Γιατί ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ δεν θα έρθει από τους δασμούς

Οι «σπασίκλες» του εμπορίου και των μακροοικονομικών παγκοσμίως έχουν ένα νέο και συναρπαστικό δράμα να παρακολουθήσουν.

Πότε θα πλήξουν οι δασμοί του Τραμπ τους Αμερικάνους καταναλωτές με υψηλότερες τιμές; Θα είναι ο δασμολογικός πληθωρισμός όπως περιγράφεται στο ποίημα του Richard Armour το κούνημα του μπουκαλιού του κέτσαπ «δεν θα πέσει τίποτα, και μετά θα πέσει όλο»; Ή θα είναι σαν τον Γκοντό του Samuel beckett, που πάντα αναμένεται, αλλά ποτέ δεν φτάνει; Θα αναχαιτίσει το Ανώτατο Δικαστήριο, ως ένα απόσπασμα «εκδικητών του αποπληθωρισμού», την αύξηση των τιμών, καταργώντας τους δασμούς ως αντιστυνταγματικούς;

Πέραν των οικονομικών, ο πληθωρισμός των δασμών μπορεί να μην είναι η μεγαλύτερη πολιτική ανησυχία του Τραμπ. Επί του παρόντος οι σημαντικότερες αυξήσεις τιμών είναι σε μια εγχωρίως παραγόμενη υπηρεσία, την ηλεκτρική ενέργεια.

Ο Τραμπ μπορεί να είναι λιγότερο υπεύθυνος για τον πληθωρισμό στις υπηρεσίες απ’ ότι στα εισαγόμενα προϊόντα, αλλά όπως θα μπορούσε να σας πει και ο Τζο Μπάιντεν για την τιμή των αυγών, δεν είναι πάντα απαραίτητο να αποδειχθεί η ευθύνη σου για να προκληθεί πολιτική ζημιά.

Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με ανάλυση των οικονομολόγων Alberto Cavallo, Paola Llamas και Franco Vázquez που βασίζεται σε μια δασμολογική παρακολούθηση των τιμών, οι δασμοί δεν είχαν μεγάλη πληθωριστική επίπτωση. Σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, οι τιμές καταναλωτή των εισαγόμενων προϊόντων είναι ελαφρώς υψηλότερες από αυτά που παράγονται εγχωρίως, πολύ χαμηλότερα από την αύξηση στα έσοδα από τους δασμούς.

Αφού οι τιμές των εξαγωγέων δεν έχουν πέσει πολύ, οι αμερικανικές εταιρείες στην εγχώρια αλυσίδα προμήθειας προφανώς απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του πλήγματος από τους δασμούς.

Βέβαια, μια συνεχιζόμενη πίεση στα κέρδη θα προκαλέσει ζημιά, καθώς οι επιχειρήσεις θα συρρικνώνονται ή θα κλείνουν. Αλλά πολιτικά αυτό θα είναι λιγότερο σημαντικό για τους ψηφοφόρους από το αν ο πληθωρισμός περιορίσει τις κούκλες που έχουν τα αμερικανόπουλα σε μόλις δυο για το καθένα, όπως ήταν και η περίεργη πρόβλεψη του ίδιου του Τραμπ.  

Οι προοπτικές για μετακύλιση παραμένουν αβέβαιες. Οι περισσότεροι από τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς» δασμούς του Τραμπ απειλήθηκε να επιβληθούν νωρίτερα φέτος, αλλά δεν επιβλήθηκαν μέχρι τον Αύγουστο. Οι λιανοπωλητές μπορεί να περιμένουν να δουν αν οι δασμοί θα επιβιώσουν της νομικής αμφισβήτησης προτού προχωρήσουν σε αυξήσεις τιμών.

Δεν είναι καν δεδομένο πως οι καταναλωτές θα επωμιστούν ποτέ το μεγαλύτερο μέρος του κόστους. Οι εκτιμήσεις υποδηλώνουν πως το βάρος από τους δασμούς της πρώτης θητείας Τραμπ το μοιράστηκαν σε διάφορους βαθμούς τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις μέσω των υψηλότερων τιμών καταναλωτή και των πιεσμένων περιθωρίων αντίστοιχα.

Σε εκείνη την περίπτωση ο Τραμπ είχε προβλέψει λανθασμένα πως οι ξένες εταιρείες θα πληγούν από τη μείωση των τιμών. Ωστόσο, οι ακαδημαϊκοί Mary Amiti, Stephen Redding και Davin Weinstein είπαν σε μελέτη τους πως ένα τέτοιο αποτέλεσμα αποτελεί έκπληξη. Στο παρελθόν οι ξένες εταιρείες, θεωρώντας ότι διατηρούσαν το μερίδιο αγοράς στις ΗΠΑ, αντιδρούσαν στα σοκ των χρηματιστηριακών αγορών με μια κάποια μείωση των τιμών εξαγωγών, αποσοβώντας την μετακύλιση στις εγχώριες τιμές των ΗΠΑ.

Μεγάλο μέρος της δράσης, ωστόσο μπορεί να είναι στις υπηρεσίες, στις οποίες γενικά δίνεται πολύ λιγότερη προσοχή απ’ όσο δικαιολογεί η οικονομική τους βαρύτητα. Τα διαρκή αγαθά είναι λιγότερο από 11% των βαρών που χρησιμοποιούνται για να καταρτιστεί ο δείκτης προσωπικών καταναλωτικών δαπανών, ενώ οι υπηρεσίες -ακόμα και εξαιρώντας τη στέγαση- είναι περίπου 50%. Η υγεία μόνο είναι 17%.

Μέχρι στιγμής φέτος η αύξηση στις τον πληθωρισμό τιμών αγαθών έχει αντισταθμιστεί από μια πτώση στις υπηρεσίες. Αυτό, ωστόσο, κρύβει τουλάχιστον μια υψηλού προφίλ αύξηση τιμών, αυτήν του ηλεκτρισμού.

Οι δασμοί για την ενέργεια για τα νοικοκυριά είναι 7% υψηλότεροι απ’ όσο την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι αιτίες είναι περίπλοκες· η μια είναι η επέκταση της ζήτησης των data centres που σχετίζεται με την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Αλλά μια άλλη αιτία είναι ένα σοκ από την πλευρά της προσφοράς: η απόσυρση των πράσινων επιδοτήσεων που χορηγούνταν υπό τον Νόμο Μείωσης του Πληθωρισμού του Τζο Μπάιντεν. Ο Τραμπ προσπάθησε πρόσφατα να ακυρώσει ένα αιολικό project στη Νέα Αγγλία που ήταν ήδη κατά 80% ολοκληρωμένο, κατά τα φαινόμενα από γινάτι και μόνο.

Οι πιο οξυδερκείς Δημοκρατικοί το εκμεταλλεύονται αυτό ως ατάκα επίθεση, που οπωσδήποτε είναι καλύτερη από το να ελπίζουν απελπισμένα να ξαναυξηθούν οι τιμές των αυγών. Ο Rahm Emanuel, πρώην επιτελάρχης του Μπαράκ Ομπάμα, υποστήριξε την περασμένη εβδομάδα πως οι Δημοκρατικοί πρέπει να σφυροκοπήσουν τον Τραμπ για τις τιμές της ενέργειας με μια στρατηγική που θα έδινε προτεραιότητα στους φορολογολούμενους, υποστηρίζοντας την παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες ως ένα οικονομικό αγαθό από μόνο του, αντί απλά να ένα αγαθό για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Οι Δημοκρατικοί έχουν ήδη αρχίσει να επικρίνουν τον Τραμπ για την υγεία. Το κόστος στην ασφάλιση υγείας είναι πιθανό να αυξηθεί απότομα, εν μέρει επειδή ο Τραμπ μειώνει την επιλεξιμότητα στο πλαίσιο του Affordable Care Act.

Υπάρχουν και άλλες υπηρεσίες που είναι ευάλωτες στον πληθωρισμό που μπορεί να χρεωθούν στον πρόεδρο. Τα κόστη ασφάλισης κατοικίας έχουν αυξηθεί απότομα και ορισμένες φορές έχει αποσυρθεί τελείως η κάλυψη σε πολιτείες όπως η Φλόριντα και η Καλιφόρνια που είναι επιρρεπείς στους τυφώνες και τις πυρκαγιές.

Η ασφάλιση ρυθμίζεται σε πολιτειακό αντί για ομοσπονδιακό επίπεδο, αλλά ο λαός μπορεί κάποια στιγμή να δεχθεί πως ένα μεγάλο πρόβλημα είναι η κλιματική αλλαγή που ο Τραμπ λέει πως δεν υπάρχει.

Μια άλλη είναι το κόστος της ανώτατης εκπαίδευσης, όπου ο Τραμπ καταργεί ένα πρόγραμμα του Μπάιντεν που διευκόλυνε τους απόφοιτους να διαχειριστούν τα φοιτητικά χρέη.

Μια άλλη είναι η στέγαση: οι αιτίες του προβλήματος της Αμερικής με την προσιτή στέγη είναι πολλά, αλλά εκτός από το αυξανόμενο κόστος των εισαγόμενων οικοδομικών υλικών, περιλαμβάνουν και την άθλια εκστρατεία του Τραμπ να διώξει από τη χώρα τους μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων των οικοδόμων.

Τώρα, ο Τραμπ είναι ειδικός στο να κατηγορεί οποιονδήποτε εκτός από τον εαυτό του για τα οικονομικά προβλήματα. Για αυτόν, οι τιμές των ασφαλειών κατοικιών είναι λάθος των περιβαλλοντολόγων που δεν καθαρίζουν τα δάση· η υγειονομική περίθαλψη αντανακλά την εκμετάλλευση των τιμών από τις φαρμακευτικές εταιρείες· οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας ανεβαίνουν λόγω της αντικατάστασης των παλιών καλών αμερικανικών ορυκτών καυσίμων από τις ΑΠΕ.

Αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν αυτές οι δικαιολογίες θα πιάσουν. Θα ήταν μια περίεργη δικαιοσύνη αν οι αυξήσεις των τιμών στον τομέα των αγαθών, στον οποίο ο Τραμπ είναι τόσο προσηλωμένος, τον πλήττουν λιγότερο από τις υπηρεσίες, για τις οποίες φαίνεται να νοιάζεται πολύ λιγότερο.

Φυσικά, θα μπορούσαν να ισχύουν και τα δύο.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation