Ράχμαν: Γιατί το Τελ Αβιβ επέλεξε να χτυπήσει τώρα το Ιράν

Η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν προετοιμαζόταν εδώ και 20 χρόνια. Επί δεκαετίες, Ισραηλινοί αξιωματούχοι επέμεναν ότι δεν μπορεί να επιτραπεί στο Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Επίσης, κατέστησαν σαφές ότι ήταν έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική βία για να καταστρέψουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Μετά την επίθεση, προκύπτουν δύο ερωτήματα. Γιατί τώρα; Και τι θα συμβεί στη συνέχεια;

Υπάρχουν έξι σημαντικοί παράγοντες που οδήγησαν στην απόφαση του Ισραήλ να επιτεθεί.

Το πρώτο είναι η επίδραση της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023. Οι Ισραηλινοί ηγέτες είναι πεπεισμένοι περισσότερο από ποτέ ότι βρίσκονται σε μια μάχη για την εθνική επιβίωση. Βλέπουν μια ιρανική βόμβα ως υπαρξιακό κίνδυνο. Μετά το σοκ της 7ης Οκτωβρίου, πιστεύουν ότι δεν μπορούν πλέον να ανεχθούν κανέναν τέτοιο κίνδυνο.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι ότι το Ιράν βρίσκεται σε πολύ πιο αδύναμη θέση αμυντικά από ό,τι ήταν εδώ και πολλά χρόνια. Οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές τον περασμένο Οκτώβριο — οι οποίες ακολούθησαν μια ιρανική πυραυλική επίθεση εναντίον του Ισραήλ — είχαν πλήξει σοβαρά την αεράμυνα και την ικανότητα παραγωγής πυραύλων του Ιράν. Οι Ισραηλινοί πίστευαν ότι είχαν μια μοναδική στιγμή ευκαιρίας να επιτεθούν στο Ιράν, ενώ αυτό ήταν ακόμη εξασθενημένο.

Ο τρίτος λόγος είναι ότι το Ιράν πλησίαζε περισσότερο στην «ικανότητα πυρηνικής απόσχισης» (breakout capability) — η οποία θα του επέτρεπε να συναρμολογήσει ένα πυρηνικό όπλο αρκετά γρήγορα. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ανακοίνωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι το Ιράν είχε παραβιάσει τις δεσμεύσεις του βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων.

Ο τέταρτος παράγοντας είναι ότι το Ισραήλ αισθάνεται πολύ πιο σίγουρο για την ικανότητά του να αναδιαμορφώσει ριζικά τη Μέση Ανατολή — και να γίνει η περιφερειακή υπερδύναμη. Οι Ισραηλινοί προειδοποιήθηκαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι εάν επιτίθεντο στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, η τελευταία θα εξαπέλυε δυνητικά καταστροφικά αντίποινα. Η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου αγνόησε αυτές τις προειδοποιήσεις, αποκεφάλισε την ηγεσία της Χεζμπολάχ και περιόρισε την επακόλουθη αντίδραση. Το Ισραήλ έχει πλέον προχωρήσει σε άμεση επίθεση στο Ιράν, τον κύριο περιφερειακό αντίπαλό του.

Ο πέμπτος λόγος είναι ότι το Ισραήλ δέχεται αυξανόμενες διεθνείς πιέσεις λόγω του πολέμου και του λιμού που βρίσκεται σχεδόν σε εξέλιξη στη Γάζα. Η επίθεση στο Ιράν επιτρέπει στην κυβέρνηση Νετανιάχου να αλλάξει θέμα - και ενδεχομένως αναγκάζει τις ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες ασκούν ολοένα και μεγαλύτερη κριτική στο Ισραήλ, να συσπειρωθούν για την υπεράσπιση του Ισραήλ.

Ο έκτος και τελευταίος παράγοντας ήταν η απώλεια εμπιστοσύνης του Ισραήλ στις συνομιλίες της κυβέρνησης Τραμπ με το Ιράν για τα πυρηνικά. Οι Ισραηλινοί πίστευαν ότι αυτές οι συνομιλίες δεν ήταν απλώς λανθασμένες, αλλά και δυνητικά επικίνδυνες, επειδή θα μπορούσαν να αφήσουν το Ιράν με ένα πυρηνικό πρόγραμμα. Με τις κρίσιμες συνομιλίες μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ προγραμματισμένες για αυτό το Σαββατοκύριακο, το Ισραήλ αποφάσισε να βραχυκυκλώσει τη διαδικασία.

Η κυβέρνηση Τραμπ γνώριζε πολύ καλά ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί. Τις τελευταίες ημέρες, ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν πει σε Ευρωπαίους ότι πίστευαν ότι είχαν καλές πιθανότητες να εξασφαλίσουν μια συμφωνία με το Ιράν. Πρόσθεσαν όμως ότι το Ισραήλ δεν θα ήταν ικανοποιημένο με τη συμφωνία - και πίστευαν ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου θα προχωρούσε σε μια επίθεση στο Ιράν.

