Η ευρωζώνη και η απειλή του δολαρίου

Ένα ερώτημα επανερχόταν συνέχεια στην πρόσφατη συνάντηση του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός: Γιατί οι Ευρωπαίοι δεν ανησυχούν πλέον για το δολάριο; Ο Ζ. Κ. Τρισέ, διοικητής της ΕΚΤ, δήλωσε απλώς ότι δεν εγκρίνει την υπερβολική αστάθεια στις αγορές συναλλάγματος.

Δημοσιεύθηκε: 2 Φεβρουαρίου 2004 - 11:42

του Wolfgang Munchau

Ένα ερώτημα επανερχόταν συνέχεια στην πρόσφατη συνάντηση του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός: γιατί οι Ευρωπαίοι δεν ανησυχούν πλέον για το δολάριο;

Ο Ζαν- Κλωντ Τρισέ, διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δήλωσε απλώς ότι δεν εγκρίνει την υπερβολική αστάθεια στις αγορές συναλλάγματος. Ο Βόλφγκαγκ Κλέμεντ, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, αναγνώρισε ότι το δολάριο συνιστά, τρόπον τινά, πρόβλημα, πρόσθεσε όμως ότι είναι ένα πρόβλημα το οποίο οφείλουν να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ.

Η αλήθεια είναι ότι ούτε η αμερικανική κυβέρνηση, ούτε η Federal Reserve έχουν το παραμικρό ενδιαφέρον να αποτρέψουν μια διορθωτική διαδικασία η οποία εντέλει θα είναι η ορθή για την αμερικανική οικονομία ειδικότερα και την διεθνή οικονομία ευρύτερα.

Η ευρωζώνη κινδυνεύει μέσα από αυτή τη διαδικασία να ”μείνει” με μια υπερτιμημένη συναλλαγματική ισοτιμία σε ακατάλληλη χρονική στιγμή. Ωστόσο οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης φαίνεται ότι δεν ανησυχούν, ούτε είναι προετοιμασμένοι για αυτήν την προοπτική.

Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών των ΗΠΑ έχει επιδεινωθεί κυρίως σε σύγκριση με τις χώρες που έχουν συνδεδεμένα τα νομίσματά τους έναντι του δολαρίου. Αντιθέτως, το διμερές ισοζύγιο μεταξύ των ΗΠΑ και της ευρωζώνης δεν έχει μεταβληθεί σχεδόν καθόλου στα τελευταία χρόνια. Το ευρώ ανεβαίνει για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με την ευρωζώνη.

Τότε γιατί το ευρώ ανεβαίνει ταχύτερα από τα άλλα νομίσματα που δεν είναι συνδεδεμένα με το δολάριο, όπως το γεν ή η στερλίνα; Πέρσι το δολάριο υποχώρησε 18% έναντι του ευρώ αλλά μόνο 11% έναντι του γεν. Ο βασικός λόγος είναι ότι η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας έχει παρέμβει στις αγορές συναλλάγματος, ενώ η ΕΚΤ όχι.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Goldman Sachs, θα πρέπει να εκδηλωθεί πτώση 27% του δολαρίου στο καλάθι με τις εμπορικές ισοτιμίες για να μειωθεί στο ήμισυ το έλλειμμα του αμερικανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Αυτή η εκτίμηση προκύπτει με βάση την υπόθεση ότι η διεθνής ζήτηση από τις χώρες εκτός των ΗΠΑ θα αυξηθεί κατά 2,4%.

Ας υποθέσουμε τώρα ότι πράγματι η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου στο καλάθι με τους μεγάλους εμπορικούς εταίρους υποχωρεί 27% στον επόμενο χρόνο. Καθώς τα νομίσματα πολλών χωρών είναι συνδεδεμένα με το δολάριο, η ισοτιμία δολαρίου/ ευρώ θα πρέπει λογικά να πέσει περισσότερο προκειμένου να δημιουργηθεί ο μέσος όρος του 27% -κατά 40% ας πούμε.

Την περασμένη Παρασκευή, αγοράζαμε ένα δολάριο με 0,808 ευρώ. Μετά από πτώση 40%, θα το αγοράζαμε μόνο με 0,485 ευρώ. Στην αντίστροφη ισοτιμία που έχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε, αυτό σημαίνει 2,06 δολάρια ανά ευρώ.

Με δεδομένη την σημασία που έχει η εξαγωγική βιομηχανία στην δημιουργία οικονομικής ανάπτυξης, μια τόσο εξωφρενική ισοτιμία θα έριχνε την οικονομία της ευρωζώνης σε ύφεση.

Βεβαίως, το να γίνουν προβλέψεις για τις αγορές συναλλάγματος, είναι από τα πιο δύσκολα πράγματα. Εκείνο που μπορούμε να πούμε, όμως, είναι ότι οι τρέχουσες διεθνείς ανισορροπίες δεν θα διορθωθούν εάν δεν πέσει το δολάριο. Το να ζητούμε συναλλαγματική σταθερότητα είναι σαν να ζητούμε να μην διορθωθούν οι ανισορροπίες.

Οι ανισορροπίες μπορεί να διατηρηθούν για μεγάλο διάστημα. Αλλά το να στοιχηματίσουμε σε αυτή την προοπτική, θα ήταν κακή πολιτική. Η συνάντηση των υπουργών Οικονομικών του G7 στη Φλόριδα το Σαββατοκύριακο θα πρέπει να ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα, όχι προσπαθώντας να αποτρέψει την συναλλαγματική διόρθωση αλλά κοιτάζοντας να γίνει αυτό ”μαζεμένα.”

Η απουσία διεθνώς συντονισμένης προσπάθειας σημαίνει ότι είναι λίγα τα πράγματα που μπορεί να κάνει η ΕΚΤ μονομερώς. Μπορεί και θα πρέπει να μειώσει άμεσα τα επιτόκια. Μπορεί επίσης να παρέμβει στις αγορές συναλλάγματος, όπως έχει κάνει η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας. Καθώς είναι η κεντρική τράπεζα ενός νομίσματος που ανεβαίνει, είναι σε πολύ καλή θέση για να κάνει κάτι τέτοιο.

Γιατί, τότε, δεν πανικοβάλλονται οι Ευρωπαίοι; Κατ’ αρχάς γιατί οι μεγάλοι εξαγωγείς έχουν προφυλάξει τα συναλλαγματικά τους ανοίγματα, οπότε το λόμπι των εξαγωγέων δεν ασκεί πιέσεις. Αυτά τα προθεσμιακά συμβόλαια προφύλαξης κάποια στιγμή θα λήξουν.

Ενας άλλος λόγος είναι ότι δεν υπάρχει καμιά μεμονωμένη δύναμη ή αρχή που να νοιώθει υπεύθυνη για την οικονομική ανάκαμψη της ευρωζώνης. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητούν επί υπερβολικά πολύ χρόνο τα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς. Το Eurogroup, που περιλαμβάνει τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης και τον Ζαν-Κλωντ Τρισέ είναι ένα ανεπίσημο φόρουμ συζήτησης. Και η ΕΚΤ είναι υπεύθυνη μόνο για την σταθερότητα τιμών.

Μια δριμεία υποτίμηση του δολαρίου θα είναι ένα σοκ που θα εκθέσει ανελέητα την αδυναμία του συστήματος οικονομικής διοίκησης της ευρωζώνης.

© The Financial Times Limited 2004. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation