝΑΤΟ.

Ενώ οι εκλογές στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο δεν θα οδηγήσουν σε αλλαγή κυβέρνησης το 2024, ο υπόλοιπος κόσμος θα αρχίσει να σταθμίζει τις πιθανές επιπτώσεις μιας νίκης του Ντόναλντ Τραμπ πολύ πριν από την ψηφοφορία.

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν πιθανότατα θα διευρύνει την πλατφόρμα του για να προσελκύσει μετριοπαθείς ψηφοφόρους μέσω νέων μέτρων για τη στήριξη των επενδύσεων στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και την επέκταση της κατασκευής του τείχους κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό.

Ανακούφιση στις αναπτυσσόμενες οικονομίες από τις μειώσεις επιτοκίων της Fed

Η χαλάρωση των νομισματικών συνθηκών στις ΗΠΑ θα παράσχει κάποια οικονομική ανακούφιση σε προβληματικές αναπτυσσόμενες οικονομίες και θα δώσει ώθηση σε πιο σταθερές αναδυόμενες οικονομίες.

Η Fed αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια μέχρι τα μέσα του 2024, αν και μια μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και του πληθωρισμού στις ΗΠΑ θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία.

Τα χαμηλότερα επιτόκια στις ΗΠΑ δεν θα έλυναν, αλλά θα βοηθούσαν, τα προβλήματα των οικονομιών χαμηλού και κατώτερου μεσαίου εισοδήματος όπως η Αίγυπτος, το Πακιστάν και η Τυνησία. Αλλά οι οικονομίες ανώτερου μεσαίου εισοδήματος όπως η Βραζιλία και το Μεξικό θα δουν μεγαλύτερες εισροές ιδιωτικών κεφαλαίων, κάτι που θα τους δώσει μεγαλύτερο περιθώριο στήριξης της οικονομικής ανάπτυξης μέσω περικοπών επιτοκίων.

Έχοντας αυξήσει τα επιτόκια περισσότερο από άλλα μέρη του κόσμου, οι οικονομίες της Λατινικής Αμερικής όπως η Κολομβία και η Χιλή θα επωφεληθούν σημαντικά από τα χαμηλότερα εγχώρια επιτόκια. Οι δημοσιονομικά πιεσμένες οικονομίες της υποσαχάριας Αφρικής και της Νότιας Ασίας θα επωφεληθούν λιγότερο από τα χαμηλότερα επιτόκια των ΗΠΑ, καθώς βασίζονται περισσότερο σε χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους από τον επίσημο τομέα.

Η ικανότητά τους να προσελκύουν μεγαλύτερες εισροές ιδιωτικών κεφαλαίων θα παραμείνει σε πολλές περιπτώσεις πολύ περιορισμένη στο πλαίσιο των αδύναμων θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών. Αυτό θα ισχύσει και για χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία αναδιάρθρωση χρέους, όπως η Γκάνα, η Σρι Λάνκα και η Ζάμπια.

Οι ΗΠΑ θα διευρύνουν τους περιορισμούς στις τεχνολογικές εξαγωγές στην Κίνα

Οι ΗΠΑ θα επεκτείνουν τους τεχνολογικούς περιορισμούς στην Κίνα, προς όφελος της Ινδίας, της Μαλαισίας, του Βιετνάμ και άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας, οι οποίες επιδιώκουν να προσελκύσουν επενδύσεις.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επεκτείνει τους περιορισμούς στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένης της ετήσιας επικαιροποίησης και επέκτασης των ελέγχων στις εξαγωγές εξοπλισμού που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τεχνολογικά προηγμένων ημιαγωγών και τσιπ υψηλής απόδοσης για την εκπαίδευση μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι επίσης πιθανό να διευρύνουν τους τομείς που έχουν στο στόχαστρο, προσθέτοντας, για παράδειγμα, τους κβαντικούς υπολογιστές. Θα επεκτείνουν επίσης τους τύπους περιορισμών που χρησιμοποιούν, όπως η εφαρμογή ενός μηχανισμού ελέγχου των επενδύσεων από το εξωτερικό.

Οι κινεζικές εταιρείες, εν τω μεταξύ, πιθανότατα θα ανακοινώσουν νέες συμφωνίες για να σταματήσουν να χρησιμοποιούν δυτικούς προμηθευτές, καθώς το Πεκίνο δίνει κίνητρα στις εγχώριες εταιρείες να χρησιμοποιούν εγχώριους προμηθευτές ακόμη και όταν τα προϊόντα των τελευταίων είναι κατώτερα από αυτά που εισάγονται. Αυτό θα συμβάλει σε ακόμη μεγαλύτερη αποσύνδεση, καθώς οι κινεζικές εταιρείες επιδιώκουν όλο και περισσότερο την αυτάρκεια. Περισσότερες δυτικές εταιρείες, ιδιαίτερα στους τομείς των ηλεκτρονικών και των ημιαγωγών, θα λάβουν μέτρα για να μειώσουν την εξάρτησή τους από προμηθευτές από την Κίνα, ενισχύοντας την ανάπτυξη σε χώρες όπως η Μαλαισία, η Ινδία και το Βιετνάμ.

Η επιβράδυνση της Κίνας επηρεάζει τις χώρες χαμηλού εισοδήματος

Η οικονομία της Κίνας θα επιβραδυνθεί το 2024, αλλά όχι σε σημείο να προκαλέσει οικονομική κρίση, κάτι που σημαίνει ότι ο αντίκτυπος στις αναδυόμενες οικονομίες θα είναι διαχειρίσιμος.

Μπροστά σε μια ασυνήθιστα αβέβαιη οικονομική προοπτική, η Κίνα θα συνεχίσει να επιδιώκει τη μακροοικονομική επανεξισορρόπηση. Αν και οι προοπτικές της χώρας για το επόμενο έτος περιλαμβάνουν μεγαλύτερους από ό,τι συνήθως κινδύνους, οι αρχές θα είναι σε θέση να διατηρήσουν ένα ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 4-5%, αποφεύγοντας την πρόκληση ευρύτερης χρηματοπιστωτικής αστάθεια χάρης στα εκτεταμένα χρηματοπιστωτικά και ρυθμιστικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους καθώς και της βούλησής τους να παράσχούν μεγαλύτερη τόνωση αν είναι απαραίτητο.

Σε περίπτωση που η οικονομική ανάπτυξη κινδυνεύσει να πέσει κάτω από το 4%, το Πεκίνο θα παράσχει μεγαλύτερη τόνωση στην οικονομία. Οι αρχές είναι πιθανό να βασιστούν σε ένα μείγμα επεκτακτικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής και να επικεντρωθούν περισσότερο στη στήριξη της κατανάλωσης, παρά στις επενδύσεις.

Η επιβράδυνση της ανάπτυξης της Κίνας θα επηρεάσει τόσο τις αναδυόμενες όσο και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, αλλά όχι σε ανησυχητικό βαθμό. Οι οικονομίες της Λατινικής Αμερικής και της υποσαχάριας Αφρικής που εξάγουν εμπορεύματα και οι οικονομίες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας που έχουν σημαντική έκθεση στην Κίνα θα παρουσιάσουν οριακή επιβράδυνση της οικονομικής τους δραστηριότητας.

Εάν, εκτός από την επιβράδυνση της Κίνας, οι ΗΠΑ αντιμετωπίσουν μια βαθιά ύφεση (κάτι απίθανο το 2024), ωστόσο, ο οικονομικός αντίκτυπος στη Λατινική Αμερική, την υποσαχάρια Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία θα ήταν πολύ μεγαλύτερος. Τέλος, εάν η Κίνα περάσει σε μια πιο παρατεταμένη ύφεση, αυτό θα μεταφραζόταν σε ένα ασθενέστερο νόμισμα και σε αύξηση των εξαγωγών, γεγονός που θα οδηγούσε σε περαιτέρω αύξηση των εμπορικών εντάσεων με τους κύριους εμπορικούς της εταίρους, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.

Τεχνητή νοημοσύνη

Ο αγώνας για την εκμετάλλευση, την ανάπτυξη και τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης θα επιταχυνθεί το 2024, καθώς κυκλοφορούν νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, οι εταιρείες υιοθετούν ολοένα και περισσότερο την τεχνητή νοημοσύνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει ειδική νομοθεσία για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πιθανότατα θα οριστικοποιήσει τον ευρωπαϊκό νόμο για την τεχνητή νοημοσύνη, ένα μέτρο που πιθανότατα θα χρησιμεύσει ως πρότυπο νομοθεσίας για άλλες χώρες το 2024 καθώς θα αναπτύσσουν τους δικούς τους κανονισμούς για την τεχνητή νοημοσύνη. Ενώ ο νόμος κινδυνεύει να υπονομεύσει την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στην ευρωπαϊκή βιομηχανία και κοινωνία, το μεγαλύτερο μέρος του θα τεθεί σε ισχύ μετά το 2024.

Οι ΗΠΑ είναι απίθανο να σημειώσουν πρόοδο στη νομοθεσία για την τεχνητή νοημοσύνη κατά τη διάρκεια του εκλογικού έτους. Ενώ θα τεθούν σε ισχύ πολλοί από τους κανονισμούς που προβλέπει το εκτελεστικό διάταγμα Μπάιντεν του 2023 για την τεχνητή νοημοσύνη, αυτό είναι απίθανο να έχει περισσότερο από περιορισμένο αντίκτυπο στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στον τεχνολογικό τομέα των ΗΠΑ.

Νέα προϊόντα θα κυκλοφορήσουν στην αγορά το 2024 από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων των OpenAI, Deepmind και Meta, και περισσότερες εταιρείες πιθανότατα θα αρχίσουν να τις χρησιμοποιούν, πυροδοτώντας ανησυχία για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Ωστόσο, πολλοί από τους μακροπρόθεσμους κινδύνους που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη και οι οποίοι θέτουν υπαρξιακά, κοινωνικά και ηθικά διλήμματα, δεν θα φτάσουν σε οριακό σημείο το 2024. Αν και θα ενταθούν οι φωνές που ζητούν κανονισμούς και επιβράδυνση της επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης, οι ίδιες οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης δεν πρόκειται να το κάνουν οικειοθελώς.

Στο επίκεντρο η κλιματική αλλαγή

Το αυξανόμενο οικονομικό κόστος και οι πολιτικές συνέπειες των φιλόδοξων στόχων για το κλίμα θα αμβλύνουν τις προσπάθειες της Δύσης για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής το 2024, μολονότι οι χώρες εκπονούν νέα σχέδια για τη μείωση των εκπομπών τα οποία θα υποβληθούν εντός του 2024. Στην πράξη, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιβράδυνση της εισαγωγής νέων κανονισμών για τις εταιρείες ακόμη και σε καθυστερήσεις ή χαλάρωση των υφιστάμενων πολιτικών.

Στις ΗΠΑ, οι αντιδράσεις των επενδυτών και των πολιτικών κατά των εταιρικών πολιτικών για το κλίμα θα αυξηθούν σε μια εκλογική χρονιά, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ώθησης κατά των επενδυτικών στρατηγικών ESG.

Οι εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα να αποκτήσουν επιρροή περισσότερα ακροδεξιά κόμματα, δυνητικά παρεμποδίζοντας την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιδιώξει με επιθετικό τρόπο την ενεργειακή μετάβαση. Οι εκλογές στις ΗΠΑ το 2024 θα αποτρέψουν οποιαδήποτε σημαντική πρόοδο στο μέτωπο της κλιματικής αλλαγής από την κυβέρνηση Μπάιντεν, ενώ η πιθανή εκλογή του Τραμπ - ο οποίος υποσχέθηκε να διαλύσει την ατζέντα του Μπάιντεν για το κλίμα και να αποχωρήσει από τη Συμφωνία του Παρισιού - δημιουργεί υψηλό βαθμό αβεβαιότητας για τις εταιρείες που εξετάζουν σημαντικές επενδυτικές αποφάσεις που σχετίζονται με την ενεργειακή μετάβαση.

Η αντίδραση στη Δύση θα αποδυναμώσει την ικανότητά της να πιέσει τις μη δυτικές χώρες να επικαιροποιήσουν τις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές τους μετά την αποκαλούμενη Παγκόσμια Απογραφή της COP28, η οποία διαπίστωσε ότι οι φιλοδοξίες του κόσμου για το κλίμα ήταν πολύ πίσω από αυτό που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.