Πριν από μια εβδομάδα, οι ΗΠΑ μετέφεραν ορισμένα αντιπυραυλικά συστήματα από την Ευρώπη στο Ισραήλ, ενώ εκκένωσαν προσωπικό από κάποιες πρεσβείες στην περιοχή -υποδεικνύοντας ότι είχαν άποψη για το τι επρόκειτο να συμβεί.

Επιτιθέμενο τώρα, το Ισραήλ έχει επίσης διακόψει μια παθιασμένη και διχαστική συζήτηση εντός της κυβέρνησης Τραμπ σχετικά με το αν θα βοηθήσει το Ισραήλ με μια επίθεση κατά του Ιράν ή ακόμα και αν θα συμμετάσχει άμεσα.

Όταν ο Τραμπ απέλυσε τον Μάικ Βαλτς από τη θέση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας στις αρχές Μαΐου, υπήρχε η ευρεία πεποίθηση ότι η φιλοπολεμική, φιλοϊσραηλινή φατρία εντός της κυβέρνησης είχε αποδυναμωθεί - και ότι οι λεγόμενοι «συγκρατημένοι», οι οποίοι είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί απέναντι σε περαιτέρω αμερικανικούς πολέμους στη Μέση Ανατολή, είχαν κερδίσει το πάνω χέρι.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Αλλά η επίθεση του Ισραήλ έχει μπερδέψει τους «συγκρατημένους» στην κυβέρνηση Τραμπ. Η κυβέρνηση Νετανιάχου γνωρίζει - από το πρόσφατο προηγούμενο του Λιβάνου - ότι το Ισραήλ μπορεί πιθανώς να αγνοήσει τις αμερικανικές εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα συνεχίσουν να υπερασπίζονται το Ισραήλ από τυχόν ιρανικά αντίποινα. Η εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι να δούμε το Τελ Αβίβ να χτυπιέται από βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη - και καμία κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είναι πιθανό να το δεχτεί αυτό.

Παρ 'όλα αυτά, το Ισραήλ κινδυνεύει να πληρώσει ένα μακροπρόθεσμο τίμημα στις ΗΠΑ εάν θεωρηθεί ότι τις παρασύρει απρόθυμα σε έναν ακόμη πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η κυβέρνηση Τραμπ, η οποία αγωνίζεται να συγκρατήσει τον πληθωρισμό, θα απογοητευτεί επίσης από οποιαδήποτε αύξηση της παγκόσμιας τιμής του πετρελαίου.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι προετοιμασμένες για προβλήματα. Ανησυχούν για επιθέσεις σε πλοία στον Κόλπο, αυξανόμενες τιμές ενέργειας, νέες ροές προσφύγων και τη σταθερότητα βασικών χωρών της περιοχής, όπως η Αίγυπτος.

Η συνέχεια θα εξαρτηθεί από την κλίμακα και την αποτελεσματικότητα των ιρανικών αντιποίνων, η οποία θα γίνει πολύ πιο εμφανής τις επόμενες ημέρες. Εάν το Ιράν δυσκολεύεται να χτυπήσει άμεσα το Ισραήλ, μπορεί να μπει στον πειρασμό να επιτεθεί στις αμερικανικές βάσεις στην περιοχή - συμπεριλαμβανομένων των βάσεων στο Κατάρ και το Μπαχρέιν. Αλλά οποιαδήποτε τέτοια κίνηση θα μπορούσε να είναι αντιπαραγωγική, καθώς θα «εξασφάλιζε» την πλήρη συμμετοχή των ΗΠΑ στον πόλεμο.

Άλλες επικίνδυνες ιρανικές επιλογές — που συζητούνται εδώ και καιρό από περιφερειακούς στρατηγικούς αναλυτές — θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό ή τη διακοπή των εξαγωγών πετρελαίου από την περιοχή. Η Σαουδική Αραβία ανησυχεί εδώ και καιρό για επιθέσεις στις μονάδες αφαλάτωσης που είναι κρίσιμες για την παροχή νερού στο βασίλειο.

Οποιεσδήποτε τέτοιες ενέργειες θα προκαλούσαν περαιτέρω επιθέσεις στο Ιράν από χώρες εκτός του Ισραήλ. Αλλά το ιρανικό καθεστώς, όπως και το Ισραήλ, μπορεί τώρα να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε μια μάχη για την επιβίωσή του. Πρέπει επίσης να δείξει τη δύναμή του στον ιρανικό λαό και στην ευρύτερη περιοχή.

Ένας κύκλος κλιμάκωσης μπορεί μόλις να ξεκινά.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation